Öz
This study deals with the commentary of the fifth couplet of the first eighteen couplets, which are considered to be the essence of Masnavi-yi Manawî and were directly written by Mawlânâ. In addition to commentaries on the entire Masnavi, there are also commentaries on only the first eighteen couplets of the Masnavi. The abundance of commentaries on these couplets, which are considered to be the essence of the Masnavi, shows the importance attached to the eighteen couplets. In this article, firstly, how important commentators comment on the fifth couplet is analysed. It has been determined that the commentators, who grew up in different centuries and in different neighbourhoods, were within a general and common framework of meaning. However, how the commentators translated the couplet in particular, how they interpreted the words and meaning groups, and from which meaning framework they approached the couplet were analysed in detail. At the end of the study, a commentary essay of the fifth couplet is included, including the commentaries analysed by the author of the article.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdülmecid Sivâsî (Tarihsiz). Şerh-i Cezire-i Mesnevî. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi nr. 196
- http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TY/nekty00196.pdf (Erişim Tarihi:03/11/2024)
- Abidin Paşa (2007). Mesnevî Şerhi Cilt 1. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Ahmet Haşim (1999). Bütün Şiirleri. (haz. Enginün, İ; Kerman, Z.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Algül, A. (2007). Sabûhî Ahmed Dede, Hayatı, Eserleri ve İhtiyârât-ı Sabûhî Adlı Eseri (1-100. varak) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum.
- Ateş, A. (2010). Mesnevî'nin Onsekiz Beytinin Mânâsı. 60 Doğum Yılı Münasebetiyle Fuat Köprülü Armağanı. s.37-50. Türk Tarih Kurumu Basımevi: Ankara.
- Cevrî İbrahim (Tarihsiz). Hall-i Tahkîkât. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Demirbaş Numarası: HCE_Osm_00482.
- Ceyhan, S. (2005). “İsmail Ankaravî ve Mesnevi Şerhi.” Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bursa.
- Dağlar, A. (2009). Şem’î Şem’ullâh Şerh-i Mesnevî (I. Cilt) (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kayseri.
- Derviş Muhammed Şifâyî (2016). Eş-şerhu’l-kitâbi’l-Mesneviyyi’l-Ma’neviyyi’lMuhtasar. (haz. Mehmed Özdemir). Doğu Kütüphanesi: İstanbul.
- Duru, N. F. (2003). Mevlevî Şeyhi Ağa-zâde Mehmed Dede ve Mesnevî’nin İlk On Sekiz Beytini Şerhi, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, , cilt: IV, sayı: 11, s. 151-175.
- İsmail Hakkı Bursevî (2012). Ruh’ul-Mesnevî. (Hz. Suat Ak). Büyüyenay Yayınları: İstanbul.
- Konuk, A. A. (2011). Mesnevi-i Şerif Şerhi, (hzl.: S. Eraydın-M. Tahralı), C. 1. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı (Meali). (1985). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
- Öksüz, Z. (2008). Hülâstü’ş-Şürûh Adlı Mesnevî Şerhinin 1-107 Varaklarının Günümüz Harflerine Aktarılması ve İncelenmesi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Sarı Abdullah, E. (tarih yok). Cevâhir-i Bevâhir-i Mesnevî.
- https://acikerisim.tbmm.gov.tr/items/39297034-0bdf-4cff-b5c1-a66677eac2dc (Erişim Tarihi: 03/11/2024 ) Tahirü’l-Mevlevî (Tarihsiz). Şerh-i Mesnevî Cilt 1. İstanbul: Şamil Yayınevi.
- Tanyıldız, A. (2010). İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî Şerh-i Mesnevî (Mecmû’atu’lLetâyif ve Matmûratu’l-Ma’ârif) (I. Cilt) (İnceleme-Metin-Sözlük).
- Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kayseri.
