Investigation of Diabetes Burden in Elderly Type 2 Diabetes Individuals: Example of Zonguldak Province

Yıl 2020, , 108 - 118, 30.08.2020

Türkan Akyol Güner , Taner Bayraktaroğlu , Müge Seval

https://doi.org/10.25048/tudod.723725

Cited By: 5

Öz

Aim: With this study, it was aimed to investigate the diabetes burden in elderly people with type 2 diabetes living in Zonguldak Province.

Material and Methods: This descriptive-cross-sectional study was conducted between January 2020 and March 2020. For the study, based on the total population of Zonguldak (2019 population 596.053 people), the sample size to represent the research universe was determined as 95% confidence interval and 384 people for α = 0.05. The study was completed with 395 participants aged 65 and over, who had type 2 diabetes, had no vision and hearing problems, could communicate verbally, volunteer to participate in the study, who received 23 points or more from the Standardized Mini Mental Test. The data were collected by using face-to-face interview method using Type 2 Diabetes Diagnostic Form prepared by the researchers by scanning the literature and Diabetes Burden Scale in the Elderly.

Results: The diabetes burden scale total score average of people with elderly type 2 diabetes was found to be 54.24 ± 15.18 points, and when the lowest (18 points) and the highest (88 points) scores were taken into consideration, the diabetes burden of the participants was moderate. When the socio-demographic characteristics of the participants are examined; It was found that the diabetes burden increases with age (p<0.001), the education level is high, the married people who live with their spouses and children, who have good health and income status have less diabetes burden (p<0.001). Looking at the characteristics of the participants regarding diabetes; It was determined that diabetes burden was higher when the duration of diagnosis of diabetes increased, if there was another chronic disease, the number of drugs used, and if complications related to diabetes developed (p<0.001). In addition, it was determined that the diabetic burden of the participants who had diabetes in their families, could not go to regular doctor control, could not exercise regularly, could not take their medications themselves and needed information / education related to diabetes (p<0.001).

Conclusion: It was determined that the diabetic burden of the elderly type 2 diabetics living in Zonguldak province was moderate. It is thought that the burden of diabetes in elderly people with type 2 diabetes can be reduced by controlling their additional diseases and complications, ensuring regular physician control and regular exercise.

Anahtar Kelimeler

Elderly,, Type 2 Diabetes, Diabetes burden, Zonguldak province

Yaşlı Tip 2 Diyabetli Bireylerde Diyabet Yükünün İncelenmesi: Zonguldak İli Örneği

Öz

Amaç: Bu çalışma ile Zonguldak İli’nde yaşayan yaşlı tip 2 diyabetli bireylerde diyabet yükünün incelenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı-kesitsel tipte tasarlanan bu çalışma, Ocak 2020-Mart 2020 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışma için Zonguldak’ın toplam nüfusu baz alınmış (2019 yılı nüfusu 596.053 kişi) araştırma evrenini temsil edecek örneklem büyüklüğü % 95 güven aralığı ve α=0.05 için 384 kişi olarak belirlenmiştir. Çalışma, 65 yaş ve üzeri, tip 2 diyabeti olan, görme ve işitme sorunu olmayan, sözlü iletişim kurabilen, çalışmaya katılmaya gönüllü, Standardize Mini Mental Test’ten 23 puan ve üzerinde alan 395 kişi
ile tamamlanmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından literatür taranarak hazırlanan Tip 2 Diyabetli Tanılama Formu ve Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.

Bulgular: Yaşlı tip 2 diyabetli bireylerin diyabet yükü ölçeği toplam puan ortalaması 54,24±15,18 puan olarak bulunmuş olup, ölçekten alınabilecek en düşük (18 puan) ve en yüksek (88 puan) puanlar dikkate alındığında katılımcıların diyabet yükünün orta düzeyde olduğu görülmüştür. Katılımcıların sosyo-demografik özellikleri incelendiğinde; yaş ilerledikçe diyabet yükünün arttığı (p<0,001), eğitim durumu yüksek olan, evli olan, eş ve çocukları ile yaşayan, sağlık ve gelir durumunu iyi olarak belirtenlerin diyabet yüklerinin
daha az olduğu tespit edilmiştir (p<0,001). Katılımcıların diyabete ilişkin özelliklerine bakıldığında ise; diyabet tanı süreleri arttıkça, başka bir kronik hastalığı varsa, kullandıkları ilaç sayıları fazla ise ve diyabete bağlı komplikasyon gelişmişse diyabet yüklerinin daha fazla olduğu belirlenmiştir (p<0,001). Ayrıca ailesinde başka diyabetli olan, düzenli doktor kontrolüne gidemeyen, düzenli egzersiz yapamayan, ilaçlarını kendi alamayan ve diyabetle ilgili bilgi/eğitime gereksinim duyan katılımcıların da diyabet yüklerinin daha fazla
olduğu belirlenmiştir (p<0,001).

