Dijital Koruma Yöntemleriyle Mimari Miras: Eski Şefaatli Camii’nin Fotogrametri Tabanlı Modellemesi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2025

Adem Kabadayı , Sadakat Safiyye Mumcuoğlu Türker

https://doi.org/10.53030/tufod.1715363

Öz

Kültürel mirasın korunması, yalnızca yapıların fiziksel bütünlüğünün sağlanmasını değil, aynı zamanda tarihsel, sosyal ve sanatsal bağlamlarının doğru biçimde belgelenmesini ve yorumlanmasını da gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, Yozgat ili Şefaatli ilçesinde yer alan ve mimari özellikleri bakımından bölge camileri arasında istisnai bir konumda bulunan Eski Şefaatli Camii'nin fotogrametri yöntemiyle dijital olarak belgelenmesini ve değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Yozgat genelinde yaygın olan ahşap direkli düz tavanlı cami tipolojisinden farklı olarak, kubbeli örtü sistemi ve cephelerindeki taş işçiliği ile inşa edilen bu yapı, kırsal mimari miras içerisinde özgün bir örnek teşkil etmektedir. Çalışmada, yapının mevcut durumu yerinde detaylı biçimde incelenmiş, çağdaş müdahaleler tespit edilmiş ve fotogrametrik modelleme tekniğiyle üç boyutlu dijital modeli oluşturulmuştur. Bu sayede yapının mekânsal ilişkileri dijital ortamda analiz edilerek mimari karakteri yorumlanmıştır. Araştırma, yalnızca fiziksel bir belgeleme sürecini değil, aynı zamanda kültürel sürdürülebilirlik bağlamında kırsal mirasın korunmasına yönelik bir katkıyı da hedeflemektedir. Elde edilen dijital veriler, hem akademik çalışmalara kaynak oluşturacak hem de yerel mirasın korunmasına yönelik farkındalığı artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

İHA, Fotogrametri, Dijital Belgeleme, Kültürel süldürülebilirlik, Eski Şefaatli Camii

Destekleyen Kurum

Yozgat Bozok Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Proje Numarası

FED-2025-1591

Teşekkür

Bu çalışma, Yozgat Bozok Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi tarafından desteklenmiştir (Proje Kodu: FED-2025-1591).

3D Modeling and Architectural Documentation of the Şefaatli Kazlıuşağı Village Çapanoğlu Mosque in Yozgat Using Photogrammetry Method

Öz

The preservation of cultural heritage requires not only ensuring the physical integrity of structures, but also accurately documenting and interpreting their historical, social, and artistic contexts. This study aims to digitally document and evaluate the Old Şefaatli Mosque, which is located in Şefaatli district of Yozgat province and has an exceptional position among the mosques of the region in terms of its architectural features, using photogrammetry method. Unlike the typical wooden-columned flat-roofed mosques common throughout Yozgat, this structure, with its domed roof system and stonework facades, is a unique example of rural architectural heritage. In the study, the current condition of the building was examined in detail on site, contemporary interventions were identified and a three-dimensional digital model was created with photogrammetric modeling technique. In this way, the spatial relations of the building were analyzed digitally and its architectural character was interpreted. The research aims not only a physical documentation process, but also a contribution to the preservation of rural heritage in the context of cultural sustainability. The digital data obtained will both serve as a source for academic studies and raise awareness for the protection of local heritage.

Anahtar Kelimeler

UAV, Photogrammetry, Digital Documentation, Cultural Sustainability, Eski Şefaatli Mosque

Proje Numarası

FED-2025-1591

Kaynakça

• Ulvi, A. (2022). Using UAV photogrammetric technique for monitoring, change detection, and analysis of archeological excavation sites. Journal on Computing and Cultural Heritage, 15(3), 1–19.
• Yiğit, A. Y., Orhan, O., & Ulvi, A. (2020). Investigation of the rainwater harvesting potential at the Mersin University, Turkey. Mersin Photogrammetry Journal, 2(2), 64–75.
• Westoby, M. J., Brasington, J., Glasser, N. F., Hambrey, M. J., & Reynolds, J. M. (2012). ‘Structure-from-Motion’ photogrammetry: A low-cost, effective tool for geoscience applications. Geomorphology, 179, 300–314.
• Kaya, Y., Yiğit, A. Y., Ulvi, A., & Yakar, M. (2021). Arkeolojik alanların dokümantasyonunda fotogrametrik tekniklerinin doğruluklarının karşılaştırmalı analizi: Konya Yunuslar örneği. Harita Dergisi, 165, 57–72.
• Cömert, R., Avdan, U., & Şenkal, E. (2012). İnsansız hava araçlarının kullanım alanları ve gelecekteki beklentiler. In IV. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL-CBS 2012) (pp. 16–19).
• Ulvi, A., Yakar, M., Yiğit, A. Y., & Kaya, Y. (2019). The use of photogrammetric techniques in documenting cultural heritage: The example of Aksaray Selime Sultan Tomb. Universal Journal of Engineering Science, 7(3), 64–73.
• Akdeniz, H. B., Sağ, N. S., & İnam, S. (2023). Analysis of land use/land cover changes and prediction of future changes with land change modeler: Case of Belek, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 195(1), 135.
• Kaçarlar, Z., & Hamal, S. N. G. (2021). Küçük objelerin üç boyutlu (3B) modellenmesinde Yersel Lazer Tarama (YLT) tekniği. Türkiye Lidar Dergisi, 3(2), 65–70.
• Acun, H. (2005). Bozok Sancağı (Yozgat İli)’nda Türk Mimarisi (pp. 589, 612, 616). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mumcuoğlu Türker, S. S. (2024). Ahşap direkli ve tavanlı bir cami: Yozgat Divanlı Köyü Camii. Bozok Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 66–95.
• Mumcuoğlu Türker, S. S. (2024). Az bilinen ahşap tavanlı Nakipzade Camii üzerine bir değerlendirme. Bozok Journal of Engineering and Architecture, 3(2), 149–165.