- Yalap, H. (2023). İsmâîl Rüsûhî-yi Ankaravî ve Şerh-i Mesnevî, Mesnevî’nin Türkçe Şerhleri. (Ed. Avşar, Z., Özdemir, M., & Uçar, A.) S. 206-228. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
Öz
Bu çalışma, Mesnevî-yi Manevî’nin özü olarak kabul edilen ve doğrudan Mevlânâ tarafından keleme alınan ilk on sekiz beyitten beşinci beytin şerhini konu edinmektedir. Mesnevî’nin tamamına dair şerhler yanında sadece Mesnevî’nin ilk on sekiz beytine dair şerhler de bulunmaktadır. Mesnevî’nin özü olarak kabul edilen bu beyitlere dair şerhlerin çokluğu, on sekiz beyte verilen önemi göstermektedir. Bu makalede öncelikle önemli şârihlerin beşinci beyti nasıl şerh ettiği incelenmiştir. Farklı yüzyıllarda ve farklı muhitlerde yetişmiş şârihlerin, genel ve ortak bir anlam çerçevesi içinde bulundukları tespit edilmiştir. Ancak bununla birlikte şârihlerin özelde beyti nasıl tercüme ettikleri, kelime ve anlam gruplarını nasıl yorumladıkları ve beyte hangi anlam çerçevesinden yaklaştıkları detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmanın sonunda makale yazarı tarafından incelenen şerhleri de kapsayacak şekilde beşinci beytin şerh denemesine yer verilmiştir.
Kaynakça
- Abdülmecid Sivâsî (Tarihsiz). Şerh-i Cezire-i Mesnevî. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi nr. 196
- http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TY/nekty00196.pdf (Erişim Tarihi:03/11/2024)
- Abidin Paşa (2007). Mesnevî Şerhi Cilt 1. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Ahmet Haşim (1999). Bütün Şiirleri. (haz. Enginün, İ; Kerman, Z.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Algül, A. (2007). Sabûhî Ahmed Dede, Hayatı, Eserleri ve İhtiyârât-ı Sabûhî Adlı Eseri (1-100. varak) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum.
- Ateş, A. (2010). Mesnevî'nin Onsekiz Beytinin Mânâsı. 60 Doğum Yılı Münasebetiyle Fuat Köprülü Armağanı. s.37-50. Türk Tarih Kurumu Basımevi: Ankara.
- Cevrî İbrahim (Tarihsiz). Hall-i Tahkîkât. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Demirbaş Numarası: HCE_Osm_00482.
- Ceyhan, S. (2005). “İsmail Ankaravî ve Mesnevi Şerhi.” Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bursa.
- Dağlar, A. (2009). Şem’î Şem’ullâh Şerh-i Mesnevî (I. Cilt) (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kayseri.
- Derviş Muhammed Şifâyî (2016). Eş-şerhu’l-kitâbi’l-Mesneviyyi’l-Ma’neviyyi’lMuhtasar. (haz. Mehmed Özdemir). Doğu Kütüphanesi: İstanbul.
- Duru, N. F. (2003). Mevlevî Şeyhi Ağa-zâde Mehmed Dede ve Mesnevî’nin İlk On Sekiz Beytini Şerhi, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, , cilt: IV, sayı: 11, s. 151-175.
- İsmail Hakkı Bursevî (2012). Ruh’ul-Mesnevî. (Hz. Suat Ak). Büyüyenay Yayınları: İstanbul.
- Konuk, A. A. (2011). Mesnevi-i Şerif Şerhi, (hzl.: S. Eraydın-M. Tahralı), C. 1. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı (Meali). (1985). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
- Öksüz, Z. (2008). Hülâstü’ş-Şürûh Adlı Mesnevî Şerhinin 1-107 Varaklarının Günümüz Harflerine Aktarılması ve İncelenmesi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Sarı Abdullah, E. (tarih yok). Cevâhir-i Bevâhir-i Mesnevî.
- https://acikerisim.tbmm.gov.tr/items/39297034-0bdf-4cff-b5c1-a66677eac2dc (Erişim Tarihi: 03/11/2024 ) Tahirü’l-Mevlevî (Tarihsiz). Şerh-i Mesnevî Cilt 1. İstanbul: Şamil Yayınevi.
- Tanyıldız, A. (2010). İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî Şerh-i Mesnevî (Mecmû’atu’lLetâyif ve Matmûratu’l-Ma’ârif) (I. Cilt) (İnceleme-Metin-Sözlük).
- Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kayseri.
- Yalap, H. (2023). İsmâîl Rüsûhî-yi Ankaravî ve Şerh-i Mesnevî, Mesnevî’nin Türkçe Şerhleri. (Ed. Avşar, Z., Özdemir, M., & Uçar, A.) S. 206-228. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 17 Aralık 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 4 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 9 Sayı: "Dinle Neylerden" Mesnevî'nin İlk 18 Beyit Şerhleri Özel Sayısı |
