Üniversite Öğrencilerinde Beden Kütle İndeksi, Tükenmişlik Düzeyi ve İyilik Hâli Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 270 - 278, 29.12.2020

Dilek Öcalan Yeşim Ceylantekin Zuhal Kunduracılar Türkan Doğan

https://doi.org/10.25048/tudod.685181

Cited By: 7

Öz

Amaç: Üniversite öğrencilerinin BKİ(Beden Kütle İndeksi)’lerinin iyilik hâli ve tükenmişlik düzeylerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Toplam 953 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilen çalışmada“Kişisel Bilgi Formu”,“Maslach Tükenmişlik
Envanteri- Öğrenci Formu” ve “İyilik Hâli Ölçeği”kullanılmıştır. Çalışma için gerekli etik izinler alınmıştır. Bu çalışmada elde edilen
veriler SPSS 21 paket programı aracılığı ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Yaş ortalaması 20,86±2,03 yıl olan öğrencilerin, %79,9’u BKİ 25kg/m2’nin altında normal kilolu, %16,6’sı 25-30 kg/m2
arasında fazla kilolu, %3,6’sı ise, 31 kg/m2 ve üzeri olduğundan obezdir. Öğrencilerin %53,1’inin (n=506) düzenli ve dengeli bir beslenme
alışkanlığı yoktur. Öğrencilerin İyilik Hâli Ölçeği toplam puan ortalaması 88,39±12,66 (min:24, max:120) olup, ölçek alt boyutu puan
ortalamaları yaşamı anlamlandırma ve hedef odaklı olma 26,88±4,63, bilişsel boyut 16,43±2,71, duygusal alt boyut 17,65±3,24, fiziksel alt
boyut 11,31±3,33, sosyal alt boyut 16,10±2,60’dır. Maslach Tükenmişlik Envanteri değerlendirildiğinde, öğrencilerin tükenme alt faktör
puanı ortalaması 15,14±5,00, duyarsızlaşma alt faktör puanı ortalaması 10,27±4,05, yetkinlik alt faktör puanı ortalaması 12,26±3,00’dür.
İyilik Hâli Ölçeği toplam puanları ile tükenme ve duyarsızlaşma puanları arasında %35 oranında negatif yönlü orta düzeyde anlamlı
ilişki vardır (tükenme; r=-0,359, p=0,000, duyarsızlaşma; r=-0,358, p=0,000). İyilik Hâli Ölçeği toplam puanları ile yetkinlik puanları
arasında ise, %42 oranında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki vardır (r=0,428, p=0,000). Öğrencilerin BKİ puanları ile tükenmişlik
puanları arasında anlamlı ilişki yoktur (p=0,189). Öğrencilerin BKİ ile İyilik hâli ölçek puanları arasında pozitif yönlü düşük düzeyde
anlamlı ilişki vardır (r=0,273, p=0,024).
Sonuç: Öğrencilerin düzenli ve dengeli bir beslenme alışkanlıklarının olmaması, gelecekte preobez ve obez popülasyonunun artması
açısından oldukça önemli bir risktir. Öğrencilerin iyilik hâli düzeyi arttıkça yetkinlik durumları artmakta, tükenme ve duyarsızlaşma
durumları azalmaktadır. Öğrencilerin BKİ’leri tükenmişlik durumlarını değiştirmezken, iyilik hâli durumlarını olumlu etkilemektedir

Anahtar Kelimeler

Beden Kitle İndeksi, Tükenmişlik, iyilik hali

An Examination of the Relationship Among University Students’ Body Mass Index (BMI), Burnout Level and Wellness

Öz

Aim: To examine the impact of body mass index (BMI) of university students on burnout levels and wellness.
Material and Methods: In the study, 953 university students were enrolled. ‘Personal Information Form’, ‘Maslach Burnout Inventory-
Student Survey’ and ‘Wellness Scale’ were the instruments of the study. Ethical approvals were received for the study. In this study, the
data were analyzed using the SPSS 21 package program.
Results: Of all participants, %74.6 were female and %25.4 were male. Their mean age was 20.86±2.03. %32.5 were physiotherapy
students, %30.7 were nursing students, %26.3 were health institutions management students and %10.4 were nutrition and dietetics
students. %51.1 (n=506) of the students do not have a regular and balanced diet. As for the BMI of participants, %79.9 were labelled as
normal weight with the value under 25 kg/m2, %16.6 were overweight with 25-30 kg/m2 and %3.6 were found to be obese with 31 kg/
m2. The mean wellness scores of the participants were 88.39±12.66 (min:24, max:120). As for the subscales, the mean scores of giving
meaning to life and being goal- driven were 26.88±4.63; of cognitive subscale was 16.43±2.71; of emotional subscale was 17.65±3.24; of
physical subscale was 11.31±3.33 and of social subscale was 16.10±2.60. According to Maslach Burnout Inventory, the mean scores of
burnout, desensitization and competence sub-factors were 15.14±5.00, 10.27±4.05 and 12.26±3.00, respectively. There is a significant
moderate and negative oriented relationship (%35) among students’ total scores of Wellness Scale, burnout and desensitization scores
(burnout; r=-0.359; desensitization r=-0.358; p=0.000). However, there is a significant moderate and positive oriented relationship
(%42) between their total scores of Wellness Scale and competence scores (r=0.428,p=0.000). There is no significant relationship
between BMI of the students and burnout score (p=0.189). Nevertheless, there is a significant low and positive oriented relationship
between BMI of the students and Wellness Scale scores (r=0.273, p=0.024).
Conclusion: The fact that students do not have a regular and balanced diets dies poses a risk of increase in the population of pre-obese
and obese in the future. The more students’ level of wellness increases, the more their level of competence increases while the burnout
and desensitization levels decrease. BMI of the students has been found to have a positive impact upon students’ wellness although it
has no effect on burnout level.

