Diyabetik Ayak Bakımına Yönelik Hemşire Tutum Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 19 - 26, 29.04.2024

Berna Nilgün Özgürsoy Uran , Ayşe Bulut , Funda Sofulu , Gülbin Konakçı , Elif Ünsal Avdal

https://doi.org/10.25048/tudod.1400243

Öz

Amaç: Diyabetik ayak ülserleri diyabetin en ciddi ve maliyetli komplikasyonlarından biridir. Önemli bir ekonomik, sosyal ve halk sağlığı
sorunudur. Bu nedenle planlanan bu araştırmada; Diyabetik Ayak Bakımına Yönelik Hemşire Tutum Ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve
güvenilirliğinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntemler: Çift merkezli olarak yürütülen çalışmada metodolojik tasarım kullanılmıştır. Diyabetik Ayak Bakımına Yönelik
Hemşire Tutum Ölçeği’nin Türkçe versiyonu için çeviri - geri çeviri yapılmış sonrasında 10 uzmanın incelemesi ve pilot çalışma ile
içerik geçerliliği yapılmıştır. Ölçek, diyabetik ayak hastasına bakım veren çift merkezde toplam 146 hemşireye uygulanmıştır. Veri
toplamak için hemşirelerin genel tanıtıcı özelliklerini içeren tanıtım formu ve Diyabetik Ayak Bakımına Yönelik Hemşire Tutum Ölçeği
kullanılmıştır. İstatistiksel analiz IBM SPSS 25.0 ve Amos 23 programlarıyla yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa analiziyle,
faktör yapısı ise açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleriyle sınanmıştır.
Bulgular: Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin, 10 önermeden oluşan 1. ve 2. önermeleri çıkarılmış, ölçek 8 önermeli olarak
tüm önermelerin ortak varyansı açıklama oranları yeterli düzeyde tespit edilmiştir. Örneklem büyüklüğünün faktör analizini yapmaya
son derece uygun olduğu görüldükten sonra, açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin Cronbach alfa güvenilirlik katsayısı 0,89
bulunmuştur.
Sonuç: Diyabetik Ayak Bakımına Yönelik Hemşire Tutum Ölçeği’nin Türkçe versiyonu geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Ölçeğin sekiz
önermeli olarak kısa ve pratik uygulaması sayesinde, klinik uygulamada yaygın bir şekilde kullanılarak diyabetik ayak bakımının değerlendirmesinin
daha objektif bir şekilde yapılmasına katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Diyabetik ayak, Tutum, Hemşire, Ölçek, Geçerlik, Güvenirlik

Adaptation of the Nurse Attitude Scale Towards Diabetic Foot Care into Turkish and Psychometric Evaluation

Öz

Aim: Diabetic foot ulcers are one of the most serious and costly complications of diabetes mellitus, posing a significant economic, social,
and public health challenge. This study aimed to investigate the validity and reliability of the Nurse Attitude Scale Towards Diabetic Foot Care in Turkish.
Material and Methods: A methodological design was used in this study conducted at two centers. The Turkish version of the scale
underwent translation, back-translation, and review by 10 experts. Content validity was further assessed through a pilot study. The
scale was administered to a total of 146 nurses caring for diabetic foot patients in two centers. An introductory form including general
descriptive characteristics of nurses and the Nurse Attitude Scale Towards Diabetic Foot Care were used to collect data. Statistical
analysis was performed with IBM SPSS 25.0 and Amos 23 programs. The reliability of the scale was tested by Cronbach’s alpha analysis
and the factor structure was tested by exploratory and confirmatory factor analysis.
Results: As a result of confirmatory factor analysis, items 1 and 2 of the scale consisting of 10 propositions were removed and it was
determined that the scale with 8 propositions sufficiently explained the common variance of all propositions. After determining that the
sample size was highly suitable for factor analysis, exploratory factor analysis was conducted. The Cronbach’s alpha reliability coefficient
of the scale was found to be 0.89.
Conclusion: The Turkish version of the Diabetic Foot Care Nurse Attitude Scale was found to be valid and reliable. . Due to its short
and practical application with eight propositions, it can contribute to the more objective evaluation of diabetic foot care by being widely
used in clinical practice.