Sonuç: Zonguldak ilinde yaşayan yaşlı tip 2 diyabetli bireylerin diyabet yüklerinin orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Buna göre, yaşlı tip 2 diyabetli bireylerin ek hastalıklarının ve komplikasyonların kontrol altına alınması ile, düzenli doktor kontrolüne gitmelerinin ve düzenli egzersiz yapmalarının sağlanması ile yaşadıkları diyabet yüklerinin azaltılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Tip 2 diyabet, Diyabet Yükü, Zonguldak ili

Kaynakça

• 1. World report on ageing and health. World Health Organization 2019. (Erişim Tarihi: 10.03.2020, https://www.who.int/newsroom/ fact-sheets/detail/ageing-and-health).
• 2. Akın G. Yaşlılık. In: Her yönüyle yaşlılık. Ankara, Palme Yayıncılık, 2006, s.1-9.
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK),Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2019 Sonuçları. (Erişim Tarihi: 20.03.2020, http://tuik. gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047).
• 4. Kutsal Y.G. Yaşlanan dünyanın yaşlanan insanları. In: Yaşlılıkta kaliteli yaşam, Kutsal Y.G. Ed. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2002.
• 5. United Nations, New York, Department of economic and social affairs, World population ageing 2013 United Nations Publication ST/SEA/SER.A/348.
• 6. International Diabetes Federation (IDF) Diabetes Atlas. 9th ed. (2019). (Erişim Tarihi: 20.02.2020, https://www.diabetesatlas. org/).
• 7. Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu, 2019. (Erişim Tarihi: 21.02.2020, http://temd.org. tr/admin/uploads/tbl_kilavuz/20190819095854-2019tbl_ kilavuzb48da47363.pdf).
• 8. International Diabetes Federation (IDF) Diabetes Atlas, 1th ed. (2000). Erişim Tarihi: 10.02.2020, http://www.idf.org/ webdata/docs/Diabetes%20Atlas%20Executive%20Summary. pdf).
• 9. Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, Karsidag K, Genc S, Telci A, Canbaz B,Turker F, Yilmaz T, Cakir B, Tuomilehto J. TURDEP-II Study Group. Twelveyear trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169- 180.
• 10. Buzlu S. Diyabetin psikososyal yönü. In: Erdoğan S. (Edt), Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler. İstanbul, Yüce Yayın, 2002; s.195-205.
• 11. Bayraktar M. Ulusal Hastalık Yükünde Diyabetin Önemi, Ulusal Hastalık Yükü Çalışması Sonuçları ve Çözüm Önerileri, 2017. (Erişim Tarihi: 10.03.2020, http://www.tip.hacettepe. edu.tr/ekler/pdf/ulusal_program.pdf).
• 12. Sinclair AJ. Aging and diabetes mellitus. In: Defronzo RA, Ferrannini E, Keen H, Zimmet P. International Textbook of Diabetes Mellitus, 3th. England, John Wiley&Sons Ltd., 2004, p.1579-97.
• 13. Miura H, Satake S, Fujisawa M, et al. Comprehensive geriatric assessment for management of the elderly with diabetes mellitus. Nihon Rinsho. 2006;64(1):106-111.
• 14. Araki A, Ito H. Development of elderly diabetes burden scale for elderly patients with diabetes mellitus. Geriatrics&Gerontology International. 2003;3:212-224.
• 15. Fagot‑Campagna A, Bourdel‑Marchasson I, Simon D. Burden of diabetes in an aging population: Prevalence, incidence, mortality, characteristics and quality of care. Diabetes Metab. 2005;31(5):35‑52.
• 16. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Diyabet Programı; 2015‑2020. Erişim Tarihi: 15.12.2019, https://www.extranet.who.int/ncdccs/Data/TUR_D1_T%C3 %BCrkiye%20Diyabet%20Program%C4%B1%202015‑2020. pdf).
• 17. Zonguldak Nüfus Yoğunluğu, 2019. (Erişim Tarihi: 10.01.2020, http://www.zonguldak.gov.tr/ilcelerimiz).
• 18. Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara, Detay Yayıncılık, 2004.
