Anatomy Of # Plandemi Infodemic: A Case Study On Misinformation Diffusion During The Covıd-19 Pandemic

Yıl 2022, Sayı: 40, 376 - 393, 30.06.2022

Burak Polat , Cem Sütcü

https://doi.org/10.17829/turcom.1050723

Öz

Just as the COVID-19 pandemic has spread with the transportation networks of the globalizing world, the infodemic is spreading globally with social media networks. The diffusion potential of social media with its complex structure of mass and interpersonal communication provides the distribution of helpful information. Yet, it can also cause the distribution of information pollution. Information pollution can become massive with the intensified interaction between users and cause infodemic. The World Health Organization sees infodemic as a global problem that needs to be tackled as much as the pandemic in terms of human health. It leads to information pollution and misleads people’s attitudes towards the virus and vaccine. After the video titled “Plandemic: The Hidden Agenda Behind COVID-19” was published on social media platforms such as Youtube and Facebook on May 4, 2020, it spread rapidly and became one of the concrete cases of the infodemic. The video spread rapidly with the shares of the viewers in the two days it was broadcast and reached the number of views close to two million. It has drawn the masses into its magic circle by packaging the COVID-19 claims that are voiced by groups prone to conspiracy theories. Although the video was taken down in a slightly short time, the misinformation it contained remained in circulation globally through interactions on social media. In this research, the reflections of the Plandemic video in Turkey were determined by the content produced by the users on Twitter via the #Plandemi hashtag. The primary purpose of the research is to examine how false information is spread in social media by giving examples. Stuctured as a case study, this research conducts network analysis and content analysis to the posts with the #Plandemi hashtag on Twitter. As a result of the network analysis, power-law distribution has been determined in the interaction between users and message production. As a result of the content analysis, it was determined that there was a contextual overlap with the Plandemic video, especially in the theme of insecurity in the health system. In this respect, the study represents an example of the global fluidity of the infodemic while describing how disinformation is spreading in Turkey in the context of COVID-19.

Anahtar Kelimeler

Plandemic, Infodemic, Information Diffusion, Social Media, COVID-19

#Plandemi Enfodemisinin Anatomisi: Covıd-19 Pandemisi Döneminde Yanlış Bilginin Yayılımı Üzerine Bir Vaka Analizi

Öz

Küreselleşen dünyanın ulaşım ağlarıyla COVID-19 pandemisinin yayıldığı gibi sosyal medyanın kullanıcı ağlarıyla enfodemi küresel çapta yayılmaktadır. Sosyal medyanın kitle ve kişilerarası iletişimi iç içe geçiren yapısı ile gelen yayılım potansiyeli yararlı enformasyonun dağıtımını sağladığı gibi bilgi kirliliğinin dağıtımına da sebebiyet verebilmektedir. Bilgi kirliliği, kullanıcılar arasındaki etkileşimin yoğunlaşması ile kitlesel bir hal alarak enfodemiye neden olabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, bilgi kirliliğine yol açarak insanların virüse ve aşıya karşı tutumunu yanlış yönlendirdiği için enfodemiyi insan sağlığı açısından pandemi kadar küresel çapta mücadele edilmesi gereken bir sorun olarak görmektedir. “Plandemic: The Hidden Agenda Behind COVID-19” (Plandemi: COVID-19’un Ardındaki Gizli Amaç) başlıklı video 4 Mayıs 2020 tarihinde Youtube ve Facebook gibi sosyal medya platformlarında yayınlandıktan sonra hızla yayılarak enfodeminin somut vakalarından biri olmuştur. Video yayında kaldığı iki gün içerisinde izleyenlerin paylaşımları ile hızla yayılarak iki milyona yakın izlenme sayısına ulaşmıştır. Komplo teorilerine yatkın gruplarca dillendirilen COVID-19 iddialarını paketleyerek kitleleri kendine has sihirli çemberine çekmiştir. Video çok kısa sürede yayımdan kaldırılmış olmasına rağmen içerdiği yanlış bilgiler sosyal medyadaki etkileşimler aracılığıyla küresel çapta dolaşımda kalmıştır. Bu araştırmada Plandemic videosunun Türkiye’deki yansımaları Twitter’da #Plandemi etiketi üzerinden kullanıcıların ürettiği içerikler ile tespit edilmiştir. Araştırmanın temel amacı sosyal medyada yanlış enformasyonun nasıl yayıldığını örneklendirerek incelemektir. Vaka analizi olarak yapılandırılan araştırma kapsamında Twitter’da #Plandemi etiketi ile yapılan paylaşımlara hem ağ analizi hem de içerik analizi uygulanmıştır. Ağ analizi sonucunda kullanıcılar arası etkileşimde ve mesaj üretiminde bir güç yasası dağılımı tespit edilmiştir. İçerik analizi sonucunda ise Plandemic videosuyla özellikle sağlık sistemine duyulan güvensizlik temasında içeriksel örtüşme yaşandığı belirlenmiştir. Çalışma bu yönüyle enfodeminin küresel akışkanlığınınbir örneğini temsil ederken bir yönüyle de COVID-19 bağlamında dezenformasyonun ülkemizde nasıl yayılmakta olduğunu da betimlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Plandemi, Enfodemi, Enformasyon Yayılımı, Sosyal Medya, COVID-19

