Ferit Edgü ve Hakkâri’de Bir Mevsim Romanı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2025, Sayı: 84, 473 - 482, 20.09.2025

Gürkan İlter

https://doi.org/10.62425/turcology.1704754

Öz

Türk edebiyatının modernist yazarlarından biri olarak, özellikle yalın ve vurucu anlatımıyla tanınan Ferit Edgü, edebiyatımıza pek çok eser kazandırmıştır. Az sözcükle derin anlamlar yaratmayı hedefleyen Edgü, eserlerinde insanın içsel dünyasına, varoluşuna, yalnızlığına ve doğa ile uyumuna odaklanır. Yazarın en bilinen eserlerinden olan Hakkâri’de Bir Mevsim’de, Doğu ve Batı arasındaki kültürel farklılıklara, yalnızlık ve yabancılaşma duygularına vurgu yapar. Roman, bir öğretmenin Hakkâri’nin izole bir köyüne atanmasıyla başlar. Burada, hem coğrafi hem de kültürel olarak kendine yabancı bir ortamda yaşamaya çalışırken yaşadığı yalnızlık duygusu, eserin merkezinde yer alır. Kahramanın karşılaştığı doğa, köy hayatının zorluklarını ve köylülerin yaşadığı yoksunlukları etkili bir şekilde yansıtır. Öğretmen, dil engeli ve kültürel farklılıklar nedeniyle köylülerle iletişim kurmakta zorlanır; bu durum, onun toplumsal hayattan tamamen dışlanmasına ve yalnızlık hissinin derinleşmesine yol açar. Aynı zamanda, doğanın sert koşulları, kar ve soğuk, yalnızlığını pekiştirirken içsel çatışmalarını da artırır. Roman, doğa ve toplumsal koşullar arasındaki sıkışmışlık hissini de yoğun bir şekilde işler. Köylülerin yoksulluğu, öğretmenin yalnızlığını derinleştirirken, varoluşsal sorgulamaları daha da karmaşık hale getirir. Ferit Edgü, karakterin ruhsal durumunu sade ama etkili bir dille aktararak okuyucuya derin bir içsel bakış sunar. Sonuç olarak Ferit Edgü, Hakkâri’de Bir Mevsim’de yalnızlık, yoksunluk, yabancılaşma ve doğa ile toplumsal koşullar arasındaki sıkışmışlığı ustalıkla bir araya getirir. Romanın başkişisi, söz konusu izlekler aracılığıyla bireysel kimliğini ve varoluşsal konumunu sorgularken, aynı zamanda okuyucuyu da insanın içsel çatışmaları ve toplumsal aidiyet arayışları üzerine düşünmeye sevk etmektedir. Bu bağlamda karakterin yaşadığı içsel dönüşüm, yalnızca bireysel bir çözümleme değil, aynı zamanda evrensel insan deneyiminin de temsili niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Türk Edebiyatı , Ferit Edgü , Hakkâri’de Bir Mevsim , roman , yoksunluk.

A Study on Ferit Edgü and The Novel Hakkâri’de Bir Mevsim

Öz

As one of the modernist writers of Turkish literature, Ferit Edgü, who is particularly known for his straightforward and impactful narration, has contributed many works to our literature. Focusing on creating deep meanings with few words, Edgü concentrates on the inner world of humans, their existence, loneliness, and harmony with nature in his works. In one of the author's most well-known works, Hakkâri’de Bir Mevsim, he emphasizes the cultural differences between the East and West, as well as feelings of loneliness and alienation. The novel begins with a teacher being assigned to an isolated village in Hakkâri. Here, the sense of loneliness experienced by the protagonist, who is trying to live in an environment that is foreign both geographically and culturally, is at the heart of the work. The nature the character encounters effectively reflects the hardships of village life and the deprivations faced by the villagers. The teacher struggles to communicate with the villagers due to language barriers and cultural differences; this leads to his complete exclusion from social life and deepens his sense of loneliness. At the same time, the harsh weather conditions of nature, such as snow and cold, intensify his solitude and also increase his inner conflicts. The novel also explores the intense feeling of being trapped between nature and social conditions. The villagers’ poverty deepens the teacher’s loneliness, while his existential questioning becomes even more complex. Ferit Edgü conveys the character’s mental state with a simple yet impactful language, offering readers a deep inner perspective. In conclusion, in Hakkâri’de Bir Mevsim, Edgü masterfully combines themes of loneliness, deprivation, alienation, and the feeling of being trapped between nature and social conditions. The protagonist of the novel questions their individual identity and existential position through these themes, while also prompting readers to reflect on inner conflicts and the search for social belonging. In this context, the character’s inner transformation is not only a personal exploration but also a representation of the universal human experience.

