GÜLŞEHRÎ HAKKINDA NOTLAR

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 10 - 36, 29.06.2016

M. Fatih Köksal

https://doi.org/10.30568/tullis.256317

Öz

Gülşehrî Anadolu’daki Türk edebiyatının kuruluş evresinin sanatkârlık itibarıyla Yunus Emre’den sonra en önemli ismidir. İlk eserini Farsça yazmasına rağmen en büyük, en önemli ve kuşkusuz ki ölümsüz eseri, Türkçe kaleme aldığı Mantıku’t-tayr’dır. Bu iki eseri dışında irili ufaklı başka eserleri de olduğu bilinen şairin gerek hayatı gerekse bazı eserlerine dair tartışmalı konular vardır.
Bu makalede Gülşehrî’ye dair bütün tartışmalı konular ortaya konmuş ve açıklık kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu konular, şairin gerçek adının Ahmed mi Süleyman mı olduğu meselesi ile Kerâmât-ı Ahi Evran mesnevisinin ona ait olup olmadığı hususunda tekessüf etmektedir. Bunlara ilave olarak -esasında kayda değer bir problematik olmamakla birlikte- şairin memleketi meselesi üzerine de görüşlerimizi izhar ettik, tespit ve değerlendirmelerde bulunduk.
Anahtar Kelimeler: Gülşehrî, Gülşehir, Kırşehir, Arapsun, Kerâmât-ı Ahi Evran