Anahtar Kelimeler

Wellness, Burnout,, Body mass index

Kaynakça

• Referans1.Şanlıer N, Konaklıoğlu E, Güçer E. Gençlerin beslenme bilgi, alışkanlık ve davranışları ile beden kitle indeksleri arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009; 29(2): 333-352.
• Referans2. Kadıoğlu M, Ergün A. Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler. MUSBED 2015; 5(2): 96-104.
• Referans3. Arslan SA, Daşkapan A, Çakır B. Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi.TAF Preventive Medicine Bulletin 2016;15(3): 171-180.
• Referans4. Liu J, Lee B, McLeod DM, Choung H. Framing obesity: effects of obesity labeling and prevalence statistics on public perceptions. Health Education &Behavior 2019;46(2): 322–328. https://doi.org/10.1177%2F1090198118788907
• Referans5. Jesindha B, Rini JS. Epıdemıologıcal study on prevalence of dıabetes, hypertensıon, and effect of obesıty on the above parameters.Global Journal For Research Analysis 2019;8(5):4-6.
• Referans6. Tian S, Liu Y, Feng A, Lou K, Dong H. Metabolically healthy obesity and risk of cardiovascular disease, cancer, and all-causeandcause-specificmortality: a protocol for a systematic review and meta-analysis of prospective studies. BMJ Open 2019;9: e032742. doi:10.1136/bmjopen-2019-032742.
• Referans7. Tedik SE, Fazla Kilo / Obezitenin önlenmesinde ve sağlıklı yaşamın desteklenmesinde hemşirenin rolü. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi 2017; 2: 54-62.
• Referans8. Censin JC, Peters SAE, Bovijn J, Ferreira T, Pulit SL, Mägi R, et al. Causal relationships between obesity and the leading causes of death in women and men. PLoS Genet 2019; 15(10): e1008405. https://doi.org/10.1371/journal.pgen.1008405
• Referans9.Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Obezitenin Nedenleri https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezitenin-nedenleri.html Erişim tarihi: 16.01.20
• Referans10. Genç C, Köse B. Obezite ve dürtüsellik. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2019;4(2): 95-104.
• Referans11. World Health Organization (2011). Mental health: A state of wellbeing. Retrieved from http://www.who.int/ features/factfiles/mental_health/en/index.html.
• Referans12. Sönmez S, Seyhan GB. Okul öncesi eğitim programının sağlık kavramı açısından incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI) 2016;7(1):146-174. DOI: 10.17569/tojqi.67144.
• Referans13. Doğan T. Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin “maneviyat” ve“serbest zaman” boyutlarının incelenmesi. Turk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2006;26: 1–16.
• Referans14. İlğan A, Sevinç ÖS, Niron DG, Kılıç A, Yumuşak A. Lisans öğrencilerinin psikolojik iyilik hallerinin ygs puanları ve çeşitli değişkenler ile ilişkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2015;11(2). DOI: 10.17860/efd.57173.
• Referans15. Uysal H, Oruçoğlu HB. Bireylerin kardiyovasküler sağlık durumlarının ve iyilik hallerinin belirlenmesi. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi. 2019;10(22):67–77. DOI: 10.5543/khd.2019.37039
• Referans16. The L. Physicianburnout: a globalcrisis. Lancet. 2019;394(10193):93. DOI:10.1016/S0140-6736(19)31573-9.
• Referans17. Kulualp GH, Sarı Ö. Tükenmişlik sendromu: kamu kuruluşu çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2019; (35): 211-230
• Referans18 WB, Leiter MP, Maslach C. Burnout: 35 years of research and practice. Career Development International 2009;14(3):204-20.
• Referans19. Ertürk E, Erdirençelebi M, Şen Ş.Sağlık çalışanlarının tükenmişlik sendromu düzeyleri ile hedonik tüketim davranışları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2019; (Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı): 141-152.
• Referans20. Schaufeli WB, Martinez I, Marques-Pinto A, Salanova M, Bakker A. Burnout and engagement in university students: a cross-nationalstudy. Journal of Cross- Cultural Studies 2002; 33: 464-481.
• Referans21. Çapri B. Gündüz B, Gökçakan Z. Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu (MTE-ÖF)’nun türkçe’ye uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2011; 40(1):134-147.
