Yeni Medya Araştırmalarında İnsan Özne Verisi Toplamak: Türkiye’deki Akademik Makaleler Üzerine Nitel Bir Analiz

Yıl 2025, Sayı: 48, 184 - 208, 26.12.2025

Hasan Hüseyin Kayış

https://doi.org/10.17829/turcom.1647514

Öz

Ağ bağlantılı toplumu inceleyen birçok çalışma, bireylerin yeni medya ile olan bağını anlamaya dönük de gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın konusunu da Türkiye’de yeni medya ortamlarında gerçekleşen iletişimi anlamaya yönelik üretilen bilimsel makalelerin insan özne verisine erişimindeki gelişimi oluşturmaktadır. Söz konusu makalelerin gelişimini ortaya koymak yeni medya araştırmalarının bağlamının sürekli değiştiği bir süreçte önemlidir. Bu araştırmada mevcut örneklem dahilinde alana yönelik detaylı bir çerçeve çizmek ve mevcut sorunların ortaya koyulması amaçlanmaktadır. Nitel bir biçimde yapılandırılan bu araştırmada, Dergipark sisteminden erişilen 70 dergiden 1665 insan özne verisi içeren yeni medya makalesine tematik içerik analizi uygulanmıştır. Türkiye’de insan özneden veri toplanarak yapılan yeni medya araştırmalarının düzenli biçimde arttığı görülmektedir. Araştırmacılar, katılımsız gözlemle çevrimiçi kamusal ve özel ağlardan veri toplamayı yaygın bir yöntem haline getirmiştir. Yöntem ve tekniklerde bazı yenilikler olsa da çalışmaların büyük ölçüde geleneksel iletişim araştırmalarının yöntemsel birikiminden yararlandığı anlaşılmaktadır. Ağ bağlantılı ortamlar hem doğrudan insan özneye hem de çevrimiçi verilere erişimi mümkün kılmıştır. Bununla birlikte yüz yüze veri toplanan çalışmaların sayısı hâlâ yüksektir. Veri işleme yazılımlarının sınırlı kullanımı, örneklem tekrarları ve yöntemsel sorunlar tespit edilmiş, alanın sürekli değişen yapısı dikkate alınarak çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Medya , Makaleler , İnsan Özne , Yöntem , Veri Toplama Teknikleri

Collecting Human Subject Data in New Media Research: A Qualitative Analysis of Academic Essays in Türkiye

Öz

A plethora of studies examining the networked society have been conducted to understand individuals' connection with new media. The subject of this research is the development of access to human subject data in scientific articles produced to understand communication in new media environments in Türkiye. The disclosure of the evolution of these articles is of paramount importance in a process where the context of new media research is subject to constant change. The objective of this research is to establish a comprehensive framework for the field within the existing sample and to identify the current issues. In this research, which is qualitatively structured, thematic content analysis was applied to 1,665 new media articles containing human subject data from 70 journals accessed through the Dergipark system. A steady increase has been observed in the number of new media research studies conducted in Türkiye that utilise human subject data. Researchers have adopted the practice of collecting data from online public and private networks through non-participatory observation. Despite the emergence of novel methodologies, it is acknowledged that the extant studies predominantly benefit from the methodological accumulation of traditional communication research. The advent of networked environments has facilitated access to both human subjects and online data. Nevertheless, the number of studies collecting data face-to-face remains high. The utilisation of data processing software has been found to be limited, and issues with repetitions and methodology have been identified. Solutions have been proposed, with consideration given to the constantly evolving nature of the field.