Anahtar Kelimeler

Gülşehrî, Gülşehir, Kırşehir, Arapsun, Kerâmât-ı Ahi Evran

Kaynakça

• ACAR, Kenan (1994). Muhtelif Kaynakların Işığında Şair Gülşehrî’ye Bir Bakış. Türk Kültürü (375), 424-433.
• Ali Emîrî (1335). Müessis-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Osmân Gâzî Hazretlerinin Taklîd-i Seyf Merâsimi. Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmuası, 31 Teşrîn-i Evvel 1335 (2/20), 464-476.
• BAYRAM, Mikâil (1981-1982). Ahi Evren’in Öldürülmesi ve Ölüm Tarihinin Tespiti. İÜEF Tarih Enstitüsü Dergisi (12), 521-540.
• BÜLBÜL, Tuncay (2016). 14. Yüzyıl Şairi Gülşehrî’nin Adı, Memleketi ve Türbesi İli İlgili Düşünceler. (Yayımlanmamış Bildiri) II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, 2-3-4 Mayıs 2016, Nevşehir Üniversitesi, Nevşehir. (Bildiri özeti için bk.: Muşkara’dan Nevşehir’e 290. Yıl II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, 2-3-4 Mayıs 2016 Bildiri Özetleri, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Yayını: 187).
• CAHEN, Clauda (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler. Çev.: Yıldız Moran. İstanbul: e Yayınları.
• CUNBUR, Müjgan (1952). Gülşehrî ve Mantıktu’t-Tayr’ı. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi DTCF. Ankara.
• CUNBUR, Müjgan (2004). Gülşehrî. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. Ankara: AKM Yayını (4), 251-253.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1949-50). İslâm ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilâtı ve Kaynakları. İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, (11/1-4), 2-354.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1953). Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• GÜZEL, Cavit (2016). Kırşehir Efsanelerinin Retorik Analizi. Doktora Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Halîl Edhem (1334). Kayseriyye Şehri. İstanbul: Matbaa-i Orhan.
• İbni Bîbî (1996). El-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l- Alâ’iyye (Selçuk Nâme) I. Haz.: Mürsel Öztürk, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• KARTAL, Ahmet (2005). Gülşehrî’nin Mantıku’t-tayr’ında Yer Alan Fütüvvetle İlgili Bir Manzumesi. I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, Kırşehir - 12-13 Ekim 2004. Haz: M. Fatih Köksal. Ankara: G.Ü. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayını (2), 585-595.
• KARTAL, Ahmet (2009). Kerâmât-ı Ahi Evran Mesnevisi Üzerine Notlar. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (2), 223-242.
• KARTAL, Ahmet (2004). Attâr’ın Mantıktu’t-tayr’ı ile Gülşehrî’nin Mantıktu’t-tayr’ının Mukayesesi. I. Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni (8-10 Ekim 2002) Bildiriler. Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayını, 297-329.
• KOCATÜRK, Sadettin (1982). Gülşehrî ve Felek-nâme. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını.
• Konya Vilâyeti Sâl-nâmesi. Konya: Vilâyet Matbaası.
• KÖKSAL, M. Fatih (2013). Gülşehrî. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=742.
• KÖKSAL, M. Fatih (2012). Ahi Evran’ın Menkabevî Hayatına Dair Bilinmeyen Bir Eser: Menâkıb-ı Ahi Cihân-ı Nasreddîn Ahi Evran. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. (62), 83-108.
• KÖKSAL, M. Fatih-Şaban Kırlı (2013), Âşık Paşa’nın Sema Risalesi: Risâl fî Beyâni’s-semâ’. Türklük Bilimi Araştırmaları, (33), 165-206.
• Köprülüzâde Mehmed Fuad (1918). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Lâmiî Mahmud bin Osmân (1270). Terceme-i Nefahâtü’l-üns. İstanbul: Dâru’t-tıbaâti’l-âmire.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1956). Âşık Paşa’ya Atfedilen İki Risale. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1955, 153-163.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1957). Gülşehrî, Mantıku’t-Tayr (Tıpkıbasım). Ankara: TDK Yay.
• MERHAN, Aziz (2003). Die Vogelgespräche’ Gülşehris und die Anfänge der türkischen Literatur. Gottingen: Pontus Verlag.
• ÖZKAN, Mustafa (1996). Gülşehrî. İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. (14), 250-252.
• Sâl-nâme-i Vilâyet-i Konya (1291). Konya: Konya Vilâyeti Matbaası.
• SARICAOĞLU, Fikret (2001). Karavezir Mehmed Paşa. İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. (24), 477-478.
• SAVİ, Saime İnal (2009). Senâî. İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. (36), 502-503.
• SEYFELİ, Mahmut (2005). Ahi Evran-ı Velî İle İlgili Kırşehir’de Anlatılan Efsane ve Menkabeler. G.Ü. I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004, Kırşehir), Haz. M. Fatih Köksal, Ankara: G.Ü. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayını (2), 801 -820.
• ŞAHİN, Faruk (2012). Vakıf Şehri Kırşehir. Kırşehir: Kırşehir Belediyesi Yayını.
• ŞAPOLYO, Enver Behnan (1967). Kırşehir Büyükleri. Ankara: San Matbaası.
• TAESCHNER, Franz (1930). Ein Mesnevi Gulschehris Auf achi Evran. Hamburg.
• TAESCHNER, Franz (1932). Das Futuvvetkapitel in Gulšehris altosmanischer Bearbeitung von Attārs Mantiq ut-tayr. Berlin.
• TAESCHNER, Franz (1955). Gülshehri. Encyclopedia of Islam, II. Ed. (12), 1138.
• TAESCHNER, Franz (1962). Des Altrumtürkischen Dichters Gülşehri Werk Mantıku’t-tayr und seine Vorlage, das gleichnamige Werk des persischen Dichters Fariduddin Attār. Nemeth Armağanı. Ankara, 359-371.
• TARIM, Cevat Hakkı (1938). Kırşehir Tarihi. Kırşehir: Kırşehir Vilayet Matbaası.
• TARIM, Cevat Hakkı (1948). Tarihte Kırşehri-Gülşehri ve Babailer-Ahiler-Bektaşiler, 3. Baskı, İstanbul: Yeniçağ Matbaası.
• TARIM, Cevat Hakkı (1961). Kırşehir Tarihinde Mevlânâ ve Mevlevîler. Kayseri: Sümer Matbaası.
• YAVUZ, Kemal (2005). Gülşehrî’nin Ahi Bişr Hikâyesi. I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, Kırşehir - 12-13 Ekim 2004. Haz. M. F. Köksal. Ankara (2), 999-1010.
• YAVUZ, Kemal (2007). Gülşehrî’nin Mantıku’t-tayr’ı (Gülşen-nâme) -Metin ve Günümüz Türkçesine Aktarma). 2 Cilt, Ankara: Kırşehir Valiliği Yayını.