Foot Evaluation and Preventive Practices of Diabetic Individuals: Zonguldak Bulent Ecevit University Podology Policlinic Example

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 274 - 286, 29.12.2022

Taner Bayraktaroğlu , Ömercan Topaloğlu , Sakin Tekin , Tuba Eser , Ülker Özdemir , Banu Kurban , Almina Durmuş , Kübra Öçal , Ebru Boz Uzaldı , Safiye Çatalçam , Seval Saruhan , Ömer Çiçekdağ , Zeliha Gökkaya , Ramazan Özdemir , Gizem Alarçin

Öz

Examination for the feet in patients with diabetes mellitus prevents the risk of ulceration and amputation that may occur due to ulcers. The examination includes a detailed and comprehensive assessment. Attention should be paid to the routine foot examination controls of diabetic patients. The patient should be called for a second control after foot evaluations and risk factors are determined during the examination.
For patients with diabetes mellitus, the podology outpatient clinic has an important place in the evaluation of the foot after the doctor’s control. Identity information, anamnesis, foot examination should be done. Skin appendages, vascular structures and examination results of the foot, arterial structures with mini-Doppler, foot-arm index, fine nerve fibers with monofilament test, vibration sense with tuning fork, deep sense with biotesiometry should be evaluated. The risk category of the foot, loss of protective sensation, neuropathy, peripheral arterial disease, negative factors in the musculoskeletal structure should be specified. Afterwards, foot care training for individuals with diabetes, podological procedures, nail disorders, nail treatment, custom insoles with static and dynamic baropodometry foot analyzes, preventive and early elimination of negative factors in diabetics are followed. It is important that the diagnosis, treatment and follow-up processes to be carried out in a multidisciplinary manner are coordinated. Decisions and consultations taken at the “Diabetic Foot Council” for the problems will create a quick action plan and roadmap.
As a result, among the complications of diabetes mellitus, “diabetic foot” is very common and costly. The risks on the foot can be taken under control by making evaluations and procedures. Diabetic foot training, care, determination of foot pressure points, practices to reduce the standing load, insoles, skin and nail care are an important approach with a team specialized in diabetics. Podological specialized approaches have an important place for these procedures

Anahtar Kelimeler

diabetes mellitus, diabetic foot ulcer, podology, foot examination, diabetic foot risks, podological interventions, diabetes center, clinic of podology

Diyabetli Bireyin Ayak Değerlendirilmesi ve Koruyucu Uygulamaları: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Podoloji Polikliniği Örneği

Öz

Diabetes mellituslu hastalarda yapılacak olan ayaklara yönelik muayene ülserleşme riskini ve ülserlere bağlı oluşabilecek ampütasyon durumunu engellemektedir. Muayene ayrıntılı ve kapsamlı bir değerlendirme içermektedir. Diyabetik hastaların rutin ayak muayene kontrollerine dikkat edilmelidir.Muayenede ayak değerlendirmeleri yapılarak ve risk faktörleri belirlenerek hasta ikinci kontrole çağırılmalıdır. Diabetes mellituslu hastalar için doktor kontrolü sonrası yapılacak ayağa yönelik değerlendirmelerde podoloji polikliniği önemli bir yere sahiptir. Kimlik bilgileri, anamnezi, ayak muayenesi yapılarak belirtilmelidir. Ayağın cilt ekleri, vasküler yapıları ve muayene sonuçları, mini doppler ile arteryel yapıları, ayak-kol indeksi, monofilament testi ile ince sinir lifleri, diyapozon ile vibrasyon duyusu, biyotesiometre ile derin duyu değerlendirilmelidir. Ayağın risk kategorisi, koruyucu duyu kaybı, nöropatisi, periferik arter hastalığı, kas ve iskelet yapısındaki olumsuz faktörler belirtilmelidir. Devamında diyabetli bireye ayak bakımı eğitimi, podolojik işlemler, tırnak bozuklukları, tırnak mantarı ile hipertrofik tırnak tedavisi, dinamik ve statik baropodometri ile kişiye özel tabanlık yapılması, diyabetiklerde risklerin ortaya çıkışının engellenmesi ve erkenden ortadan kaldırılmasına yönelik işlemler gelmektedir. Multidisipliner gerçekleştirilecek tanı, tedavi ve takip işlemlerinin eşgüdümle yapılması önemlidir. Sorunlara yönelik “Diyabetik Ayak Konseyi”nde alınan kararlar ve konsültasyonlar hızlı hareket planı ve yol haritası oluşturacaktır.
Sonuçta diabetes mellitus komplikasyonları arasında “diyabetik ayak” çok yaygın ve maliyetlidir. Değerlendirmeler ve işlemler yapılarak ayaktaki riskler kontrol altına alınabilmektedir. Diyabetiklerde uzmanlaşmış ekiple diyabetik ayak eğitimi, bakımı, ayak basınç noktalarının belirlenmesi, ayakta yükü azaltmaya yönelik uygulamalar, tabanlık, cilt ve tırnak bakımı gerçekleştirilmesi önemli bir yaklaşımdır. Bu işlemler için podolojik özelleşmiş yaklaşımlar elzemdir.

