IS THE TURKIC WORLD IN A GEOPOLITICAL CHAOS?

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 31.01.2020

Murat Dönmez

Öz

Turkic World, although not in a political unity, has an existence in various regions and countries, and as a reality it covers a huge geography. Turkic World is quite important, both as a unity, and with all independent and autonomous states within, as well as it has an importance for regional and global hegemony and political unity of countries like China and Russia. The current struggle between the countries that want to increase their regional and global hegemony by using geopolitics as a mean and also to questioning of the global system by these countries is leading the world to a geopolitical chaos. For China, USA, Russia and other regional powers who provoke geopolitical chaos, Turkic World seem to have an unreplaceable geopolitical position both for regional control and global hegemony. As one may think that the unification of Turkic World turns to be both a national disaster and a global disappointment for these countries, it can be claimed that dissolution of Turkic World is their common interest. In the future when a geopolitical chaos is foreseen, a Turkic World that has no competition capacity and that is in a shattered position, might be in a state of unclearness within the geopolitical struggle of countries like USA, China and Russia.

Anahtar Kelimeler

Turkic World, Central Asia, Geopolitics, Chaos, Global System

TÜRK DÜNYASI JEOPOLİTİK BİR KAOSUN ORTASINDA MI?

Öz

Türk Dünyası, bugün siyasi bir bütünlük içerisinde olmamasına karşın bir çok bölgede ve ülke içerisinde parçasını barındırmakta ve bir gerçeklik olarak çok geniş bir coğrafyayı kapsamaktadır. Türk Dünyası, hem bir bütün olarak hem de içerisinde bulunan bağımsız ve özerk ülkelerle birlikte, bölgesel ve küresel hakimiyet için olduğu kadar Çin ve Rusya gibi ülkelerin siyasi bütünlüklerini korumaları için de oldukça önemlidir. Hem bölgesel ve küresel hakimiyet mücadelesinde jeopolitiği bir araç olarak kullanarak bölgesel nüfuzlarını artırmak hem de küresel sistemi sorgulamak peşinde olan ülkeler ile başat güç olarak kalmak isteyen ABD arasındaki mevcut mücadele dünyayı jeopolitik bir kaosa sürüklemektedir. Jeopolitik kaosu tetikleyen Çin, ABD, Rusya ve diğer bölgesel güçler için Türk Dünyası, hem bölgesel nüfuz hem de küresel hakimiyet mücadelesi için olmazsa olmaz bir jeopolitik konuma sahiptir. Türk Dünyası'nın bir bütün olması bu ülkeler için hem ulusal bir yıkım hem de küresel bir hayal kırıklığı yaratacağı öngörüldüğünde, Türk Dünyası'nın parçalanmış bir halde olması hepsinin ortak çıkarına olacağı iddia edilebilir. Jeopolitik kaosun öngörüldüğü gelecekte, rekabet gücü yeterli olmayan ve parça parça olan bir Türk Dünyası, ABD, Çin ve Rusya gibi ülkelerin jeopolitik mücadelesinde henüz geleceği belli olmayan bir konumda olabilir.