• 19. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. Mini-Mental state: A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res. 1975;12(3):189-198.
• 20. Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaşar R, Engin F. Standardize mini mental test’in Türk toplumunda hafif demans tanısında geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2002; 13(4):273-281.
• 21. Ovayolu Ö, Ovayolu N, Doğru A, Özkaya M. The challenge of diabetes in the elderly and affecting factors: A Turkish study. Holist Nurs Pract. 2015;29(2):272-279.
• 22. Savsar A. Diyabetik ayağı olan yaşlı hastaların sağlık inançlarının diyabet yükü üzerine etkisi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2017. (Erişim: https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp).
• 23. Mustafova Z. Yaşlı diyabetli hastalarda diyabet yükü ve hastalığı kabul arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Programı Yüksek Lisans Tezi, 2015. (Erişim: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni. jsp).
• 24. Usta YY, Esen A. A study of the validity and reliability of the eldery diabetes burden scale for the Turkish society. Türk Geriatri Dergisi. 2012;15(1):61-67.
• 25. Dünya Sağlık Örgütü (2010). Bulaşıcı Olmayan Hastalıklara İlişkin Küresel Durum Raporu. (Erişim Tarihi: 20.03.2020, http://beslenme.gov.tr/content/files/home/kuresel_durum_ raporu.pdf).
• 26. Naeem Z. Burden of diabetes mellitus in Saudi Arabia. Int J Health Sci (Qassim). 2015;9(3):5‑6.
• 27. Charvat H, Goto A, Goto M, Inoue M, Heianza Y, Arase Y, et al. Impact of population aging on trends in diabetes prevalence: A meta‑regression analysis of 160,000 Japanese adults. J Diabetes Investig. 2015;6(5):533‑542.
• 28. WHO (1972) Psychogeriatric, report of a WHO Scientific Group, Technical Reports Series 507, Geneva. Cited in Davise AM. Epidemiology 185;14(1):9-21.
• 29. WHO (1984) The uses of epidemiology in the study of the elderly. WHO, Technical Reports Series 706, Geneva:8-9.
• 30. Trief PM, Wade MJ, Pine D,Weinstock R. Acomprasion of health-related quality of life of elderly and younger insulintrated adults with diabetes. Age Ageing. 2003;32(6):613-618.
• 31. Terkeş N. Tip 2 Diyabetli bireylerde diyabet belirtileri kontrol listesi ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 2012.
• 32. Can Çiçek S, Yıldırım Usta Y, Doğanyiğit D, Ankaralı H. Diabetes burden and related factors in the elderly with diabetes. Antalya Turkey: 1st International Internal Medicine Nursing Congress; 25‑27 November, 2018.
• 33. Selvin E, Coresh J, Brancati FL. The burden and treatment of diabetes in elderly individuals in the U.S. Diabetes Care 2006;29(11):2415‑2419.
• 34. Akın S. Diyabetli hastalarda uyumun ve aile destek düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2011.
• 35. Kasteleyn, M.J. et al. Diabetes-related distress over the course of illness: results from the diacourse study. (Erişim Tarihi: 17.03.2020, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/?term=Diabetes-related+distress+over+the+course+ of+illness%3A+results+from+the+Diacourse+study), 2015).
• 36. Altunoğlu EG, Sarı Z, Erdenen F, Müderrisoğlu C, Ülgen E, Sarı M. Tip 2 diabetes mellitus’lu hastalarda diyabet süresi ve HbA1c düzeyleri ile depresyon, anksiyete ve yeti yitimi arasındaki ilişki. Istanbul Med J. 2012;13(3):115-119.
• 37. Gafvels C,Wandell PE. Coping strategies in men and women with type 2 diabetes in Swedish Primary Care. Diabetes Res Clin Pract. 2006;71:280-289.
• 38. Mollaoğlu M, Özkan Tuncay F, Fertelli T, Çelik Z. Diyabet eğitim programının diyabetik hastaların tutumları üzerine etkisi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2010;5(15):95-105.