Examination of the Relationship Between Self-Regulation Skills and Career Anxiety Levels of High School Seniors

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 46 - 59, 30.12.2024

Canan Ertürk , Şener Şentürk

https://doi.org/10.52797/tujped.1519981

Öz

The aim of this study is to analyze the relationship between the self-regulation skills of high school seniors and their career anxiety levels. In this research, correlational survey model, one of the quantitative research methods, is used. The research is carried out with the participation of 176 high school senior students studying in the Ladik, Samsun in the 2022-2023 academic year. The data of the research are obtained from the Self-Regulation Scale for Adolescents, the Career Anxiety Scale and the personal information form for the variables of the research. Results are analyzed with independent groups t-test, one-way variance analysis (ANOVA), and Pearson correlation analysis. According to the results of the research, the self-regulation skills of the high school seniors participating in the research are higher than their career anxiety levels. In addition, It is found that the relationship between self-regulation skills and career anxieties of the research group is negative, significant and weak. Moreover, there was no significant difference between the career anxiety levels and self-regulation skills of the participants in terms of gender and family income level. In terms of school type, a significant difference between career choice, career anxiety and self-regulation skills is found in favor of high school senior students studying at Science High School.

Anahtar Kelimeler

Self- regulation, career anxiety, anxiety, adolescence period

Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleme Becerileri İle Kariyer Kaygısı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise son sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme becerileri ile kariyer kaygısı düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma, 2022-2023 eğitim öğretim yılında, Samsun ili, Lâdik ilçesinde öğrenim gören, 176 lise son sınıf öğrencisinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmaya ait veriler, “Ergenler için Öz-düzenleme Ölçeği”, “Kariyer Kaygısı Ölçeği” ve araştırmanın değişkenlerine yönelik kişisel bilgi formu ile elde edilmiştir. Araştırmada verilerin analizinde, dağılımın normalliği nedeniyle, bağımsız gruplar t- testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson momentler çarpımı korelasyonu analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre lise son sınıf öğrencilerinin öz düzenleme becerileri puan ortalamalarının, kariyer kaygısı puan ortalamalarından daha yüksek olduğu görülmüştür. Katılımcıların, öz düzenleme becerileri ile kariyer kaygıları arasında negatif yönlü, anlamlı düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür. Araştırmanın alt problemlerinden cinsiyet ve aile gelir düzeyi açısından, katılımcıların kariyer kaygısı ve öz düzenleme becerileri puan ortalamaları bakımından anlamlı bir fark bulunmazken, okul türü değişkenine göre kariyer kaygısı meslek seçimi boyutunda ve öz düzenleme becerisi bakımından Fen Lisesi öğrencileri lehine anlamlı fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz düzenleme, Kariyer kaygısı, kaygı, ergenlik dönemi