Anahtar Kelimeler

Türk Dünyası, Orta Asya, Jeopolitik, Kaos, Küresel Sistem

Kaynakça

• AKENGİN, Hamza (2017). ''Türk Dünyası ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Üzerine Jeopolitik Bir Değerlendirme'', Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, C.4, S.1, s.1-11.
• AYDIN, Mustafa (2015). ''Kafkasya ve Orta Asya'yla İlişkiler'', Türk Dış Politikası, (Editör: B.Oran), Cilt: II, s.366-439.
• BONİFACE, Pascal (2018). Herkes İçin Jeopolitik, (Çeviri: M.Guaye ve F.B. Süverdem), İstanbul: Erdem Yayınları.
• BRZEZINSKI, Zibigniev (2016). Büyük Satranç Tahtası, (Çeviri:Y.Türedi), İnkilâp Kitapevi: İstanbul.
• DOĞANAY,Hayati (1995). ''Türk Dünyası’nın Siyasi Sınırları'', Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araş¬tırmaları Enstitüsü Dergisi, S.3, s. 23-56.
• DUGİN, Alexander (2018). Rus Jeopolitiği-Avrasyacı Yaklaşım, (Çeviri: V. İmanov), İstanbul: Küre Yayınları.
• ELLYATT, Holly (2019). 'The İnternational System is Somewhat Dangerous and Chaotic,' Condoleezza Rica Warns, https://www.cnbc.com/2019/11/11/world-order-is-in-chaos-condoleezza-rice-warns.html (Erişim: 23.12.2019).
• ERHAN, Çağrı (2004). ''ABD’nin Orta Asya Politikaları ve 11 Eylül’ün Etkileri'', Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 3 (Güz ), s. 123-149.
• EROL,Seyfettin (2018). '' Avrasya'nın Değişen Jeopolitiğinde Türk Dünyası ve Türkiye: Nasıl Bir Gelecek?'', TESAM III. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (11-12 Ekim 2018), Editör: B.H. Eryiğit, s.323-340.
• FLINT,Colin ve TAYLOR,Peter James ( 2014). Siyasi Coğrafya Dünya-Ekonomisi,Ulus-Devlet ve Yerlilik, (Çeviri:F.Ereker), Ankara: Nobel Yayınları.
• FRİEDMAN, George ve SHAPİRO, Jacop (2017). The Geopolitics of 2017 in 4 Maps, https://geopoliticalfutures.com/the-geopolitics-of-2017-in-4-maps/ (Erişim: 22.12.2019).
• HASANOV,Ali (2010). Jeopolitik, (Çeviri: A. Ağaoğlu ve F. Şammedov), İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı.
• İLHAN,Selçuk (2019). Jeopolitik-Güç Odağı Kuramı, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• İRAM (2018). ABD'nin Nükleer Anlaşmadan Çekilmesi ve Olası Senaryolar, (Editör: U.Başar), Analiz.
• JOHNSON, Keith (2019). Is the United States Really Leaving the Paris Climate Agreement?, https://foreignpolicy.com/2019/11/05/paris-climate-agreement-united-states-withdraw/ ( Erişim: 24.12.2019).
• KAZIMLI, Elnur (2018). Azerbaycan'ın Jeopolitik Konumu ve Karabağ Sorunu, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/51267/azerbaycanin_jeopolitik_konumu_ve_karabag_sorunu (Erişim: 25.12.2019).
• KİREÇCİ,Mehmet Akif (2011), ''Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Asya Politikaları'', Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi İnceleme- Araştırma Dizisi, Yayın No:3.
• KLEVEMAN, Lutz (2004). Yeni Büyük Oyun-Orta Asya'da Kan ve Petrol, (Çeviren: H.Güldü). İstanbul: Everest Yayınları.
• KULNAZAROV, Rustem (2015). ''New Geopolitical Role of Central Asia within Foreign Policy Interest of World Powers ''. Asian Socian Science, Vol.11, No.12,s.125-130.
• Kuşak-Yol Girişimi Haritası: http://www.silkroutes.net/OBOR/1NewSilkRoadMap25933848601_5d40551c7a_c.jpg (Erişim: 23.12.2019).
• LOPEZ, Javier (2017). The Geopolitics of Chaos, https://www.socialeurope.eu/the-geopolitics-of-chaos (Erişim: 23.12.2019).
• MAMMADALİYEVA, Leyla (2015). Henry Kissinger Yeni Dünya Düzeni Hakkında, http://newtimes.az/tr/processestrends/3394/ (Erişim: 24.12.2019).
• MARSHALL, Tim (2018). Coğrafya Mahkumları, (Çeviri: M. Doğruer), İstanbul: Eplison Yayınevi.
• PİRİNÇCİ, Ferhat (2008). ''Soğuk Savaş Sonrasında ABD'nin Orta Asya Politikası: Beklentiler ve Gerçekler''. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi,63-1, s.207-235.
• ROTHKOPF, David (2014). A Time of Unprecedented Instability?, https://foreignpolicy.com/2014/07/21/a-time-of-unprecedented-instability/ (Erişim: 24.12.2019).
• TARAKÇI, Nejat (2003). Devlet Adamlığı Bilimi: Jeopolitik ve Jeostrateji, İstanbul: Çantay Kitabevi.
• TOPAL, Erhan ve SEZER, Adem (2016). ''Üniversite Öğrencilerinin Türk Dünyası Coğrafyasına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi'', Marmara Coğrafya Dergisi, S.33, s.69-113.
• Türk Dünyası Haritası: https://ekoavrasya.net/duyuru.aspx?did=135&Lang=TR (Erişim: 22.12.2019).