Anahtar Kelimeler

diabetes mellitus, diyabetik ayak, podoloji, ayakların muayenesi, diyabetik ayak risk faktörleri, podolojik işlemler, diyabet merkezi, podoloji polikliniği

Kaynakça

• 1-Türk Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). [Causes of diabetic foot ulcers]. Diabetes Mellitus Çalışma ve Eğitim Grupları. Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu. 5. Baskı. Ankara: Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği; 2011. p.139-42.
• 2-Türk Diyabet Vakfı. 7. Bölüm Diyabetin Kronik Komplikasyonları. 7-20/7-26 Diyabetik Ayak. TURKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2019, Armoni Nüans Baskı Sanatları A.Ş, İstanbul, 2019, 119-128.
• 3-Dinçoğlu H. Birinci basamakta Diyabetes Mellitus’da Akılcı İlaç Kullanımı The Journal of Turkish Family Physician 2020; 11 (3): 131-140.
• 4-Ekim M, Ekim H. Diyabetik Ayak Ülserlerinde Etiyoloji ve Tedavi. Van Tıp Dergisi. 2016;23(2): 235-241.
• 5-Karacaer Z, Yalçın A , Gündüz HŞ, Artuk C, Demirkıran B, Filiz M., Gül H.C. , Şimşek K. Diyabetik Ayak Enfeksiyonu Olan Hastalarda Ampütasyon Sıklığı ve Ampütasyonla İlişkili Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2021;74:30-35
• 6-Saltoğlu N, Kılıçoğlu Ö, Baktıroğlu S, Oşar Siva Z, Aktaş Ş, Altındaş M, Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu. Klimik Dergisi 2015;28(1):2- 34.
• 7-Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Obezite Ve Diyabet Uygulama Ve Araştırma Merkezi. Kalite Politikası. (https://obdm.beun.edu.tr/obezite-ve-diyabet-uygulama-ve-arastirma-merkezi-kalitepolitikasi.html, Erişim Tarihi:29.01.2022).
• 8.Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Obezite Ve Diyabet Uygulama Ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği. (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/11/20151125-7.htm, Erişim Tarihi:29.01.2022).
• 9-The Association fort he Study of Obesity.EASO-COMs Colleberation Center for Obesity Management. (https://easo.org/com/zonguldak-bulent-ecevit-university-obesity-and-diabetesresearch-and-application-center/, Erişim Tarihi:29.01.2022).
• 10-Özdemir Ü, Kurban B, Bayraktaroğlu T. Diabetes Mellituslu Hastalarda Podolojik Açıdan Ayak Değerlendirmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi 2019; 1: 51-62
• 11-Nather A, Cao S, Low A.Y. Prevention of Diabetic Foot Complications. Singapore Med J 2018;59(6):291-294.
• 12-Büyükkaya-Besen D, Bektaş B , Vatansever Ö, Aydın N, Arda Sürücü H. Tip 2 Diyabeti Olan Bireylere Verilen Eğitimin (Sohbet Haritasına Dayalı) Ayak Bakım Davranışlarına ve Diyabetik Ayak Risk Faktörlerine Etkisi. Türkiye Klinikleri Cardiovascular Sciences 2018;30(2):58-68
• 13-Kalaycı Ö. Açıkgöz B. , Bayraktaroğlu T. , Ayoğlu F.N. Diyabetli Hastaların Ayak Bakımı ve Diyabetik Ayak Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi 2020; 2: 98-107
• 14-Eraydın Ş, Avşar G. Diyabetik Ayak Ülserinde Fiziksel Muayene Ve Hemşirelik Bakımı. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019;22(4):303-309
• 15-Eker Ö , Çelik S. Diyabetik Ayak Risk Faktörleri Türk Diyabet Hemşireliği Dergisi 2021;1(1):17-22
