ENERJİ FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN AZERBAYCAN`IN CARİ İŞLEMLER DENGESİ AÇIĞINA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 20, 29.04.2023

Gumru Akhundzada

https://doi.org/10.59182/tudad.1218074

Öz

Araştırma, petrol ihracatçısı Azerbaycan`ın enerji piyasasındaki fiyat dalgalanmalarının onun makroekonomik değişkenlerini etkileme düzeyini ve ekonomisinin istikrar durumunu nasıl değiştiğini incelemektedir. Özellikle 2008 yılındaki dünya ekonomik krizinden sonra yaşanan petrol fiyatındaki düşüş Azerbaycan`ın reel GSYİH`a olumsuz yönde yansımaktadır. Bu nedenle petrol ihracatına bağımlı olan Azerbaycan'ın makroekonomik dinamiklerinin petrol piyasası nedeniyle sürekli değişmesi büyük ilgi ve önem arz etmektedir. 1995-2019 yılları arasındaki cari işlemler dengesi ve yıllık petrol fiyatı veri seti ele alınarak değişkenler arasındaki vektör otoregresyon modeli tahmin edilmiş, Johansen eşbütünleşme testi, Hata düzeltme modeli ve Hata terimleri tablosu oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlar, değişkenler arasında iki eşbütünleşme denklemi, yani uzun dönem ilişki olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Cari Açık, Cari İşlemler Dengesi, Devalüasyon, Enerji Piyasası, Petrol Fiyatları, Cari Açık, Cari İşlemler Dengesi, Devalüasyon, Enerji Piyasası, Petrol Fiyatları

Kaynakça

• AKDİ, Y., (2010), Zaman Serileri Analizi (Birim Kökler ve Kointegresyon), Ankara: Gazi Kitap Evi, s.42
• ARİSTOVNİK, A.(2007), Short and Medium Term Determinants of Current Account Balances in Middle East and North Africa Countries:MPRA, No: 1974,1-21
• BAYRAÇ, H.N., (2009), Küresel enerji politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal gaz kaynakları açısından bir karşılaştırma, s.28
• BİLDİRİCİ, M. ve KAYIKÇI, F.(2012), Global Imbalances in Current Account Balances, Journal of Applied Finance & Banking, 2(6), 83-93.
• BITZIS, G., PALEOLOGOS, J.M., PAPAZOGLOU, C., (2008), The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience, Journal of International and Global Economic Studies,1(1), 105-122
• BP Annual Report and Form 20-F, Energy with purpose 2019; Erişim tarihi: 18.04.2020;https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/investors/bp-annual-report-and-form-20f-2019.pdf
• CHUKUKU, A. C., AKPAN, U. F., SAM, N. R. VE EFFİONG, E. L., (2011), Oil Price Shocks And The Dynamics Of Current Account Balances In Nigeria, OPEC Energy Review, Organization of the Petroleum Exporting Countries, 35(2), 119-139.
• DEMİRBAŞ M., TÜRKAY H ve TÜRKOĞLU M, (2009), Petrol fiyatlarındaki gelişmelerin Türkiye'nin cari açığı üzerine etkisinin analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), s.288
• DOĞRUL H.G ve SOYTAŞ U, (2010), Relationship Between Oil Prices, Interest Rate, and Unemployment: Evidence From An Emerging Market. Energy Economics, s.32
• DOLADO, J.J. ve H. LUTKEPOHL (1996), Making Wald Tests Work for Cointegrated VAR Systems, Econometric Reviews, 15(4), 369-386.
• ERDOĞAN, S. ve BOZKURT H. Temmuz, (2009), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri İle Bir İnceleme, Maliye Finans Yazıları, 23(84), 135-172.
• GRACIELA L., KAMINSKY and REINHART C.M., (1999), The Twin Crises: The Causes of Banking and Balance of Payments, s.112
• GRUBER J., KAMIN S.B., (2007), Explaining the Global Pattern of Current Account Imbalances, Journal of International Money and Finance, vol:26, issue 4.
• GUJARATİ D., (1999), Temel Ekonometri (Çev.: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen) Literatür yayıncılık, İstanbul, s.728-729
• GÜN, E., (2011), Petrol Fiyatlarının Cari İşlemler Dengesi Üzerine Etkisi: Türkiye Uygulaması, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• HUNTİNGTON, H.G. (2015), Crude Oil Trade And Current Account Deficits, Energy Economics, 50, 70-79.
• INSEL& KAYIKÇI (2013), Determinants of the Current Account Balance in Turkey: an ARDL Approach, Economic Research 26(1):1-16
• KANDİL, M., GREENE, J., (2002), The Impact of Cyclical Factors on the US Balance of Payments, IMF Working Paper, No:45, 1-43
• KETENCİ, N., (2010), Major Determinants of Current Account in Russia, Transit Studies Review 17 (4): 790-806 KHAN, M.S., KNIGHT, M.D., (1983), Determinants of Current Account Balances of Non-Oil Developing Countries in the 1970s: An Empirical Analysis, IMF Staff Papers, 30(4), 819-842
• ÖZKAN Y., (2008), Uygulamalı İstatistik 1, Sakarya Kitapevi.
• ÖZLALE, Ü. ve PEKKURNAZ, D. (2010), Oil Prices And Current Account: A Structural Analysis For The Turkish Economy, Energy Policy, 38, 4489-4496.
• https://www.statista.com/statistics/457501/gross-domestic-product-gdp-per-capita-in-azerbaijan/ (Erişim Tarihi: 10.12.2020)
• ZAOUALİ, S., (2007), Impact Of Higher Oil Prices On The Chinese Economy, OPEC Review, 31(3),191-214.