Anahtar Kelimeler

New Turkish literature , Ferit Edgü , Hakkari’de Bir Mevsim , novel , deprivation.

Kaynakça

• Arı, Z. (2008). Ferit Edgü’nün öykü ve romanlarında anlatım teknikleri (Tez No. 218841) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Baş, S. (2003). Türk hikâyeciliğinde yabancılaşma (1950-1980) (Tez No. 128050) [Doktora tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Çolak, Z. (2024). Varolmanın ağırlığı: Ferit Edgü’nün romanlarında zaman-mekân, sürgün-kurban ve ölüm. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 66, 96-112.
• Cumhuriyet. (2016, 30 Nisan). Ferit Edgü’den: Hakkâri’nin bugünü ortak umudu yitirmiş gibiyiz. Cumhuriyet. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ferit-edguden-hakkarinin-bugunu-ortak-umudu-yitirmis-gibiyiz-525210
• Deveci, M. (2008). Ferit Edgü’nün öykülerinde kendiliğe çağrı ve uyanış izleği. Erdem Dergisi, 51, 77-89.
• dgü, F. (1985). Şimdi saat kaç. Milliyet Sanat Dergisi, 111(Ocak).
• Doğan, N. (2020). Ferit Edgü’nün eserlerinde yabancılaşma (Tez No. 638170) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Dündar, L. B. (2018). Paris’ten Pirkanis’e: Bir Direniş Biçimi Olarak Yazmak Eylemi. Notos Öykü 69 - Ferit Edgü: Nisan-Mayıs
• Edgü, F. (2015). O. Sel Yayıncılık.
• Edgü, F. (2024). Hakkâri’de bir mevsim. Everst Yayınları.
• Genç, H. N. (2020). Ötekinin ötekisini anlatan roman: O/Hakkâri’de bir mevsim. Folklor/Edebiyat, 26(103), 451-462.
• Gökduman, Ş. G. (2017). 1980 sonrası Türk romanında üstkurmaca (Tez No. 622633) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Hayal Kahvem. (2011, 23 Ekim). Yaralı gövde, yaralı yurt, yaralı zaman. Hayal Kahvem Blog. https://hayalkahvem.blogspot.com/2011/10/yaral-govde-yaral-yurt-yaral-zaman.html
• Kahraman, M. (2011). Ferit Edgü’nün Hakkâri’si. Sel Yayıncılık.
• Kılıç, Ö. (2018). Ferit Edgü’nün romanlarında yabancılaşma (Tez No. 520996) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Moran, B. (1990). Türk romanına eleştirel bir bakış. İletişim Yayınları. Öner, H. (2017). Dört roman ekseninde edebiyatta dört mevsimin incelenmesi. Ulakbilge, 5(17), 1795-1819.
• Şahin, V. (2014). Ferit Edgü’nün Yolcu adlı küçürek öyküsünde yurtsuzluk itkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 234-242.
• Yalçın, M. (2018). Gerçek acemilikleri ustalıklara yeğlemek. Notos Öykü, 69, Nisan-Mayıs, 462.
• Yiğit, L. (2007). Ferit Edgü roman ve öykülerinde yapı ve tema (Tez No. 207472) [Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Yivli, O. (2011). Ferit Edgü’de gerçeklik sorunsalı. Folklor/Edebiyat, 17(66), 137-143.