Öz
Bu çalışmada
oryantalist bakış açısının Müslüman Türk toplumuna olan ilgisi ve bu ilginin
yirminci yüzyıl başlarında Ömer Seyfettin tarafından Gizli Mabet başlıklı öyküsünde
nasıl karşılandığı irdelenmiştir. Üç figür etrafında kurgulanan öyküde Batı
kaynaklı oryantalist düşünce eleştirilir. Bu eleştiriler temsilci işlevi
yüklenmiş öykü kişileri ile birtakım nesne ve kavramlar aracılığıyla ortaya
konmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde oryantalist ideoloji hakkında genel
hatlarıyla bilgiler verilmiş, inceleme bölümünde Gizli Mabet’teki oryantalist
düşünceye yönelik unsurlar/eleştiriler “insan, mekân ve nesneler/kavramlar”
bağlamında ele alınmıştır. Sonuçta öyküdeki söz konusu veriler
değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BOYNUKARA, Hasan (2000), “Hikâye ve Hikâye Kavramları,” Hece Türk Öy-kücülüğü Özel Sayısı, S. 46–47, Ankara. BULUT, Yücel (2007), “Oryantalizm,” İslam Ansiklopedisi, C. 33, s. 427–437, DİA. ________ (2014), Oryantalizmin Kısa Tarihi, Küre Yayınları, İstanbul. ÇORUK, Ali Şükrü (2007), “Oryantalizmin Sergüzeşt’i”, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Dergisi, XXXVI, 79–100. ENGİNÜN, İnci (1998), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstan-bul. KEYMAN, E. Fuat (1999), “Farklılığa Direnmek: Uluslararası İlişkiler Kuramın-da Öteki Sorunu,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Key-man, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. KULA, Onur Bilge (2011), Batı Edebiyatında Oryantalizm I, İş Bankası Yay., İstanbul. ROOT, Deborah (1999), “Çölde Talihsiz Serüvenler: Sömürgeci Kâbus Olarak Esirgeyen Gökyüzü,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Keyman, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. PARLA, Jale (1985), Efendilik Şarkiyatçılık Kölelik, İletişim Yay., İstanbul. POLAT, Nâzım Hikmet (2012), Yenileşme Devri Türk Edebiyatından Çizgiler, Kurgan Yay., Ankara. _______ (2016), Ömer Seyfettin Bütün Nesirleri, TDK Yay., Ankara. SAİD, Edward W. (2014), Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları, Metis Yay., İstanbul. Ömer Seyfettin (2015), “Gizli Mabet,” Bütün Hikâyeleri (Hz. Nâzım H. Polat), YKY, İstanbul. TEKİN, Mehmet (2001), Roman Sanatı, Ötüken Yay., İstanbul. TOSUN, Necip (2011), Modern Öykü Kuramı, Hece Yay., Ankara. TURAL, Sadık K. (1984), “Ömer Seyfeddin’in Hayatı ve Eserleri,” Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, Marmara Üni. Yay., İstanbul. UÇAN, Hilmi (2000), “Modern Türk Öyküsünde Maupassant ve Çehov Uzantısı ya da Bir Genellemenin Kırılganlığı,” Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, Hece Yay., Ankara. S. 46–47. YEĞENOĞLU, Meyda (1999), “Peçeli Fanteziler: Oryantalist Söylemde Kültürel ve Cinsel Fark,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Key-man, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. YÜCEL, Tahsin (1981), “Fransız Coşumculuğu,” Türk Dili Dergisi Yazın Akım-ları Özel Sayısı, TDK Yay., Ankara.
Öz
In this study, the relation
between orientalist point of view and the Muslim Turkish community and how this
issue was dealt with in the early 20th century by Omer Seyfettin in
his story titled “Gizli Mabet” (Hidden Sanctuary) has been analysed. There is
criticism of Western-oriented orientalist thought in the story which is
fictionalised around three figures. These criticisms has been put forward
through the characters’ function and a number of objects and concepts. After
general information about the orientalist ideology has given in the
introduction, the elements/criticism of the orientalist ideology in “Gizli
Mabet” has been dealt with in the context of “human, place and concepts/objects”
in part of analysis. In the conclusion, the data given in the story has been
evaluated.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BOYNUKARA, Hasan (2000), “Hikâye ve Hikâye Kavramları,” Hece Türk Öy-kücülüğü Özel Sayısı, S. 46–47, Ankara. BULUT, Yücel (2007), “Oryantalizm,” İslam Ansiklopedisi, C. 33, s. 427–437, DİA. ________ (2014), Oryantalizmin Kısa Tarihi, Küre Yayınları, İstanbul. ÇORUK, Ali Şükrü (2007), “Oryantalizmin Sergüzeşt’i”, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Dergisi, XXXVI, 79–100. ENGİNÜN, İnci (1998), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstan-bul. KEYMAN, E. Fuat (1999), “Farklılığa Direnmek: Uluslararası İlişkiler Kuramın-da Öteki Sorunu,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Key-man, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. KULA, Onur Bilge (2011), Batı Edebiyatında Oryantalizm I, İş Bankası Yay., İstanbul. ROOT, Deborah (1999), “Çölde Talihsiz Serüvenler: Sömürgeci Kâbus Olarak Esirgeyen Gökyüzü,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Keyman, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. PARLA, Jale (1985), Efendilik Şarkiyatçılık Kölelik, İletişim Yay., İstanbul. POLAT, Nâzım Hikmet (2012), Yenileşme Devri Türk Edebiyatından Çizgiler, Kurgan Yay., Ankara. _______ (2016), Ömer Seyfettin Bütün Nesirleri, TDK Yay., Ankara. SAİD, Edward W. (2014), Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları, Metis Yay., İstanbul. Ömer Seyfettin (2015), “Gizli Mabet,” Bütün Hikâyeleri (Hz. Nâzım H. Polat), YKY, İstanbul. TEKİN, Mehmet (2001), Roman Sanatı, Ötüken Yay., İstanbul. TOSUN, Necip (2011), Modern Öykü Kuramı, Hece Yay., Ankara. TURAL, Sadık K. (1984), “Ömer Seyfeddin’in Hayatı ve Eserleri,” Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, Marmara Üni. Yay., İstanbul. UÇAN, Hilmi (2000), “Modern Türk Öyküsünde Maupassant ve Çehov Uzantısı ya da Bir Genellemenin Kırılganlığı,” Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, Hece Yay., Ankara. S. 46–47. YEĞENOĞLU, Meyda (1999), “Peçeli Fanteziler: Oryantalist Söylemde Kültürel ve Cinsel Fark,” Oryantalizm Hegemonya ve Kültürel Fark (Der. Key-man, Mutman, Yeğenoğlu), İletişim Yay., İstanbul. YÜCEL, Tahsin (1981), “Fransız Coşumculuğu,” Türk Dili Dergisi Yazın Akım-ları Özel Sayısı, TDK Yay., Ankara.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Haziran 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Haziran 2017 |
| Kabul Tarihi | 11 Nisan 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 41 |