1, 2, 3 Şimdi Uyuyorsun!: Freud Dizisi Üzerinden Reklam ve Halkla İlişkilere Yönelik Eleştirel Bir Okuma

Yıl 2020, Sayı: 35, 377 - 385, 30.06.2020

Osman Çalışkan

https://doi.org/10.17829/turcom.741454

Öz

Bilim dünyası da dâhil, kişi için bilinçaltı Freud’a kadar üzeri örtük kalmış gizemli bir alandır. Bilinçaltı, insanın uğramaktan çekindiği bir depo gibidir. İçine konulan eşyanın bile bacadan fırlattığı bir depo. Kişinin kapısını açmaktan, pencereden bakmaktan korktuğu, içinde yığınla şey bulunan zifiri karanlık bir mekân. Başkasına anlatılamayacak sırlarla birlikte büyük oranda insanın kendisine bile itiraf edemediği yine kendine dair gerçekler: İnsanın doğayla, diğer insanlarla, aileyle, toplumla olan tüm ilişkileri çerçevesinde oluşan ve dile getirilemeyen tüm ayrıntılar. İşte Freud, o deponun kapısını açan araştırmacı olmuştur. Elinde bir fenerle bu gizemli deponun her bir köşesini gezen hekimdir. Depo insan zihni ise buranın kapılarını açmak için kullandığı anahtar hipnozdur. Bir nöroloğun hipnotize ettiği hastaların zihninin karanlık köşelerinde dolaşması elbette ses getirecektir. Bunun psikiyatri (ki o dönemde böyle bir tıp dalı yoktu) için bir devrim olmasının yanında insanın bilinçaltına yönelik tespitleri de kendi başına bir devrim olarak görülmüştür. Bu devrimin etkileri tıp sahasıyla kısıtlı kalmamıştır. Belki tıpçılardan daha fazla sosyal bilimciler Freud’un fikirlerini derinlemesine incelmişlerdir. Psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve siyasal etkilerinin yanı sıra çağının parlayan iki sahasına da önemli tesiri olmuştur: Halkla ilişkiler ve reklamcılık sektörü. Bu iki sahada hızlı yükselişin önemli sebeplerinden birinin Freudyen düşünce olduğu vurgulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Freud, Freud Dizisi, Netflix, Halkla İlişkiler

Kaynakça

• Bernays, E. L. (1923). Crystalizing public opinion. New York: Boni and Liveright. Cüceloğlu, D. (2016). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi. Curtis, A. ve Kelsall, L. (Yapımcı). (2002). The Century of Self -Ben Devri-. https://www.youtube.com/watch?v=x7yAo4xMQOE sayfasından 14.04.2020 tarihinde edinilmiştir. L’Etang, J. ve Magda, P. (2002). (Ed.). Halkla ilişkilerde eleştirel yaklaşımlar. Ankara: Vadi Yayınları. Le Bon, G. (2009). Kitleler psikolojisi. Ankara: Alter Yayıncılık. Lippmann, W. (1922). Public opinion. New York: Harcourt, Brace and Company. Schiller, H. (2005). Zihin yönlendirenler. Ankara: Pınar Yayınları.