Seyf-i Sarāyî’nin Gülistan Tercümesindeki Basit Fiiller

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 44 - 97, 30.04.2019

Ümit Özgür Demirci

Öz

Gülistan Tercümesi, içerisinde Türkmence dil özelliklerinin de
bulunduğu Kıpçak lehçesinin nadir edebî eserlerinden biridir. Eserdeki basit
fiiller Ali Fehmi Karamanlıoğlu’nun TDK., yayınları tarafından neşredilen eseri
dikkate alınarak fişlenmiş, fişlenen fiillerin metindeki anlamları örnekler ile
verilmeye çalışılmış, daha sonra fiilin ilk defa Türk dilinin hangi döneminde
görülmeye başlandığı, tarihî lehçelerdeki seyri, bu seyir içerisinde kazandığı
anlamlar irdelenmiştir. Çalışmadaki bütün fiiller art zamanlı incelenmeye
çalışılmış, gerekli görülen bazı fiillerin çağdaş lehçelerdeki seyirleri
verilerek bu fiiller eş zamanlı olarak da incelenmiştir. Eserde geçen fiillerin
kaç defa geçtikleri ile fiillerin çatıları da verilmeye çalışıldı.

Anahtar Kelimeler

fiil, basit fiil, Gülistan Tercümesi

Kaynakça

• Arat, R. R. (1959). Kutadgu Bilig (Çeviri). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.Arat, R. R. (1999). Kutadgu Bilig I (Metin). Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Arat, R. R. (2006). Atabetü’l-Hakayık. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Ata, A. (1988). Nehçü’l-Ferādis III. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Ata, A. (1997). Kıssasü’l-Enbiyā II (Dizin). Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Atalay, B. (1988). Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi. c: I, II, III, IV. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Bayraktar, N. (2004). Türkçede Fiilimsiler. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Clauson, S. G. (1972). Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. London: Oxford the Clarendon Press.Demirci, Ü. Ö. (2012). “ıd- Fiilinin Yapısı Üzerine,” Turkish Studies, volume 7/4, s: 1421-1431.Demirci, Ü. Ö. (2016). Eski Türkçede Fiiller. Kocaeli: Umuttepe yayınları.Demirci,Ü. Ö., Karslı, S. (2014). Kutb’un Husrav u Şirin’i -Dizin-. İstanbul: Kesit yayınları.Derleme Sözlüğü (1963-1982). Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Dilçin, C. (2009). Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Eraslan, K., Sertkaya, O. F., Yüce, N. (1979). Kutadgu Bilig III (İndeks). İstanbul: Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü yayınları.Erdal, M. (1991). Old Turkic Word Formation. Wiesbaden.Grønbech, K. (1942). Komanisches Wörterbuch. København.Hacıeminoğlu, N. (1991). Yapı Bakımından Türk Dilinde Fiiller. İstanbul: Cönk yayınları.Hacıeminoğlu, N. (2003). Karahanlı Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Han, M. M. (1960). Sanglax. London: (yay: Sır Gerhard Clauson).Karamanlıoğlu, A. F. (1958). Kıpçak Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Karamanlıoğlu, A. F. (1989). Gülistan Tercümesi. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Nadalyev, V. M; Nasilov, D. M; Tenişev, E. R. Şçerbak, A. M (1969). Drevnetyurskiy Slovar. Leningrad: Izdatel’stvo Nauka.Räsänen, M. (1969). Versuch eines Etymologıschen Wörterbuchs der Türksprachen. Helsinki.Röhnborn, K. (1977). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien, 1-6.Şirin, H. (2015). Kül Tigin Yazıtı Notlar. İstanbul: Bilge Kültür Sanat yayınları.Tekin, T. (2008). Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.Tekin, T. (2000). Orhon Türkçesi Grameri. İstanbul: (?).Toprak, F. (2005). Harezm Türkçesinde Fiil. Ankara: (?).Ünlü, S. (2012). Doğu ve Batı Türkçesi Kur’an Tercümeleri Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2012). Karahanlı Türkçesi Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2012). Harezm Altınordu Türkçesi Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2013). Çağatay Türkçesi Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.Yudahin, K. K., (1998) Kırgız Sözlüğü. (Türkçeye çeviren: Abdullah Taymas), Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.