Kaynakça

• Abdi Zarrin, S., Gracia, E. & Paixão, M.P. (2020). Prediction of academic procrastination by fear of failure and self-regulation. Educational Sciences: Theory and Practice, 20 (3), 34- 43. DOI 10.12738/jestp.2020.3.003
• Aktan, S. (2012). Öğrencilerin akademik başarısı, öz düzenleme becerisi, motivasyonu ve öğretmenlerin öğretim stilleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Akıncı, A.Y. (2022). Anadolu Lisesi öğrencilerinin yirmi birinci yüzyıl becerileri ve kariyer kaygısı. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(57), 1338-1345. http://dx.doi.org/10.29228
• Akeren, İ. (2022). Öz düzenleme psiko-eğitim programının ergenlerde öz düzenleme ve psikolojik yardım gereksinimine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Alcı, B. & Altun, S. (2007). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik öz düzenleme ve biliş üstü becerileri, cinsiyete, sınıfa ve alanlara göre farklılaşmakta mıdır? Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 3344.
• Alçay, E.S. (2019). Ergenlerde problemli internet kullanımı ile bilinçli farkındalık ve öz düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Alkan, N. (2014). Üniversite adaylarının bölüm tercihleri: Bir kariyer araştırma yöntemi olarak bölüm tanıtımları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 61-74.
• Alpsoy, S. (2021). Helikopter ebeveyn tutumunun lise öğrencilerinin öz düzenleme becerileri üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Baumeister, R. F. & Heatherton, T. F. (1996). Self-regulation failure: An overview. Psychological Inquiry, 7(1), 1-15.
• Berberoğlu, G. & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7), 21-35.
• Boo, S., Kim, M. & Kim, S. (2022). The relationship among undergraduate students’ career anxiety, choice goals, and academic performance. Journal of Hospitality & Tourism Education, 34(4), 229-244.
• Çalı, O. & Doğar, Y. (2021). Spor lisesi öğrencilerinin kariyer kaygılarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 81-93.
• Çetin Gündüz, H. ve Nalbantoğlu Yılmaz, F. (2016). Lise öğrencilerinin kariyer kaygılarını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1008-1022.
• Çetin, N. & Ceyhan, E. (2018). Lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının sürekli kaygı, akılcı olmayan inanç, öz düzenleme ve akademik başarı ile ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2): 460-479. DOI: 10.16986/HUJE.2017028261
• Çoğalan, Y. & Yazıcı, H. (2022). Lise öğrencilerinin özgüvenleri, kariyer denetim odakları ve kariyer kaygıları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(81), 152-165. https://doi.org/10.17755/esosder.941314
• Dursun, A. & Kara, A. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinde kariyer karar verme güçlüklerinin yordayıcısı olarak kariyer kararı yetkinlik beklentisi ve kariyer seçiminde aile etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(1), 39-55.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergün, S. (2013). Ergenlere verilen değerler eğitiminin öz düzenleme stratejileri üzerindeki etkisinin sınanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Konya.
• Ertürk, H.G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fidan, V. (2019). Meslek seçiminde kariyer karar verme zorlukları: İzmir ilindeki denizcilik meslek liseleri ile diğer liselerdeki son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Göncü Akbaş, M. & Okutan, E. (2020). Lise öğrencilerinin kariyer aygısına yönelik alan araştırması: Antalya ili örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(20), 158-187.
• Güler, D. & Çakır, G. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39) , 82-94 .
• Gati, I. & Saka, N. (2001). High school students’ career-related decision-making difficulties. Journal of Counselling and Development, 79, 331–340.
• Israel, E. (2007). Öz düzenleme eğitimi, fen başarısı ve özyeterlilik. Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kanıkırmızı, B. (2023). Lise öğrencilerinin öz düzenleme düzeyleri ve eğitim stresleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın.
• Kapıkıran, Ş., Yaşar M. & Acun Kapıkıran, N. (2016). Benlik saygısı ve okul tükenmişliği arasındaki ilişkide öz düzenlemenin doğrudan ve dolaylı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 51 - 64.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karakaş, A. C. (2013). Paylaşma tutumlarının sınav kaygısı-gelecek kaygısı ile ilişkisi (Sakarya ili örneği). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 135-157.
• Kaşıkçı, F. (2018). Ergenlerde akran zorbalığı ile başa çıkma stratejileriyle bilişsel çarpıtmalar ve öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kaşıkçı, F. & Öğülmüş, S. (2023). Ergenler için öz düzenleme ölçeğinin geliştirilmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 56(1), 56-92. https://doi.org/10.30964/auebfd.1190039
• Kayadibi, S. & Kırdök, O. (2020). Lise öğrencilerinin kariyer kaygıları ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Covıd-19 özel sayısı 2, 372-388.
• Kazu, İ. Y. & Yavuz, F. (2021). Öz düzenleme becerileri üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların bibliografik olarak incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1471-1483.
• Korkın, Ö. (2019). Ergenlerin ailelerinden algıladıkları psikolojik kontrol öz düzenleme becerileri ve akademik motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Mallet, P. 2002. Thoughts of future academic and professional careers arouse anxiety during adolescence: The development of a major form of social anxiety. Carriérologie, c. 8: 599– 618.
• Nalbantoğlu Yılmaz, F. & Çetin Gündüz, H. (2018a). Lise öğrencilerinin kariyer kaygılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 18. s. 3: 1585–1602.
• Nalbantoğlu Yılmaz, F. & Çetin Gündüz, H. (2018b). Lise öğrencilerinde kariyer kararsızlığı ve kariyer kaygısı: yapısal eşitlik modellemesi yoluyla incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 78, 23-42.
• Özdemir Yaylacı, G. (2007). İlköğretim düzeyinde kariyer eğitimi ve danışmanlığı. Bilig, 40, 119-140.
• Özyürek, R. (2013). Kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları: Çocuk ve ergenler için kariyer rehberliği uygulamaları. Ankara: Nobel.
• Peng, H. (2005). Reduction in state anxiety scores of freshmen through a course in career decision. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5: 293–302.
• Rathore, S. & Jain, P. (2022). Career anxiety and its correlates. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(5).
• Sabonchi, M.H.Z (2019). Lise öğrencilerinde problem çözme becerileriyle, öz yeterlilik ve öz düzenleme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Saçan, S. & Kavruk, S. (2022). COVID-19 pandemi döneminde ergenlerin aile ilişkileri ile öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: analitik kesitsel araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 330 - 338. 10.5336/healthsci.2021-84378
• Şama, H. (2020). Ergenlerin kariyer kaygısını yordamada aile desteği ve umudun rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Şeker, G. (2020). Kariyer psiko-eğitim programının on birinci sınıf öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik ve eğitsel sonuç beklenti düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Şeker, G. & Yeşilyaprak, B. (2014). Lise öğrencilerinde meslek kararı verme yetkinliği ve kariyer denetim odağının incelenmesi. II. Uluslararası iş ve meslek danışmanlığı kongresi bildiri kitabı, 106-111.
• Taş, M. A. & Tortumlu, M. (2021). Sabır eğiliminin kariyer kaygısı üzerindeki etkisinde kararlılığın aracılık rolü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-17.
• Traş, Z. & Gökce, Z. (2017). Lise öğrencilerinin kariyer karar verme güçlükleri ve ego kimlik statülerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 58-69.
• Üredi, I. & Erden, M. (2009). Öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının yordayıcısı olarak algılanan anne baba tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 781‒811.
• Vignoli, E. (2015). Career indecision and career exploration among older french adolescents: the specific role of general trait anxiety and future school and career anxiety. Journal of Vocational Behavior, 182-191.
• Yeşilyaprak, B. (2013). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı. Ankara: Pegem.
• Yıldırım Kurtuluş, H., Kurtuluş, E. & Yaman, K. G. (2022). Ergenlerin benlik saygısı ile kariyer kaygısı arasındaki ilişki: gelecek beklentisinin aracı rolü. EKEV Akademi Dergisi, 90, 283-302.