Anahtar Kelimeler

Diabetic foot, Attitude, Nurse, Scale, Validity, Reliability

Kaynakça

• 1. International Diabetes Federation (IDF) Atlas. 10th edition. The Global Picture. Chapter 3, 2021:34-62. Available from: https:// idf.org/e-library/epidemiology-research/diabetes-atlas. html
• 2. Bus SA, Lavery LA, Monteiro-Soares M, Rasmussen A, Raspovic A, Sacco ICN, van Netten JJ; International Working Group on the Diabetic Foot. Guidelines on the prevention of foot ulcers in persons with diabetes (IWGDF 2019 update). Diabetes Metab Res Rev. 2020;36 Suppl 1:e3269.
• 3. Schaper NC, Van Netten JJ, Apelqvist J, Lipsky BA, Bakker K; International Working Group on the Diabetic Foot. Prevention and management of foot problems in diabetes: a Summary Guidance for Daily Practice 2015, based on the IWGDF Guidance Documents. Diabetes Metab Res Rev. 2016;32 Suppl 1:7- 15.
• 4. Gayatri D, Nurachmah E, Mansyur M, Soewondo P, Suriadi, S. Relationship between wound severity, discomfort, and psychological problems in patients with a diabetic foot ulcer in Indonesia: A Cross-sectional Study. Aquichan. 2020;20(3):1- 10.
• 5. Batkın D, Çetinkaya F. Diabetes mellitus hastalarının ayak bakımı ve diyabetik ayak hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Sağ Bil Derg. 2005;14(1):6-12.
• 6. Çürüksulu H. Diyabetik ayak komplikasyonu bulunan ve bulunmayan DM’li hastalarda serum prokalsitonin, interlökin-6 ve hs-CRP düzeyleri (Uzmanlık Tezi). İstanbul; TC Sağlık Bakanlığı İstanbul Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Biyokimya ve Klinik Biyokimya Bölümü; 2005.
• 7. Bandyk DF. The diabetic foot: Pathophysiology, evaluation, and treatment. Semin Vasc Surg. 2018;31(2-4):43-48.
• 8. Aumiller WD, Dollahite HA. Pathogenesis and management of diabetic foot ulcers. JAAPA. 2015;28(5):28-34.
• 9. Perez-Favila A, Martinez-Fierro ML, Rodriguez-Lazalde JG, Cid-Baez MA, Zamudio-Osuna MJ, Martinez-Blanco MDR, Mollinedo-Montaño FE, Rodriguez-Sanchez IP, Castañeda- Miranda R, Garza-Veloz I. Current Therapeutic Strategies in Diabetic Foot Ulcers. Medicina (Kaunas). 2019;55(11):714.
• 10. Rosyid FN. Etiology, pathophysiology, diagnosis and management of diabetics’ foot ulcer. International J Res Med Sci. 2017;5(10):4206-4213.
• 11. TÜRKDİAB. Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi. Ulusal Diyabet Konsensus. Güncellenmiş 10. Baskı. İstanbul, 2021. Erişim Tarihi: 05.02.2023. Erişim Adresi: https://www.turkdiab.org/admin/ PICS/webfiles/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi_2021. pdf.
• 12. American Diabetes Association. 11. Microvascular Complications and Foot Care: Standards of Medical Care in Diabetes- 2021. Diabetes Care. 2021;44(Suppl 1):S151-S167.
• 13. Scain SF, Franzen E, Hirakata VN. Effects of nursing care on patients in an educational program for prevention of diabetic foot. Rev Gaucha Enferm. 2018;39:e20170230.
• 14. El-Sedawy DSED, Behairy AS. Impact of preventive diabetic foot nursing ıntervention on foot status among patients with diabetes. J Health Med Nurs. 2016;25(1):104-114.
• 15. Yüksel A. Diyabette ayak bakımı. Diyabet Hemşireliği-Temel Bilgiler. Yüce Yayım, 2002:127-140.
• 16. Kumarasinghe SA, Hettiarachchi P, Wasalathanthri S. Nurses’ knowledge on diabetic foot ulcer disease and their attitudes towards patients affected: A cross-sectional institution-based study. J Clin Nurs. 2018;27(1-2):e203-e212.
• 17. Hingorani A, LaMuraglia GM, Henke P, Meissner MH, Loretz L, Zinszer KM, Driver VR, Frykberg R, Carman TL, Marston W, Mills JL Sr, Murad MH. The management of diabetic foot: A clinical practice guideline by the Society for Vascular Surgery in collaboration with the American Podiatric Medical Association and the Society for Vascular Medicine. J Vasc Surg. 2016;63(2 Suppl):3S-21S.
• 18. Büyüköztürk Ş. Veri Analizi El Kitabı. Ankara; Pegem Akademi Yayıncılık, 28. Baskı, 2004: 31-48.
• 19. Harrington D. Confirmatory Factor Analysis. Oxford University Press, 1. Baskı, 2009:36-50.
• 20. Gaskin CJ, Happell B. On exploratory factor analysis: a review of recent evidence, an assessment of current practice, and recommendations for future use. Int J Nurs Stud. 2014;51(3):511- 521.
• 21. Özdamar K. Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1. 4. Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi, 2002.
• 22. George D, Mallery P. SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update, 4th ed, Boston: Allyn & Bacon, 2003.
• 23. Kılıç S. Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Journal Of Mood Disorders. 2016;6(1):47-48.
• 24. Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1. Baskı. Ankara; Seçkin Yayınevi, 2005:110-773.
• 25. Esin MN. Hemşirelikte Araştırma. Veri Toplama Yöntem ve Araçları, Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliliği. 1. Baskı, İstanbul; Nobel Tıp Kitapevi, 2014:223-231.
• 26. Doğan N, Başokçu TO. İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı ümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. JMEEP 2010;1(2): 65-71.
• 27. Munro BH. Statistical Methods For Health Care Research. 1. Baskı, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins 2005; 351-376.
• 28. Akgül A. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri: SPSS uygulamaları. Yükseköğretim Kurulu Matbaası, 2005.
• 29. Tabachnick BG, Fidel LS. Using Multivariate Statistics, (Baloğlu M, (çev. ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık, 2015.
• 30. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler İçin çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. 2. Baskı, Ankara: PEGEM Akademi, 2012.