Ortaöğretim Öğrencilerinin Manevi Değer Algılarının İncelenmesi: Yalova İli Örneği

Yıl 2021, Sayı: 12, 147 - 173, 28.12.2021

Abdülaziz Yeniyol

https://doi.org/10.53112/tudear.1051387

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada amaç, ortaöğretim öğrencilerine kazandırılması gereken değerlere ilişkin davranışların ne düzeyde sahip olduklarını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda nitel desende tasarlanan çalışmanın verileri, Kişisel Bilgi Formu ve Manevi Değerler Listesinden oluşan bir anket ile elde edilmiştir. Araştırma Yalova ilinde 2020-2021 eğitim öğretim yılında farklı türden liselerde öğrenim görmekte olan 15-18 yaş arası toplam 1549 öğrenciye uygulanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden anket ve ölçek yoluyla toplanan araştırma verileri cinsiyet, yaş, okul türü, sınıf, gelir durumu, aile tutumları, aile yapısı, akademik başarı algısı değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre en yüksek düzeyde rastlanan üç bireysel değer “saygı”, “adalet”, “yardımlaşma” ve en düşük düzeyde rastlanan üç bireysel değer “cesaret”, “sabır” ve “affetmek/bağışlamak” olarak bulunmuştur. Manevi değer algıları ölçeğinin bütün boyutları arasında pozitif yönde bir korelasyon çıkmıştır. Normal dağılım göstermeyen anketin analizinde non-parametrik testlerde Mann Witney U-Testi ve Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır. Söz konusu test sonuçlarına göre ölçeğin alt boyutları olan manevi değerler, sevgi, saygı ve duyarlılık puan ortalaması ile cinsiyet, yaş, başarı algısı, aile tutum algısı, sosyal medya kullanımı süresi ve sosyal medya kullanım amacı değişkenleri arasında p>0.05 olduğu için anlamlı bir ilişki çıkmamıştır. Ancak örneklem grubuna ait manevi değerler algısı puan ortalaması ile okul türü, anne eğitimi ve baba eğitimi arasında; sevgi değeri puan ortalaması ile okul türü değişkeni arasında; saygı değeri puan ortalaması ile sınıf, okul türü, algılanan ekonomik durum ve anne eğitimi arasında; duyarlılık değeri puan ortalaması ile de aile yapısı değişkeni arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din, Din eğitimi, Manevi değerler, Değer eğitimi, Ortaöğretim

Investıgation of Secondary School Students' Perceptıons of Spiritual Values: The Case of Yalova Province Abstract

Öz

The aim of this study is to determine the level of behaviors related to the values that should be acquired by secondary school students. The data of the study, which was designed in a qualitative pattern in line with this purpose, was obtained by a questionnaire consisting of a Personal Information Form and a List of Spiritual Values. The research was applied to a total of 1549 students between the ages of 15-18 who study at different types of high schools in the province of Yalova in the 2020-2021 academic year. The research data collected through questionnaires and scales from quantitative research methods were analyzed according to the variables of gender, age, school type, class, income level, family attitudes, family structure, academic achievement perception. According to the results of the research, the students were ranked as three random values, respect, justice, solidarity, and the lowest level of three individual values: courage, patience and forgiveness/forgiveness. A positive correlation was found between all dimensions of the spiritual value perceptions scale. Mann Witney U-Test and Kruskal Wallis H-Test were used in non-parametric tests in the analysis of the scale that did not show normal distribution. According to the test results, there is a significant relationship between the sub-dimensions of the scale such as moral values, love, respect and sensitivity score average and gender, age, perception of success, family attitude perception, duration of social media use and social media use purpose variables as p> 0.05. did not come out. However, between the point average of moral tendency of the sample group and school type, mother education and father education; between the average score of love value and the school type variable; between respect value point average and class, school type, perceived economic situation and mother education; A significant relationship was found between the mean score of sensitivity value and the variable of family structure

Anahtar Kelimeler

Religion, Religious education, Spritiual Value, Value education, Scondary education

