Bir Peygamber Olarak Hz. İbrahim’in Dualarındaki Tasavvufî ve Psikolojik Temalar

Yıl 2023, Sayı: 15, 205 - 219, 28.06.2023

Esma Sayın

https://doi.org/10.53112/tudear.1261506

Öz

BİR PEYGAMBER OLARAK HZ. İBRAHİM’İN DUALARINDAKİ TASAVVUFÎ VE PSİKOLOJİK TEMALAR

Öz
Hz. İbrahim’in tevhid inancını yansıtan sağlam bir ahlakı ve kişilik yapısı olduğu için Hz. İbrahim’in makamı, Allah’ın dostu olma makamıdır. Hz. İbrahim, Allah dışındaki her şeyle bağlarını koparıp atmış ve Allah’tan başkasına gönül vermemiştir.
Yüce Allah, Hz İbrahim’in karakterini bütün âleme ve insanlığa örnek kılmıştır. Bütün insanlık âlemine örnek olan Hz. İbrahim’in şahsında, salli-barik dualarında dostluk makamına ermiş bütün dost kullar, dua ile anılır. O’nun kalp makamını içselleştiren insan, önce kulluğun özünü sonra da bütün tevhit inancına ait insanlık ailesini dostluk ve duayla kucaklar.
Bu makalemizde bir peygamber olarak Hz. İbrahim’in dualarındaki tasavvufî ve psikolojik temalar ele alınarak incelenecektir. Bu kapsamda Hz. İbrahim’in dualarında geçen muhâsebe ve kendini sorgulama, istikâmet ve duygusal-zihinsel tutarlılık, tevekkül ve kendini tanıma-kendini aşma, ihlâs ve iç güdümlü dindarlık-sağlıklı ruh yapısı, tevbe ve kendini yenileme anlamlılık üretkenlik duygusu, hayâ ve kendini kontrol-sosyal ve ahlaki değerleri koruma konuları arasındaki bağlar incelenip yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Muhâsebe ve Kendini Sorgulama, İstikâmet ve Duygusal, Tasavvuf, Tevekkül ve Kendini Tanıma, İhlâs Ve İç Güdümlü Dindarlık

Teşekkür

Teşekkürler

Sufi and Psychological Themes in Abraham’s Prayers as a Prophet

Öz

AS A PROPHET SUFI AND PSYCHOLOGICAL THEMES IN ABRAHAM'S PRAYERS
Abstract
Having a strong morality and personality that reflects his belief in oneness, Abraham's rank is the rank of being a friend of Allah. Abraham broke his ties with everything except Allah and did not set his heart on anyone but Allah. Almighty Allah made the character of Abraham an example for the whole world and humanity. In salli-barik prayers read in the presence of Abraham, who is an example to the whole world of humanity, all friendly servants who have reached the level of friendship are remembered with prayer. Under the guidance of this verse, Abraham is a centre and an example for all prophets who preached the existence and oneness of God.
Abraham's rank is of safety and security. The reason why the harem is called a harem is because the rank of Abraham is located there. This is because it is a place of safety and security. The seat of your heart is friendship. The person who internalizes Abraham's heart position first embraces the essence of servitude and then the whole family of humanity belonging to the belief of tawhid with friendship and prayer.
This article will examine the mystical and psychological themes in Abraham's prayers as a prophet. In addition, relations between self-accounting and self-questioning in Abraham's prayers, personal integrity, direction and emotional balance-cognitive consistency, reliance and self-knowledge-self-transcendence, sincerity and instinctive religiosity-healthy spirit structure, repentance and self-renewal, sense of meaningfulness, productivity, modesty. and self-control, protection of social and moral values will be examined and interpreted.

Anahtar Kelimeler

Sufism, Self-Accounting and Self-Questioning, Direction and Emotional Balance, Tawakkul and Self-Knowledge, Sincerity and Instinctive Devoutness.

