AB-RUSYA İLİŞKİLERİNDE ENERJİNİN ÇATIŞMACI MI BİRLEŞTİRİCİ Mİ BİR ROLÜ VAR?

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 39 - 54, 31.07.2019

Bilge Yurtsever

Öz

Enerji konusu, yüzyılımızın temel
politikalarını belirlemekle birlikte günlük yaşantımızın da vazgeçilmez
temelidir. Bundan dolayı enerjinin uluslararası ilişkilerdeki yeri ve önemi her
geçen gün artarak devam etmektedir. Avrupa Birliği ihtiyaç duyduğu enerjinin
tedarikinde kaynaklarının çeşitliliğine, güvenilirliğine ve uygun fiyatlı
olmasına önem vermektedir. Avrupa Birliği doğudaki önemli komşularından biri
olan Rusya Federasyonu’na enerji tedariki konusunda önemli derecede bağımlıdır.
Rusya ise enerji ihracatının çok büyük bir kısmını AB ile gerçekleştirmektedir.
Ayrıca Rusya sahip olduğu enerji kaynaklarını baskı aracı olarak zaman zaman
kullanmaktadır. Bu bağlamda enerjinin, iki aktör arasında çatışmacı mı
birleştirici mi bir rol üstlendiği tartışılacaktır.  Bu konu araştırılırken çeşitli literatür
kaynaklarının yanı sıra raporlar, AB mevzuatı ve belgeleri değerlendirilmiştir.
Çalışmada AB ve Rusya federasyonunun tarihi süreç içerisindeki ilişkileri
incelenecektir. Neticede AB'nin enerji tedarikçisi olan Rusya Federasyonuna ne
ölçüde bağımlı olduğu sorgusu üzerinden, bu bağımlılığın ikili ilişkilerde
nasıl bir rol oynadığı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, AB, Enerji

