İLE NEHRİNİN JEO-EKOLOJİK DURUMUNUN HAVACILIK YÖNTEMLERİ İLE ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 78, 31.01.2023

Aidana Nurtaza

Öz

Son 10 yılda atmosferdeki keskin ısınma nedeniyle dağlık bölgelerdeki nehir ve göllerdeki su miktarı arttı. Ovalarda, nüfusun tarımsal amaçlı kullandığı nehir ve göllerdeki su miktarı azalmaktadır. Bu tür değişiklikler, özellikle Aral Gölü'nün kuruduğu Orta Asya çöllerinde yaygın olarak görülür. Sonuç olarak, bölgenin ekosistemi bozuldu ve ekolojik durum kötüleşti.
Ayrıca son yıllarda, incelediğimiz İle Nehri gibi Kazakistan'ın iç su kütlelerinden birinin temelini oluşturan nehirlerde de aynı çevre sorunu gözlemlenmektedir. Yaylalardan çıkan nehrin yukarı kesimlerindeki durum olumlu olsa da, Balkaş Gölü'ne akan mevcut deltadaki çevresel durumun kötüleştiğine dair giderek daha fazla rapor var. Bu nedenle, bu bölgedeki yüzey sularındaki genel değişikliklerin incelenmesi, bu değişikliklerin toprağı ve bitki örtüsünü nasıl etkilediğinin incelenmesi, büyük bilimsel öneme sahiptir. Özellikle son yıllarda bilimsel araştırmalarda yaygın olarak kullanılan CBS teknolojilerine ve havacılık yöntemlerine olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Sonuçta, uzay görüntülerini deşifre ederek, herhangi bir alanda meydana gelen değişiklikleri hızlı ve kapsamlı bir şekilde inceleyebilirsiniz. Bu nedenle, yenilikçi teknolojiler ve yöntemler kullanarak İle Nehri vadisindeki değişimlerin incelenmesi çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

geo-ecological situation, river valley, ecosystem, space surveys, hydrology

Analysis Of The Geoecological Situation Of The Ili River With The Use Of Aerospace Methods

Öz

Over the past 10 years, due to the sharp warming of the atmosphere, the amount of water in rivers and lakes in mountainous areas has increased. On the plains, the amount of water in rivers and lakes used by the population for agricultural purposes is declining. Such changes are widely observed in the deserts of Central Asia, especially when the Aral Sea dries up. As a result, the ecosystem of the region has deteriorated and the ecological situation has worsened.
In addition, in recent years, the same environmental problem has been observed on the rivers that form the basis of one of the inland water bodies of Kazakhstan, such as the Ili River we are studying. Although the situation in the upper reaches of the river, which originates in the highlands, is favorable, there are more and more reports of a deterioration in the environmental situation in the current delta, which flows into Lake Balkhash. Therefore, the study of general changes in surface water in this region, the study of how these changes affect the soil and vegetation, is of great scientific importance. In particular, there is a growing need for GIS technologies and aerospace methods, which have recently become widely used in scientific research. After all, by deciphering space images, you can quickly and comprehensively study the changes taking place in any area. Therefore, the study of changes in the Ili River valley using innovative technologies and methods is very important.

Anahtar Kelimeler

geo-ecological situation, river valley, ecosystem, space surveys, hydrology

Kaynakça

• THEOBALD, David (2007). GIS concepts and ArcGIS methods, 3rd Education, Сonservation PlaningTechnologies, USA.
• АМЕТОВ, Абибулла (2015). Іле Өзенінің Төменгі Ағысы Аңғарының Өсімдік Жабыны Мен Флоралық Құрамының Ерекшеліктері, ҚазҰУ Хабаршысы, Экология сер, №2/2 (44). Б. 455-461.
• АСЫЛБЕКОВА, Айжан (2010). Арақашықтан Зерделеу Мәліметтерін Пайдалану Арқылы Іле Алатауының Солтүстік Беткейіндегі Ландшафттарды Зерттеу, Алматы.
• КЕРІМБАЙ, Нұржан (2007). Геоинформатика Негіздері (Оқу Құралы), Алматы: Қазақ Университеті.
• ЛАЙСХАНОВ, Шахислам (2017). Оңтүстік Қазақстан облысындағы агроландшафттардың деградациясы (Отырар ауданы мысалында), Фил. Ғыл, Док. Дәр. Ал. Дайын. Дис... Алматы.
• Отчет О Научно-Исследовательской Работе (2016). Исследование многолетней динамики засоления почв современной дельты реки Или с применением космических методов, Алматы.
• ПЛИСАК, Римма (1981), Изменение Растительности Дельты Реки Или При Зарегулировании Стока, Алма-Ата: «Наука».