• 16-Sivrikaya S.K ,Erdem G. Kronik Hastalıklarda Yara Bakımı. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;8(2):99-104
• 17-Biçer K.E. , Çelik S. Diyabetli Hastalar İçin Kapsamlı Ayak Muayenesi ve Risk Değerlendirmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences 2016;8(1)
• 18-Boulton AJ, Armstrong DG, Albert SF, Frykberg RG, Hellman R, Kirkman MS, et al. Comprehensive foot examination and risk assessment: a report of the task force of the foot care interest group of the American Diabetes Association, with endorsement by the American Association of Clinical Endocrinologists. Diabetes Care 2008;31(8):1679-85.
• 19-Kravitz SR, McGuire J, Shanahan SD. Physical assessment of the diabetic foot. Adv Skin Wound Care 2003;16(2):68-75; quiz A022-3.
• 20-Çetinkalp Ş. [Diabetic foot treatment, education, follow-up]. Tüzün M, Çetinkalp Ş, editörler. Diyabetik Ayakta Deformiteler, Ülserler ve Parmak Gangrenleri; Diyabetik Ayak ve Tedavisi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını. 1. Baskı. İzmir: Grafmat Basım ve Reklam; 2005. p.49-59.
• 21-International Best Practice Guidelines: Wound Management in Diabetic Foot Ulcers. Wounds International, Assessing DFUs, A division of Schofield Healthcare Media Limited. London. UK. 2013. p.2-5. Available from: www. woundsinternational.com
• 22-Frykberg RG, Zgonis T, Armstrong DG, Driver VR, Giurini JM, Kravitz SR, et al.; American College of Foot and Ankle Surgeons. Diabetic foot disorders. A clinical practice guideline (2006 revision). J Foot Ankle Surg 2006;45(5 Suppl):S1-66.
• 23-Şahin M. Diyabetik ayak. KSÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;10(2):82-86
• 24-Açar G. Diyabetik ayakta tedavi yaklaşımları ve Wagner sınıflamasının tedaviyi yönlendirmedeki rolü. Uzmanlık Tezi. İstanbul-2006. (http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/ tez/pdf/genel_cerrahi/dr_k_gokhan_acar.pdf, Erişim Tarihi, 10.04.2019)
• 25-Edmonds ME, Foster AVM, Sanders LJ. Stage 2:The high-risk foot. Apractical manuel of diabetic foot care. 2nd ed. Oxford: Blackwell Publishing; 2008.p.45-60.
• 26-Yılmaz C. [Diabetic foot ulcers]. Tüzün M, Çetinkalp Ş, editörler. Diyabetik Ayak ve Tedavisi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını. 1. Baskı. İzmir: Grafmat Basım ve Reklam; 2005. p.5-20.
• 27-Yazdanpanah L, Nasiri M, Adarvishi S, Literature review on the management of diabetic foot ulcer. World J Diabetes. 2015;6(1): 37-53.
• 28-Saltoğlu N. Diyabetik ayak yarası ve enfeksiyonunun tanısı, tedavisi ve önlenmesi: Ulusal uzlaşı raporu. Klimik Dergisi. 2015; 28(Özel Sayı 1): 2-34.
• 29-Donroe J. Peripheral Vascular Exam. Journal of Visualized Experiments. (https://www.jove.com/scienceeducation/ 10122/peripheral-vascular-exam, Erişim Tarihi:29.01.2022.)
• 30-Damir A. Clinical assessment of diabetic foot patient. JIMSA October - December. 2011; 24(4):199-203.
• 31-International Diabetes Federation . Diabetic foot screening pocket chart. Brussels: IDF, 2017. (https://www.idf.org/e-library/guidelines/124-diabetic-foot-screening-pocket-chart.html, Erişim Tarihi:29.01.2022.)