Kaynakça

• Ankaravî, İ. (1869). Minhâcü’l-Fukârâ. İstanbul: Rıza Efendi Matbaası.
• Ansarî, M.A. (1986). Sûfîsm and Shariah. New York: The Islamic Foundation Publishing.
• Atkinson, R., Atkinson, R.C. &Hilgard, E.R. (11986). Psikolojiye Giriş II. çev. Kemal Atakay, Mustafa Atakay, Aysun Yavuz. İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Attâr, F. (2006). Tezkiretü’l-Evliyâ. thk. Menâl el-YemenîAbdülazîz. Kâhire: el-Hey’etü’l-Mısriyyeti’l-Amme li’l- Kitâb.
• Bayrakdar, M. (1987). İslâm İbadet Fenomenolojisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Cebecioğlu, E. (2004). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Anka Yayınları.
• Clegg, A. (2001). Which Medications To Avoid in People At Risk Of Delirium: A Systematic Review. Age and Aging 40.
• Çağrıcı, M. (1981). Gazâlî’ye Göre İslâm Ahlakı. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Dihlevî, Ş.V. (1990). Huccetullâhi’l-Baliğa. Beyrût: Dâru İhyâi’l-Ulûm.
• Esed, M. (1997). Kur’ân Mesajı Meal Tefsir. çev. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları.
• Eskin, M. (2009). Sorun Çözme Terapisi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Gelder, M., Gath, D., Mayou, R. &Cowev, P. (1996). Oxford Textbook Of Psychiatry. New York: Oxford University Press.
• Gunther, M., Jackson, J.C., Ely, E. W. (2000). The Cognitive Consequences of Critical Illnes. New York: The CareerPress.
• Holm, N.G. (2004). Din Psikolojisine Giriş. çev. Abdülkerim Bahadır. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Horney, K. (1994). Psikanalizde Yeni Yollar. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Öteki Yayınları.
• Hökelekli, H. (1998). Psikolojiye Giriş. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hökelekli, H. (2009). Psikolojiye Giriş. İstanbul: Düşünce Kitabevi.
• Hökelekli, H. (2010). Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Değer Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• İbn Arabî, M. (1989). Fusûsu’l-Hikem. ed. Ebu A’lâAfifî. c. 1-5, Bağdat: Daru’l-İlim.
• Karasu, T.B. (2010). Mutluluğun Sırrı. çev. E. Özlem Gültekin. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kelâbâzî, E.B.M. (1980). Taarruf li Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf. Kâhire: Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezheriyye.
• Kuşeyrî, A. (2003). Risâletü’l-Kuşeyrî. Beyrût: Dâru’l-Hayr.
• Mâverdî, E.H. (1988). Edebü’d-Dünyâve’d-Dîn. Beyrût: Dâru İhyâ-i Ulûm.
• Muhâsibî, H. (2001). Er-Riâye li Hukukillâh. Edited by. Margaret Smith. E.J.W. Gibb London: Memorial Series.
• Nicholson, R.A. (1974). The Mystics of İslam. London: Academic Press.
• Pazarlı, O. (1972). Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Peker, H. (2011). Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Rûmî, M.C. (1994). Fihi Ma Fih. çev. Selçuk Eraydın. c. 1-2. İstanbul: İz Yayınları.
• Sayar, K. (2006). Ruh Hali. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Sayın, E. (2011). Namaz Terapisi. İstanbul: Hayy Kitap.
• Sayın, E. (2020). Tasavvuf Terapisi. İstanbul: Hayy Kitap.
• Sayın, E. (2012). Tasavvuf ve Psikoloji Açısından Dua’nın Terapik Etkileri, Batman Üniversitesi Uluslararası Katılımlı Bilim ve Kültür Sempozyumu, 8-10 Nisan, Batman, ss. 417-428.
• Schroeder, L.G. (1997). The Science of God. New York: Free Press.
• Sühreverdî, Ş. (1966). Avârifü’l-Maârif. c. 1-2. Beyrût: Dâru’l-Maârif.
• Tarhan, N. (2011). İnanç Psikolojisi-Ruh, Beyin ve Akıl Üçgeninde İnsanoğlu. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tûsî, S. (2001). Lümâ fi Tarihi’t-Tasavvufi’l-İslamiyyi. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyyeti.
• Uludağ, S. (1999). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Marifet Yayınları.
• Yeniterzi, E. (2001). Mevlânâ Celâleddin Rûmî. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yıldız, A. (2016). Hz. Eyyûb’ün (a.s) Hastalıklar Karşısındaki Sabrı ve Manevî Hastalıklarımız, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl 21, Sayı 36, Temmuz-Aralık, Urfa, ss. 128-142.
• Yıldız, A. (2016). Tasavvuf Kültüründe Duâ Algısının İnsan Üzerindeki Müsbet Etkileri, Uluslararası Sempozyum Yanlış Algılar ve Doğru İslâm, 28-30 Ekim 2016, Şanlıurfa, ss. 547-556.
• Yılmaz, H.K. (2002). Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat.