Hemşirelik Öğrencilerinde Diyabet Riski ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 230 - 238, 29.12.2020

Elif Bülbül , Selda Çelik , Halil Alçiçek , Ayşe Dindar , Merve Furtana , Münevver Günal , Barış Öztunç , Sedanur Karga , Ayşenur Yılmaz

https://doi.org/10.25048/tudod.780220

Cited By: 5

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin diyabet gelişimi açısından risk düzeyinin ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının
belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma evrenini İstanbul ilinde bulunan bir devlet üniversitesinin Hemşirelik Fakültesinde öğrenimine devam
eden 392 öğrenci, örneklemi ise araştırmaya katılmayı kabul eden 353 öğrenci oluşturdu. Verilerin toplanmasında Katılımcı Bilgi
Formu, Tip 2 Diyabet Risk Değerlendirme Formu-FINDRISK ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II (SYBDÖ-II) kullanıldı.
Verilerinin değerlendirilmesinde Ki-kare testi, bağımsız gruplarda t testi, One-way ANOVA ve pearson korelasyon analizi uygulandı.
Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 19,95±1,71 yıl, %80,5’i (n=284) kadın ve beden kütle indeksi ortalaması 21,94
kg/m2’dir. Çalışmaya katılan bireylerin %63,2’si diyabet yönünden düşük riskli, %29,5’i hafif risklidir ve SYBDÖ-II toplam puan
ortalaması 128,07±17,67’dir. Ölçeğin alt boyut puanları incelendiğinde en yüksek ortalama puanı manevi gelişimden (26,12±4,31),
en düşük ortalama puanı fiziksel aktiviteden (17,30±4,62) alındığı saptandı. Çalışmamızda egzersiz yapanların diyabet riskinin düşük
olduğu ve SYBDÖ-II toplam puan ortalamalarının (p<0,001) yapmayanlardan daha iyi olduğu bulundu. Diyabet riski ile sağlıklı yaşam
biçimi davranışları arasında zayıf ve negatif yönde anlamlı ilişki olduğu belirlendi (r=-0,112, p=0,035).
Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin yaklaşık üçte birinin diyabet açısından hafif düzeyde risk taşıdığı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları
puanı düşük olan öğrencilerin diyabet riskinin arttığı gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlıklı yaşam biçimi davranışları, FINDRISK, Egzersiz, Tip 2 Diyabet

Determining Diabetes Risk and Healthy Lifestyle Behaviors in Nursing Students

Öz

Aim: This research was carried out descriptively to determine the risk level and healthy lifestyle behaviors of nursing students in terms
of diabetes development.
Material and Methods: The research population consisted of 392 students studying at the Faculty of Nursing of a public university in
Istanbul, and 353 students who agreed to participate in the research. The Information Form, Type 2 Diabetes Risk Assessment Form-
FINDRISC and Healthy Lifestyle Behaviors Scale-II (HLBS-II) were used to collect the data. Chi-square test, t test in independent
groups, One-way ANOVA and pearson correlation analysis were used to evaluate the data.
Results: The average age of the individuals participating in the study is 19.95±1.71 years, and 80.5% (n=284) of the women and body
mass index (BMI) average is 21.94 kg/m2. 63.2% of the individuals participating in the study are low-risk in terms of diabetes, 29.5%
of them are mildly risky, and the total score average of HLBS-II is 128.07±17.67. When the sub-dimension scores of the scale were examined, it was found that the highest average score was obtained from spiritual development (26.12±4.31), and the lowest average
score was obtained from physical activity (17.30±4.62). In our study, it was found that those who exercised had a low risk of diabetes
and had a mean total score of HLBS -II (t=0.746, p <0.001) better than those who did not. A weak and negative correlation was found
between diabetes risk and healthy lifestyle behaviors (r =-0.112, p =0.035).
Conclusion: It has been shown that approximately one-third of nursing students have a slight risk of diabetes, and students with a low
score for healthy lifestyle behaviors have an increased risk of diabetes.

Anahtar Kelimeler

Healthy lifestyle behaviors, FINDRISC, Exercise, Type 2 Diabetes, Nursing student