Kaynakça

• ABLABEKOVA, Altyn (2014). Rusya Enerji Politikasının Dünya Enerji Piyasasındaki Rolü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.AKÇAY Belgin- GÖÇMEN İlke (2012). Avrupa Birliği: Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar, Ankara: Seçkin Yayınevi.AKDOĞAN, Ömer (2008). Rusya’nın Enerji Politikasının Avrupa Birliği Enerji Güvenliğine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.AKSOY, Metin, (2014). “Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği Stratejisi”, Uluslararası Enerji ve Güvenlik Kongresi: Bildiriler Kitabı (23-24 Eylül 2014), Kocaeli Üniversitesi, s.797-807.Avrupa Birliği Başkanlığı (2017). Fasıl 15-Enerji https://www.ab.gov.tr/fasil-15-enerji_80.html (Erişim Tarihi: 15.05.2019).Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (2019). Enerji- AB’nin Hedefleri https://www.avrupa.info.tr/tr/enerji-abnin-hedefleri-58 (Erişim Tarihi: 15.05.2019).BAYSOY, Emre (2009). “Rusya, AB, ABD İlişkileri Bağlamında Enerjinin Ekonomi Politiği Ve Küreselleşmenin Jeopolitiği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S.10,s.59-82.BP Statistical Review of World Energy (2018). https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2018-full-report.pdf (Erişim Tarihi: 02.04.2019).CANDAN, Armağan (2004). “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası”, http://www.emo.org.tr/ekler/501bebf79d57065_ek.pdf?tipi=2 (Erişim Tarihi: 24.04.2019).Caşın, Mesut Hakkı-Kısacık, Sina (2018). Avrupa Birliği Enerji Hukuku ve Güvenlik Algılamaları, İstanbul: Çağlayan Kitabevi. DAL, Emel Parlar- KURŞUN, Ali Murat (2017). “Hazar Bölgesinde Rusya ve AB Ekonomi-Politik Çekişmesi ve “Ukrayna” Faktörü”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, C.5, s.17-31.DİNÇ, Cengiz (2015). Avrupa ve Avrupa Birliği (Teori, Güncel ve Dış Gelişmeler), Ankara: Savaş Yayınevi.Doğal Gaz Boru Hatları ve Projeleri https://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Dogal-Gaz-Boru-Hatlari-ve-Projeleri (Erişim Tarihi: 12.05.2019).DURSUN, Suat (2011). “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası Ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma Ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi, S.36.Energy Strategy Of Russıa For The Perıod Up To 2030 (2010). http://www.energystrategy.ru/projects/docs/ES-2030_(Eng).pdf. (Erişim Tarihi: 24.04.2019).ERBİL, Yazgan (2010). Rusya-Ukrayna Doğalgaz Krizi ve Enerji Güvenliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Kadir Has Üniversitesi.ERKAN, Anıl Çağlar (2013). Enerji Arzı Güvenliği Bakımından Avrupa’nın Rusya Federasyonu’na Bağımlılığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Aydın Üniversitesi. Euronews (2018). AB Komisyonu ve Gazprom Anlaştı https://tr.euronews.com/2018/05/24/ab-komisyonu-ve-gazprom-anlast- (Erişim Tarihi: 23.05.2019).Fact Sheets on the European Union (2018). http://www.europarl.europa.eu/factsheets/en/sheet/177/russia (Erişim Tarihi: 02.04.2019).Gas Pipeline Blue Stream Russıan Natural Gas Supplies To Turkey http://www.gazprom.com/projects/blue-stream/ (Erişim Tarihi: 04.05.2019 ). Gas Pipeline Nord Stream The Gas Pipeline Directly Conneting Russia and Europe http://www.gazprom.com/projects/nord-stream/ (Erişim Tarihi: 04.05.2019).Gas Pipeline TurkStream Gas Exports to Turkey And Southern And Southeastern Europe http://www.gazprom.com/projects/turk-stream/ (Erişim Tarihi: 04.05.2019 ). Gas Pipeline Yamal-Europa http://www.gazprom.com/projects/yamal-europe/ (04.05.2019). HATİPOĞLU, Esra (2001). “Rusya-Avrupa Birliği İlişkileri”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, C.9, S.1, s.115-135.İSMAYILOV, Elnur (2016). Rusya-Ab İlişkilerinde Yeni Enerji Sorunu: Kuzey Akım 2 Projesi, http://www.bilgesam.org/incele/2349/-rusya%E2%80%93ab-iliskilerinde-yeni-enerji-sorunu--kuzey-akim-2-projesi/#.XOR6gMgzbIU (Erişim Tarihi: 1.5.2019).KOYUNCU, Çiğdem (2016). “Güney Akım Projesi Çerçevesinde Bulgaristan Enerji Politikasının Analizi”, Alternatif Politika, C.8,S.2, s.347-375.Madrid European Coıncıl (1995). https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/00400-C.EN5.htm (Erişim Tarihi: 21.05.2019).MEHERREMOV, Kamil (2008). Soğuk Savaş Sonrası Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu İlişkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi.MUSAOĞLU, Neziha-ÖZGÖKER, Uğur (2008). “Rusya-AB İlişkilerinde Stratejik Ortaklıktan Stratejik Depresyona”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S.8, s.73-99.Putin Pours Oil On NS2’s Troubled Waters Amid Fears Of German Power Play (2018). https://www.eurasianbusinessbriefing.com/putin-pours-oil-ns2s-troubled-waters-amid-fears-german-power-play/ (Erişim Tarihi: 22.05.2019).SEVİM, Tuğçe Varol (2014). “Rus Dış Enerji Politikası ve Yeni Hedef Kuzey Doğu Asya”, Uluslararası İlişkiler Akademik Dergi, C.11, S.41, s.87-108.ŞAHİN, Yeliz (2013). “Stratejik Ortaklık İle Stratejik Rekabet Arasında Rusya-AB İlişkileri”, İKV Değerlendirme Notu, S.74.Transportation http://www.gazpromexport.ru/en/projects/transportation/ (04.05.2019).TÜRKER, Haşim (2007). Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası, Ankara: Nobel Yayınevi. ULUATAM, Ela (2010). “Avrupa Doğalgaz Piyasasında Yeni Dengeler”, Ekonomik Forum, Ağustos, s 62-67.ÜNAL, Mustafa Cem (2011). Rus Dış Politikasında Enerjinin Rolü Ve AB Enerji Politikasına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.YILDIZ, Uğur Burç (2015). Avrupa Birliği’nin Dış İlişkileri: Bölgesel Politikalar, Bölgeler ve Uluslararası Aktörler ile İlişkiler, Ankara: Nobel Yayıncılık.YORKAN, Arzu (2009). “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası ve Türkiye’ye Etkileri”, Bilge Strateji, C.1, S.1, s. 24-39.ZHUSSİPBEK, Galym (2011). “Avrupa Birliği İle Rusya Federasyonu Arasındaki “Stratejik Ortaklığın” Analizi”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C.7, S.25, s.47-84.