• 32-Garrow AP, Boulton AJ. Vibration perception threshold--a valuable assessment of neural dysfunction in people with diabetes. Diabetes Metab Res Rev. 2006;22(5):411-9
• 33-Greenspan JD, McGillis SLB. Stimulus features relevant to the perception of sharpness and mechanically evoked cutaneous pain. Somatosens Motor Res 1991;8: 137–147.
• 34-Slugg RM, Meyer RA, Campbell JN. Response of cutaneous A- and C-fiber nociceptors in the monkey to controlled-force stimuli. J Neurophysiol 2000;83: 2179–2191.
• 35-Sherman L. The Achılles Reflex. Lancet. 1963;2(7314):942-3.
• 36-Deguchi T, Nishio Y. [Achilles tendon reflex, vibration sensation threshold, and nerve conduction study for the evaluation of the large fiber neuropathy in diabetes mellitus]. Nihon Rinsho. 2016;74 Suppl 2:244-8.
• 37-Nielsen NV, Lund FS. Diabetic polyneuropathy. Corneal sensitivity, vibratory perception and Achilles tendon reflex in diabetics. Acta Neurol Scand. 1979;59(1):15-22.
• 38-Zwiebel WJ, Pellerito JS. Vasküler Ultrasona Giriş. Üst Ekstremite Arteriyel Sistem Oklüziv Hastalıklarının Değerlendirilmesi. İstanbul: Medikal Yayıncılık Ltd, 2006 :297-323.
• 39-Sacks D, Robinson ML, Marinelli DL. Peripheral Arterial Doppler Ultrasonography: Diagnostic Criteria. J. Ultrasound Med 1992; 11:95- 103.
• 40-Winsor T. Influence of arterial disease on the systolic blood pressure gradients of the extremity. Am J Med Sci. 1950; 220:117–126.
• 41-Firnhaber JM, Powell CS. Lower Extremity Peripheral Artery Disease: Diagnosis and Treatment. Am Fam Physician. 2019;99(6):362-369.
• 42-Petrakis E, Sciacca V. Prospective study of transcutaneous oxygen tension (TcPO2) measurement in the testing period of spinal cord stimulation in diabetic patients with critical lower limb ischaemia. Int Angiol. 2000;19(1):18-25
• 43-Sherman AIS. Muscle Strength Grading. https://www.ncbi. nlm.nih.gov/books/NBK436008/, Accessed Date, 10.04.2019)
• 44-Pinzur MS. Benchmark analysis of diabetic patients with neuropathic (Charcot) foot deformity. Foot Ankle Int. 1999;20(9):564-7.
• 45-Reyhanioğlu DA, Kara B, Şengün İ, Yıldırım G. Diyabetik nöropatide görülen biyomekanik değişiklikler. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2018;32(2): 167-172
• 46-Wagner FW Jr. A classification and treatment program for diabetic, neuropathic, and dysvascular foot problems. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Instr Course Lect 1979;28:143-165.
• 47-Yakut Y, Yurt Y, Bek N, et al. ‘Footwear Assessment Score’un Türkçe versiyonunun güvenirliği. Fizyoter Rehabil. 2010;21(3):234.
• 48-Güçhan Z, Özaydınlı EI, Demirel S, Yüzlü V, Bek N. Ayakkabı kullanımı ile ayak deformiteleri, denge ve fonksiyonel performans arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation. 2014;1(1):35-42.
• 49-Yetkin H. Yurume analizi ve ayak basınç ölçümleri. Ege R (Editor). Ayak-ayak bileği Sorunlarında . Ankara: Türkiye Sakatların Rehabilitasyonu Derneği; 1999. s.1109–17.
• 50-5Baropodometrik yürüme analizi. (http://podoworld-tr.blogspot.com/2017/07/baropodometrikyurume-analizi.html, Erişim Tarihi:29.01.2022)
