Mehmet Akif’in Eğitim Bağlamında Geleneğe Eleştirileri

Yıl 2023, Sayı: 77, 140 - 154, 26.05.2023

Ahmet Bağlıoğlu

https://doi.org/10.5152/JTRI.2023.23184

Öz

Akif’in, Safahat’ta ele alığı toplumsal sorunları, cehalet, hurafelere düşkünlük, fen bilimlerine mesafeli durma, mesleksizlik, tembellik, vurdumduymazlık, ümitsizlik, tarihten ibret almama, ulema ile ahali arasındaki iletişim kopukluğu, milli ve siyasi ayrılıklar olarak gördüğünü söylemek mümkündür. O, bütün bunların temelinde eğiti msizl iğin/ cehal etin yattığını belirtir. Bu nedenle acilen ilim ve eğitimin gelişmesi için gerekli adımlar atılmalı, teknoloji ve sanata önem verilmeli, milli birlik ve beraberlik öncelenmeli, çok çalışılmalı, ahlak ve fazilet yükseltilmeli, adalet sağlanmalı, aileye önem verilmeli, din anlayışı ıslah edilmeli, din-bilim ve ulema-halk arasındaki uçurum giderilmelidir. Akif, önce problemleri tespit etmiş, sonra problemin farkındalığı için çalışmış ve nihayetinde çözüm yollarını göstermiştir. Özellikle gençlerin eğitilmesine önem vererek ahlaklı, çalışkan ve şuurlu fertlerin yetişmesi için çabalamıştır. Hurafelerle boğdurulmuş din anlayışlarının toplumda gaflet ve aymazlığa zemin hazırladığını belirterek dini bilginin akıl ve vahye dayanması gerektiğini ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Cehalet, Mehmet Akif, Safahat, Din Anlayışı

Mehmet Akif’s Criticism Against Tradition in the Context of Education

Öz

It is possible to say that Akif sees social difficulties in Safahat as ignorance, indulging in superstitions, keeping a distance from science, lack of profession, laziness, callousness, hopelessness, general lack of example, lack of communication between the scholars and the people, and national and political differences. He states that the basis of all these is lack of education/ ignorance. For this reason, one should take the necessary steps urgently for the development of science and education, give importance to technology and art, prioritize national unity and solidarity, work hard, raise morality and virtue, provide justice, give importance to family, improve religious understanding, and eliminate the gap between religion and science, and between scholars and people. Akif identified the problems before, and then he took action for the awareness of the problem and he finally shows the solution path. He especially gave importance to the education of young people and tried to raise moral, hardworking, and conscious individuals. He states that the religious understandings overwhelmed by superstitions pave the way for heedlessness and ignorance in society and notes that religious knowledge should be based on reason and revelation.

Anahtar Kelimeler

Education, Ignorance, Mehmet Akif, Safahat, Understanding of Religion

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2015). Mehmet Akif Ersoy’a Göre İnsan. Toplum ve İnsan Araştırma Yayınları.
• Aktaş, Ş. (2006). Mehmet Akif ve İnsan. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı, 7(73), 25–37.
• Altuntaş, H., & Şahin, M. (2011). Kur’an-ı Kerim Meali. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Bağlıoğlu, A. (2010). Mehmet Akif'in Geleneksel Din Anlayışına Eleştirileri I –Asrı İdrakine İslam'ı Söyletmek. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(1), 29–45.
• Bağlıoğlu, A. (2022). Mehmet Akif’in Kader Bağlamında Geleneksel Din Anlayışına Eleştirileri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27(2), 19–33.
• Bayyiğit, M. (1999). Mehmet Akif'te Din ve Toplum Sorunu. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII, 53–68.
• Boşnakoğlu, H. (1981). İstiklâl Marşı Şairimizin İstiklâl Harbindeki Vaazları. Er-Tu Matbaası.
• Çağan, K. (2006). Batılılaşma, İslamcılık ve Mehmed Akif. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı, 7(73), 78–98.
• Çetin, N. (2006). Günümüze Işık Tutan 'Münevver Aydın' Mehmet Akif Ersoy. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı,7(73), 57–68.
• Çetin, N. (2021). Mehmet Âkif’e Göre Türk Dünyasının Sorunları, Y. E. TANSU, Mehmet Âkif Ersoy Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları-X içerisinde (s. 19–41). İKSAD Yayınevi.
• Demirtaş, Z., & Nacar, D. (2018). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat Eserinde Öğretmen Modeli. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 97–109.
• Ersoy, M. A. (1913). Hutbe ve Mevâiz: İkinci Mev’iza, Sebilürreşad, IX (231).
• Ersoy, M. A. (1920). Nasrullah Kürsüsünde, Sebilürreşad, XVIII (464).
• Ersoy, M. A. (2009). Safahat. Hece Yayınları.
• Ersoy, M. A. (2010). Hasbihâl, Cami’ler ve Hac Hakkında. Sırât-ı Müstakîm Dergisi, 4(95), 289–291.
• Eski, M. (1983). Millî Mücadelede Mehmet Akif Kastamonu’da. Ayyıldız Matbaası.
• Fırat, H. (2015). Safahat ve Aile Eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 37(1), 169–188.
• İmamoğlu, T. (2016). Mehmet Âkif Ersoy’da Düşünce-Eylem İlişkisi. İLTED, 45(1), 15–25.
• Kabaklı, A. (1977). Mehmet Akif. Toker Yayınları.
• Kanar, Y. (2011). Mehmet Akif’in Medeniyet ve Çağdaşlık Algısı, Vefatının 75.Yılında Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s.201–231). Zeytinburnu Belediyesi Yayını.
• Kaplan, M. (2003). Süleymaniye Kürsüsünden Bir Parça, Şiir Tahlilleri I. Dergâh Yayınları.
• Karaman, G. (2018). Mehmet Akif ve Geleceğin İnşası, G. E. NAS, Dil ve Edebiyat Yazıları içerisinde (s. 139–155). Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Mercan, A. (2011). Mehmet Akif’in Eğitim Anlayışı ve Günümüze Yansımaları. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Milli Birlik ve Bütünlük Sempozyumu (s.63–74). Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
• Nazif, S. (1919). Mehmet Akif. Milli Hareket Yayınları.
• Öz, S. (2013). Mehmet Akif Ersoy’da Geri Kalmışlık ve Kalkınma Problemi (Safahat Örneği). Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(30), 140–161.
• Özer, A. (1991). Mehmet Akif ve Eğitim, İzmir İlahiyat Üniversitesi Vakfı Yayınları.
• Taşdelen, V. (2006). Safahatın Eğitim İmaları. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı, 7(73), 149–153.
• Timurtaş, F. K. (1986). Cemiyetçi Şair, Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif Ersoy’a Armağan. Selçuk Üniversitesi Basım Evi.
• Yalçın, H. C. (1976). Siyasal Anılar. İş Bankası Kültür Yayınları.