Kaynakça

• Alp, İ. & Levent, F. (2019). “Dijital Dönüşümün Öğrencilerin Değerleri Üzerindeki Etkisine İlişkin Öğretmen Görüşleri”. Turkish Studies. Erişim 9 Aralık 2020. https://www.turkishstudies.net/sayi/6ae3ed69-6947-42fc-a21f-7d70132fb38b.pdf
• Astill, B., Norman F. ve Keeves, J. (2002). A multi level analysis of the effects of parents, teachers and schools on student values. Social Psychology Education, 5(4), 345-363.
• Aydın, M. Ş. (2018). açık toplumda din eğitimi yeni paradigma ihtiyacı. Geliştirilmiş 2. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bayraklı, B. (2015) İslam ve eğitim. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• Beldağ, A. (2019). “Ahlak ve Değerler Eğitimi”. Din Eğitimi. Ed. İbrahim Turan, Bayramali Nazıroğlu. 203-218. Ankara: Bilay Yayınları.
• Cafoğlu, Z. ve Akar, Ö. (2007). Üniversitelerde ahlaki değerlerin davranışa yansımasının oluşturduğu örgüt ikliminin algılanması. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, Ed.: Recep Kaymakcan & v.d. İstanbul: Dem Yayınları.
• Covell, Katherine - Howe R. B. (2001). Moral education through the3 Rs: Rights, respect and responsibi-Lity, Journal of Moral Education, 30/1.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Freeman, F. S. (1962). Pychological testing. Holt, Rinehart, New York.
• Gül, Ş. ve Özay-Köse, E. (2020). Lise öğrencilerinin hijyen davranışlarını belirlemeye yönelik bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 8(1), 15-31.
• Güncel Türkçe Sözlük (2021) “Değer”, Erişim Tarihi: 22 Nisan 2021. https://sozluk.gov.tr/.
• Güneş, A. (2018). Şiddet, din eğitimi ve değerler. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Güngör, E. (1993). Değeler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği, Hofmann-Towfigh.
• Hofmann‐Towfigh, N. (2007). Do students’ values change in different types of schools? Journal of Moral Education, 36, 453-473.
• İnan-Kılıç, A. (2020). Lise öğrencilerinin manevi- insani değerler eğilimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 24(2), 807-831. https://doi.org/10.18505/cuid.765415.
• Karakitapoğlu, A. ve İmamoğlu, O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142(3), 333-351.
• Kaya, Z., İkiz, F. E. ve Asıcı, E. (2017). Lise öğrencilerinin değer yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 662- 674. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.783
• Kayır, G (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin değer algılarının incelenmesi: Eskişehir ili örneği. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erişim Tarihi: 2 Ekim 2020. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Kısaç, İ. ve Turan Z. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin değer yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi. 13(29), 495- 509.
• Korlaelçi, M. (2005). Küreselleşme karşısında manevi değerlerimiz, Felsefe Dünyası 1(41), 91-110.
• Küçükşen, K. ve Budak, H. (2017). Lise öğrencilerinin sosyal değer tercihlerinin küresel sosyal sorumluluk düzeylerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları 3, 1813-1826.
• Mc. Cartin, R., ve Freehill, M. (1986). Values of early adolescents compared by type of school. Journal of Early Adolescence, 6, 369–380.
• MEB. (2019). 2023 Eğitim vizyonu. Erişim Tarihi: 27 Ekim 2021, http://2023vizyonu.meb.gov.tr/.
• Meydan, H., Aybey, S., Dikmen, F. ve Dikmen, S. (2018). Sosyal medya ve gençlik değerleri: Zonguldak’ta liselerde öğrenim gören gençler üzerine bir inceleme. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 7, 125-143.
• Omurtag, Y. ve Karaçay, T. (2004). 21.yy'da yeni dünya düzeni ve eğitim (bir utopia)[Elektronik Sürüm]. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu, Çağrılı Konuşma, Ankara Üniversitesi. Erişim Tarihi: 22 Nisan 2021, http://www.baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/agora/egitim/21yy.html/.
• Özensel (2007). Liseli kız ve erkek öğrencilerin değer yargıları. Değerler ve Eğitimi. R. Kaymakcan vd.(Ed.). Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 743-772.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ. 3. Baskı. Çev. Ed. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Prince-Gibson, E. ve Schwartz, S.H. (1998). Önceliklere ve cinsiyete değer verin. Social Psychology Quarterly, 61 (1), 49-67. https://doi.org/10.2307/2787057.
• Sağnak, M. (2007). Ortaöğretim okullarında öğrenim gören öğrencilerin okulun örgütsel değerlerine ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeyleri. Recep Kaymakcan vd. (Ed.), Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (ss. 715-726), İstanbul: Dem Yayınları.
• Selçuk, M. (1991), Çocuk eğitiminde dini motifler (okul öncesi çağ), Din Öğretimi Dergisi (26-28), 32-52.
• Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Araştırmalar Merkezi (SEKAM) (2016). Türkiye’de gençlik, gençliğin özellikleri, sorunları, kimlikleri ve beklentileri. İstanbul: Sekam Yayınları.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allyn and Bacon.
• Tritter, J. (1992). An educated change in moral values: some effects of religious and state schools on their students, Oxford Review of Education, 18(1), 1-27.
• Uysal, V. (2016). Gençlerde empati eğilimi, anne-baba tutumları ve dindarlık. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7-40.
• Ünal, C. (1981). Genel tutumların veya değerlerin psikolojisi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No:30: 20.
• Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 8(7), 849–849. Erişim: 20 Nisan 2020. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.48382013)
• Yeniyol, A. (2016). Ortaöğretimde manevi değerler ve eğitimi. Yayımlanmış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.