• Referans22. Owen FK, Doğan T, Demirbaş NÇ, Owen DW. İyilik hali yıldızı ölçeği’nin geliştirilmesi. Journal of Human Sciences 2016; 13(3): 5013-5031. doi:10.14687/jhs.v13i3.4130.
• Referans23. Aceijas C, Waldhäusl S, Lambert N, Cassar S, Corassa RB. Determinants of health-related lifestyles among university students. Perspectives in Public Health 2017;137(4): 227-236. DOI: 10.1177/1757913916666875
• Referans24. Rafiee E, Khaledi M, Madmoli M, Zafari M, Lotfizadeh M. The correlation between blood pressureand bmı in students of shahrekord university of medical sciences in 2013-14. International Journal of Ayurvedic Medicine 2019; 10(1): 113-117.
• Referans25. Doğan T. Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2004, Ankara.
• Referans26. Janssen I, Bacon E, Pickett W. Obesity and ıts relationship with occupational ınjury in the canadian workforce. Journal of Obesity, 2011.Article ID 531403, P. 6. DOİ:10.1155/2011/531403.
• Referans27. Barzin M, Hosseinpanah F, Arzhan SFA. Trends of obesity and abdominal obesity in Tehranian adults (1999-2008). Pejouhandeh 2011; 16: 212-228
• Referans 28. Kahraman Ç. Üniversite öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve obezite riski: Tekirdağ namık kemal üniversitesi örneği. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2018, Tekirdağ
• Referans29. Mehmood Y, Al-Swailmi FK, Al-Enazi SA. Frequency of obesity and comorbidities in medical students. Pakistan Journal of Medical Science 2016;32(6):1528-1532. DOİ: 10.12669/pjms.326.10492
• Referans30. Nagata JM, Garber AK, Tabler JL, Murray SB, Bibbins-Domingo K. Prevalence and correlates of disordered eating behaviors among young adults with over weight or obesity. Journal of General Internal Medicine 2018; 33(8):1337–43 DOI: 10.1007/s11606-018-4465-z
• Referans31. Owen FK, Çelik ND. Yaşam boyu sağlıklı yaşam ve iyilik hali. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2018;10(4): 440-453. DOİ:10.18863/pgy.364108. Referans32. Zaybak A, Fadıloğlu Ç. Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışı ve bu davranışı etkileyen etmenlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 20:71–95
• Referans33. Gürgan U. Üniversite öğrencilerinin yılmazlık ve iyilik halinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy 2014;9:19-35.
• Referans34. Owen FK, Çelik ND,Doğan T. Yetişkinlerde iyilik hali. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017; 10(53): 600-611. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175334148 Referans35. Fritschi C, Quinn L. Fatigue in patients with diabetes: a review. J Psychosom Res 2010;69(1):33-41.
• Referans36. Aydın Ö, Göçmen AY, Okyay MY, Çağlayan EK. Diyabetik hastalar ve obezlerde tükenmişlik sendromu ve hematolojik parametreler. Bozok Üniversitesi Tıp Dergisi 2013;3(3):1-5.
• Referans37. Armutlukuyu M. Tıp Fakültelerinde çalışan öğretim üyeleri ve araştırma görevlilerinde tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi.Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı 2014, Konya
• Referans38. Memiş Ç.Trakyaüniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinde sosyal anksiyete bozukluğu ve belirtileri ile tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, 2011.
• Referans39. Diener E, Wirtz D, Tov W, Kim-Prieto C, Choi DW, Oishi S, Biswas-Diener R. New well-being measures: short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research 2010; 97(2):143–156. DOI 10.1007/s11205-009-9493-y
• Referans40. Fidan M, Usta F. İyilik hali ölçeğinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliğinin incelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2013;2(3): 265-269.
• Referans41. Sisson SB, Smith CL, Cheney M. Bigimpact on smallchildren: child-careproviders’ perceptions of their role in early childhood healthy life style behaviours. Child Care Pract 2017; 23:162-180.
• Referans42. Song M, Giovannucci E. Preventable incidence and mortality of carcinoma associated with lifestyle factors among white adults in the United States. JAMA Oncol. 2016; 2:1154-1161.