• 51-Orlin MN, McPoil TG. Plantar pressure assessment. Phys Ther 2000;80(4):399–409.
• 52-Cavanagh PR, Ulbrecht JS, Zanine W,Welling RL, Leschinsky D, VanSchie C. A method for the investigation of the effects of outsole modifications in therapeutic footwear. Foot Ankle Int 1996;17(11):706–8.
• 53-Tuna H. Ayak Hastalıklarında Pedobarografik Değerlendirme. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi. 51:51-54, 2005.
• 54-Alarçin G. Tip 2 diabetes mellituslu bireylerde ayak postürünün plantar duyu ve basınç dağılımına etkisi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Enstitü Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak .2019 (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, Erişim Tarihi:29.01.2022)
• 55-Eser T. Obeziteli olgularda segmental vücut yağ dağılımının statik ve dinamik plantar basınçlara etkisi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Enstitü Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak .2019 (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, Erişim Tarihi:29.01.2022)
• 56-Muro-De-La-Herran, Alvaro, Begonya Garcia-Zapirain, and Amaia Mendez-Zorrilla. "Gait analysis methods: An overview of wearable and nonwearable systems, highlighting clinical applications." Sensors 14.2, 3362-3394, 2014.
• 57-Tosun M. Hipotroidi Hastalarının Tedavi Öncesi Ve Sonrasında Podolojik Muayene Ve Analizlerinin Karşılaştırılması. İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi .2018
• 58-Goldcher A. Orthèses podologiques spécifiques [Foot specific orthotic devices]. Rev Prat. 2010;60(3):361-6.
• 59-Lobmann R, Kayser R, Kasten G, Kasten U, Kluge K, Neumann W, Lehnert H. Effects of preventative footwear on foot pressure as determined by pedobarography in diabetic patients: A prospective study. Diabetic Medicine, 2001;18(4), 314−319.
• 60-Güneş Yavuzer, Three-dimensional quantitative gait analysis, Acta Orthop Traumatol Turc 2009; 43(2):94-101
• 61-Paton J, Bruce G, Jones R, Stenhouse E. Effectiveness of insoles used for the prevention of ulceration in the neuropathic diabetic foot: a systematic review. J Diabetes Complications. 2011;25(1):52-62.
• 62-Healy A, Dunning DN, Chockalingam N. Effect of insole material on lower limb kinematics and plantar pressures during treadmill walking. Prosthetics and Orthotics International, 2012;36 (1), 53-62.
• 63-Lipsky BA, Senneville É, Abbas ZG, Aragón-Sánchez J, Diggle M, Embil JM, Kono S, Lavery LA, Malone M, van Asten SA, Urbančič-Rovan V, Peters EJG; International Working Group on the Diabetic Foot (IWGDF). Guidelines on the diagnosis and treatment of foot infection in persons with diabetes (IWGDF 2019 update). Diabetes Metab Res Rev. 2020;36(Suppl 1):e3280.
• 64-Bus SA, Lavery LA, Monteiro-Soares M, Rasmussen A, Raspovic A, Sacco ICN, van Netten JJ; International Working Group on the Diabetic Foot. Guidelines on the prevention of foot ulcers in persons with diabetes (IWGDF 2019 update). Diabetes Metab Res Rev. 2020 Mar;36 Suppl 1:e3269. doi: 10.1002/dmrr.3269. PMID: 32176451