EDEBİYAT, ÖZDÜŞÜNÜMSELLİK VE TUTUNAMAYANLAR

Yıl 2022, Sayı: 52, 181 - 196, 13.12.2022

Özden Savaş

Öz

Edebiyat, bir sanat ve bilim dalı olarak gerek hayatın içinde gerekse bilimde yeri yadsınamayacak derecede önemli olan bir alandır. Sosyal Bilimler içindeki alan edebiyat öğretiminde kişisel olarak yaşanılan, gerçek hayata dair pragmatik kaygılar birtakım soru işaretlerine neden olmaktadır. Alıcılar, kimi zaman kurgusal dünyada karşılaşılan olay ve kişilerin ya da şiir gibi edebî türlerin somut yaşantıya ne gibi bir faydasının olacağı konusunda tam bir güdülenme olmaksızın bu öğretime devam etmektedirler. Henüz Türk Edebiyatı sahasındaki araştırmalarda çok fazla kullanılmamış bir yöntem olan özdüşünümsellik ise bu problemin çözümünde en önemli ve etkili araçtır. Temelde kişinin edebî eser üzerinden kendini, insanları ve hayatı anlamasına yarayan özdüşünümsellik edebiyat yoluyla bireye bir tür terapi sağlayan, yaşama adaptasyonunu kolaylaştıran ve genel anlamda bireye empati yeteneği aşılayan bir yaklaşım olarak dikkat çekmektedir. Tutunamayanlar ise çağdaş Türk edebiyatının güçlü kalemlerinden olan Oğuz Atay’ın postmodern olarak bilinen eseridir. Bu roman, bir yöntem olarak üç aşamadan oluşan özdüşünümselliği tam olarak yansıtması bakımından bu çalışmada örnek olarak değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Özdüşünümsellik, Tutunamayanlar, Oğuz Atay, İnceleme

Kaynakça

• Antakyalıoğlu, Zekiye. Roman Kuramına Giriş. Ayrıntı Yayınları, 2021.
• Apaydın, Mustafa. “Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar Adlı Romanında Mizah ve Hiciv Öğeleri”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 2007, 45-68.
• Atay, Oğuz. (1998). Tutunamayanlar, İletişim Yayınları, 1998.
• Bennett, Andrew ve Royle, Nicholas. Edebiyat Denen Şey. Notos Kitap, 2016.
• Bran, Nicol. The Cambridge Introduction to Postmodern Fiction. Cambridge University Press Cambridge, 2009.
• Ecevit, Yıldız. Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İletişim Yayınları, 2001.
• Ecevit, Yıldız. “Oğuz Atay”, Kafasına Göre Dergisi, 6/37, 2021, 11.
• Gürbilek, Nurdan. “Kemalizmin Delisi Oğuz Atay”. Oğuz Atay’a Armağan, 241-254, İletişim Yayınları, 2007.
• Lippert, Florian ve Schmid, Marcel. “Read Thyself: Cultural Self-Reflection and the Relevance of Literary”. Self-Reflection in Literature, 2020, 1-19.
• Moran, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İletişim Yayınları, 2001.
• Popoveniuc, Bogdan. “Self Reflexivity”. The Ultimate End of Knowledge Procedia-Social and Behavioral Sciences. 163, 2014, 204-213.
• Saraçoğlu, Semra. Self-Reflexivity in Postmodernist Texts: A Comparative Study of The Works of John Fowles and Orhan Pamuk. A Thesis Submitted to The Graduate School of Social Sciences of The Middle East Technical University, 2003.
• Savaş, Özden. “Mustafa Kutlu’nun “Makas” Adlı Öyküsü Örneğinde Özdüşünümsellik”. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Sempozyumu Kitabı (USVES). 2020, 325-332. Sazyek Hakan. “Tutunamayanlar’ın Öteki’leri”. Kitap-lık, S. 206, 2019, 129-138.
• Schopenhauer, Arthur. Okumak, Yazmak ve Yaşamak Üzerine, Şule Yayınları, 2016.
• Stephen Price. Exploring Audience Responses to Self-Reflexivity in Television Narratives, PHD, 2011, The Faculty of The Graduate School at The University Of Missouri-Columbia.