Kaynakça

• 1. Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2005;9(2):26-34.
• 2. İlhan N, Batmaz M, Utaş Akhan L. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010;3(3)34-44.
• 3. Özkan S, Yılmaz E. Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2008;3(7):89-105.
• 4. Vural PI ve Bakır N. Meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. ACU Sağlık Bil Derg. 2015;(1):36-42.
• 5. Kafkas M E, Şahin K A, Acet M. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranış Düzeylerinin İncelenmesi. DPUJSS. 2012;32(2):47-56.
• 6. Coşansu GK ve Nahcivan NÖ. Erişkinlerde diyabet risk faktörlerinin belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi F.N.H.Y.O Dergisi. 2004;13(52):103-120.
• 7. TEMD-II. Türkiye’de ve Dünya’da Diyabet. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD) diabetes mellitus ve eğitim grubu raporu. Erişim: 10.04.2019. http://www.turkjem.org/uploads/pdf/16-1-1_Diyabet_Raporu.pdf
• 8. Pan X-R, Li G-W, Hu Y-H, Wang J-X, Yang W-Y, An Z-X, et al. Effects of diet and exercise in preventing NIDDM in people with impaired glucose tolerance. The Da Qing IGT and Diabetes Study. Diabetes Care. 1997;20(4):537-44.
• 9. Li P, Zhang P, Wang J, Gregg EW, Yang W, Gong Q, et al. Thelong-termeffect of lifestyle in terventions to prevent diabetes in the China Da Qing Diabetes Prevention Study: a 20-year follow-up. Lancet. 2008;371(9626):1783‐9.
• 10. Tuomilehto J, Lindstrom J, Eriksoon JK, Valle T, Hamalainen H, Ilanne Parikka P, et al. Prevention of type 2 diabetes by changes in lifestyle among subjects with impaired glucose tolerance. N Engl J Med. 2001;344(18):1343-1350.
• 11. Aksoy T, Uçar H. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(2):53–67.
• 12. Alzahrani SH, Malik AA, Bashawri J, Shaheen SA, Shaheen MM, Alsaib AA, et al. Health-promoting lifestyle profile and associated factors among medical students in a Saudi university. SAGE Open Med. 2019;7:1-7.
• 13. Bakouei F, Jalil Seyedi-Andi S, Bakhtiari A, Khafri S. Health promotion behaviors and ıts predictors among the college students in Iran. Int Q Community Health Educ. 2018;38(4):251-258.
• 14. Ertop NG, Yılmaz A, Yurdagül Erdem Y. Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimleri. KÜ Tıp Fak Derg. 2012;14(2):1-7.
• 15. Finnish Diabetes Association, Programme for the Prevention of Type 2 Diabetes in Finland 2003 2010. Erişim: 10.05.2020. https://www.diabetes.fi/files/1108/Programme_for_the_Prevention_of_Type_2_Diabetes_in_Finland_2003-2010.pdf
• 16. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD) Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu-2019. Erişim: 10.05.2020. http://temd.org.tr/admin/uploads/tbl_kilavuz/20190819095854-2019tbl_kilavuzb48da47363.pdf
• 17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;12(1):1-13.
• 18. Topbaş E. Üniversite öğrencilerinde Tip 2 DM riski ve ilişkili faktörler. ACU Sağlık Bil Derg. 2019;10(4):616-620.
• 19. Al-Shudifat AE, Al-Shdaifat A, Al-Abdouh AA, Aburoman MI, Otoum SM, Sweedan AG, et al. Diabetes risk score in a young student population in Jordan: a cross-sectional study. J Diabetes Res. 2017;2017:8290710.
• 20. Kulak E, Berber B, Temel H, Kutluay SN, Yıldırım M, Dedeoğlu FN, ve ark. Aile hekimliğine başvuran bireylerde tip 2 diyabet risk düzeyinin belirlenmesi. Türk Aile Hek Derg. 2019;23(1):20-30.
• 21. Cosansu G, Celik S, Özcan S, Olgun N, Yıldırım N, Gulyuz Demir H. Determining type 2 diabetes risk factors for the adults: A community based study from Turkey. Prim Care Diabetes. 2018;12(5):409‐415.
• 22. White CM, St John PD, Cheverie MR, Iraniparast M, Tyas SL. The role of income and occupation in the association of education with healthy aging: results from a population-based, prospective cohort study. BMC Public Health. 2015;25(15):1181.
• 23. Tambağ H. Hatay Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2011;18(2):47-58.
• 24. Shaheen AM, Nassar OS, Amre HM, Hamdan-Mansour AM. Factors affecting health-promoting behaviors of university students in Jordan. Health. 2015;(1):1-8.
• 25. Cho YH, Ra JS, Park JY, Shin HY, HoonBaek J, Kim SY, et al. Factors influencing health promoting behaviors in college students in Korea. Indian J Sci Technol. 2016;9(43):1-9
• 26. Paulik E, Bóka F, Kertész A, Balogh S, Nagymajtényi L. Determinants of health-promoting lifestyle behaviour in the rural areas of Hungary. Health Promot Int. 2010;25(3): 277-288.
• 27. Al-Kandari F, Vidal VL. Correlation of the health-promoting lifestyle, enrollment level, and academic performance of College of Nursing students in Kuwait. Nurs Health Sci. 2007;9(2):112-119.
• 28. Wang D, Xing XH and Wu XB. Healthy lifestyles of university students in China and influential factors. Sci World J. 2013;2013:412950.
• 29. Bozhüyük A. Öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. [Uzmanlık tezi]. [Adana (TR)]: Çukurova Üniversitesi; 2010.
• 30. Antwi J, Lavin R, Sullivan S, Bellavia M. Perception of and risk factors for type 2 diabetes among students attending an upstate New York college: a pilot study. Diabetol Metab Syndr. 2020;(12)25:1-8.