Anahtar Kelimeler

New Media , Essays , Human Subject , Method , Data Collection Techniques

Kaynakça

• Anderson, R. (2007). Thematic content analysis (TCA): Descriptive presentation of qualitative data. https://rosemarieanderson.com/wp-content/uploads/2014/08/ThematicContentAnalysis.pdf
• Aziz, A. (2006). Dünyada ve Türkiye’ de iletişim araştırmaları. Kültür ve İletişim, 9(1), 9-31.
• Bayraktutan, G. (2015). İletişim araştırmalarında internet çalışmaları. B. Yıldırım (Ed.), İletişim araştırmalarında yöntemler içinde (1. baskı, ss. 431–462). Literatürk.
• Bi̇nark, M. (2007). Yeni medya çalışmaları. M. Binark (Ed.), Yeni medya çalışmaları içinde (1. baskı, ss. 5–19). Dipnot.
• Binark, M. (2015a). Giriş. M. Binark (Ed.), Yeni medya çalışmalarında araştırma yöntem ve teknikleri içinde (2. baskı, ss. 15–25). Ayrıntı Yayınları.
• Binark, M. (2015b). Yeni medya çalışmaları özel sayısı hakkında: Neden?. Folklor/Edebiyat, 21(83), 9–18.
• Campbell, R., Martin, C. R. & Fabos, B. (2015). Media & culture: Mass communication in a digital age (10. baskı). Bedford/St. Martin’s.
• Costigan, J. T. (1999). Forests, trees, and internet research. S. Jones (Ed.), Doing internet research içinde (1. baskı, ss. xxvi–xxiv). SAGE Publications Ltd.
• Couldry, N. (2012). Media, society, world: Social theory and digital media practice. Polity.
• Delfanti, A. & Arvidsson, A. (2019). Introduction to digital media (1. baskı). Wiley-Blackwell.
• Devrani, A. E. P. & Kesici, İ. (2020). Yeni medya araştırmalarında yöntemler ve araçlar ne kadar yeni? Türkiye’deki lisansüstü tezlere dair bir meta analiz çalışması. Selçuk İletişim, 13(1), 273–293.
• Eynon, R., Fry, J. & Schroeder, R. (2012). The ethics of internet research. J. Hughes (Ed.), SAGE Internet research methods içinde (ss. 279–304). SAGE.
• Fang, Z. (2021). Demystifying academic writing: Genres, moves, skills, and strategies. Routledge.
• Gere, C. (2008). Digital culture. Reaktion Books.
• Gürcan, H. İ. (1998). Sanal gazete ve gazetecilik. Kurgu Dergisi, 15, 143–153.
• Hayles, N. K. (2012). How we think: Digital media and contemporary technogenesis (1. baskı). University of Chicago Press.
• Hine, C. (2012). Internet as culture and cultural artefact. J. Hughes (Ed.), Sage internet research methods içinde (1. baskı, ss. 15–48). SAGE.
• Hughes, J. (2012). Editor’s introduction: Internet research methods. J. Hughes (Ed.), Sage Internet Research Methods içinde (1. baskı, ss. xxi–xii). SAGE.
• Humphreys, L. (2020). Qualitative sampling and internet research. E. Hargittai (Ed.), Research exposed: How empirical social science gets done in the digital age içinde (ss. 78–100). Columbia University Press.
• Lee, R., Fielding, N. & Blank, G. (2017). Online research methods in the social sciences: An editorial introduction. N. Fielding, R. Lee & G. Blank (Ed.), The SAGE handbook of online research methods içinde (2. baskı, ss. 3–16). SAGE.
• Lomborg, S. & Bechmann, A. (2014). Using APIs for data collection on social media. The Information Society, 30(4), 256–265. https://doi.org/10.1080/01972243.2014.915276
• Manovich, L. (2009). The practice of everyday (media) life: From mass consumption to mass cultural production?. Critical Inquiry, 35(2), 319–331. https://doi.org/10.1086/596645
• Narmanlıoğlu, H. (2022). Türkiye’de yeni medya çalışmalarının dünü ve bugünü: Akademik dergiler üzerine bir çalışma. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 20(39), 77–102. https://doi.org/10.55842/talid.1112237
• Newhagen, J. E. & Rafaeli, S. (1996). Why communication researchers should study the internet: A dialogue. Journal of Computer-Mediated Communication, 1(4), 4–13. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.1996.tb00172.x
• Pingree, G. B. & Gitelman, L. (2003). Introduction: What’s new about new media? L. Gitelman & G. B. Pingree (Ed.), New media, 1740-1915 içinde (1. baskı, ss. xi–xxiii). The MIT Press.
• Sudweeks, F. & Simoff, S. J. (1999). Complementary explorative data analysis: The reconciliation of quantitative and qualitative principles. S.Jones (Ed.), Doing internet research: Critical issues and methods for examining the net içinde (1. baskı, ss. 29–56). SAGE.
• Tokgöz, O. (2000). Türkiye’de iletişim araştırması: Nereden nereye. Kültür ve İletişim, 3(2), 11-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulturveiletisim/issue/64551/985139
• Trachtenberg, A. (1977). Foreword. W. Schivelbusch (Ed.), The railway journey: The industrialization of time and space in the nineteenth century içinde (1. baskı, ss. xiii–xvi). University of California Press.
• Tsuria, R., Yadlin-Segal, A., Vitullo, A. & Campbell, H. A. (2017). Approaches to digital methods in studies of digital religion. The Communication Review, 20(2), 73–97. https://doi.org/10.1080/10714421.2017.1304137
• Turkle, S. (1995). Life on the screen: Identity in the age of the internet (1. baskı). Touchstone Books.
• van Dijk, J. A. G. M. (2005). The network society: Social aspects of new nedia (2. baskı). Sage Publications Ltd.
• Winget, M. A. & Aspray, W. (2011). Introduction. M. A. Winget & W. Aspray (Ed.), Digital media: Technological and social challenges of the interactive world içinde (ss. v–xi). Scarecrow Press.