Kaynakça

• Andrews, E. A. (2021). Combating COVID-19 Vaccine conspiracy theories: Debunking misinformation about vaccines, Bill Gates, 5G, and microchips using enhanced correctives. 02.02.2022 tarihinde https://www.proquest.com/dissertations-theses/combating-covid-19-vaccine-conspiracy-theories/ docview/255.536.0525/se-2?accountid=12251 adresinden edinilmiştir.
• Allcott, H., Gentzkow, M. & Yu, C. (2019). Trends in the diffusion of misinformation on social media. Research and Politics, 1-19. 10.02.2022 tarihinde https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/205.316.8019848554 adresinden edinilmiştir.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri – SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık, 5. Baskı.
• Aral, S (2020). The hype machine: How social media disrupts our elections, our economy and our healthand and how we must adapt. New York, New York, Amerika Birleşik Devletleri: Harper Collins Publishers.
• Atik, A. (2015). Alternatif bir haber ortamı olarak sosyal medyanın manipülatif yapısı. S. E. Karakulakoğlu, Ö. Uğurlu, (Ed.) İletişim çalışmalarında dijital yaklaşımlar Twitter kitabı içinde (ss. 259-280) İstanbul: Heretik.
• Barabási, A. (2016). Network science. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press.
• Başlar, G. (2020). Yeni medyanın yanlı(ş) hakikatleri: Yanıltıcı içerikler üzerine bir söylem analizi. Z. Özarslan, T. Durna ve P. Ö. Emre (Ed.), Sayısal eşitsizlikler ve gazeteciliğin geleceği kitabı içinde (ss. 227-276),Ankara: Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı.
• Berg, B. L. & Lune, H. (2015). Örnek olay çalışmaları. (H. Aydın, çev. ed., A. Yavaş ve E. Ersoy, çev.) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri kitabı içerisinde (ss. 354-379), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bidar, M. (2021). Lawmakers vow stricter regulations on social media platforms to combat misinformation. CBS News, 10.02.2022 tarihinde https://www.cbsnews.com/news/misinformation-extremism-hearing-google-facebook-twitter-watch-live-stream-today-2021-03-25/ adresinden edinilmiştir.
• Blankenship, M. (2020). How Misinformation Spreads Through Twitter. 1-28. 08.12.2021 tarihinde https:// digitalscholarship.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=brookings_capstone_studentpapers adresinden edinilmiştir.
• Blankenship, M. & Graham, C. (2020). How Misinformation Spread on Twitter. Up-Front, Brookings Institute. 08.12.2021 tarihinde https://www.brookings.edu/blog/up-front/2020/07/06/how-misinformation- spreads-on-twitter/ adresinden edinilmiştir.
• Buchanan, T. (2020). Why do people spread false information online? The effects of message and viewer characteristics on self-reported likelihood of sharing social media disinformation. Plos One. 08.12.2021 tarihinde https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0239666 adresinden edinilmiştir.
• Burki, T. (2020). The online anti-vaccine movement in the age of COVID-19. Lancet 2(10). 02.02.2022 tarihinde https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(20)30227-2/fulltext adresinden edinilmiştir.
• Center of Center for Countering Digital Hate (2021). The disinformation dozen. 02.02.2022 tarihinde https://www.counterhate.com/_files/ugd/f4d9b9_b7cedc055.360.4720b7137f8663- 366ee5.pdf adresinden edinilmiştir.
• Germani, F. & Biller-Andorno, N. (2021). The anti-vaccination infodemic on social media: a behavioral analysis. PLoS ONE 16(3). 02.02.2022 tarihinde https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal. pone.0247642 adresinden edinilmiştir.
• Cinelli, M., Quattrociocchi, W., Galeazzi, A., Valensise, C. M., Brugnoli, E., Schmidt, A. L., Zola, P., Zollo F. & Scala A. (2020). The COVID-19 social media infodemic. Nature, Scientific Reports. 18.12.2021 tarihinde https://www.nature.com/articles/s41598.020.73510-5 adresinden edinilmiştir.
• Dawkins, R. (2006). The selfish gene. Londra, Birleşik Krallık: Oxford University Press, 30. Yıl Baskısı. Enserink, M. & Cohen, J. (2020). Fact-checking Judy Mikovits, the controversial virologist attacking Anthony Fauci in a viral conspiracy video. Science. 15.12.2021 tarihinde https://www.science.org/content/ article/fact-checking-judy-mikovits-controversial-virologist-attacking-anthony-fauci-viral adresinden edinilmiştir.
• Frenkel, S., Decker, B. & Alba, D. (2020, Mayıs 20). How the plandemic movie and its falsehoods spread widely online. New York Times. 21.12.2021 tarihinde https://www.nytimes.com/2020/05/20/technology/ plandemic-movie-youtube-facebook-coronavirus.html adresinden edinilmiştir.
• Froehlich, T.J. (2020). Ten lessons for the age of disinformation. navigating fake news, alternative facts, and misinformation in a post-truth world, Editörler: Kimiz Dalkir ve Rebecca Katz, Bölüm 3, s. 36-88. Gallagher, E. (2020). Facebook groups and YouTube enabled viral spread of ‘Plandemic’ misinformation. One Zero, Medium.com. 21.12.2021 tarihinde https://onezero.medium.com/facebook-groups-and-youtube- enabled-viral-spread-of-plandemic-misinformation-f1a279335e8c adresinden edinilmiştir.
• Johnson, N.F., Velásquez, N. & Restrepo, N.J. (2020). The online competition between pro – and anti-vaccination views. Nature 582, 230–233.
• Katz, E. (2006). Rediscovering Gabriel Tarde. Political Communication, 23 (3), 263-270. Kearney, M. D., Chiang, S. C. & Massey, P. M. (2020). The Twitter origins and evolution of the COVID-19 “Plandemic” conspiracy theory. Misinformation Review, Harvard Kennedy School, COVID-19 Özel Sayısı. 21.12.2021 tarihinde https://misinforeview.hks.harvard.edu/article/the-twitter-origins-and- evolution-of-the-covid-19-plandemic-conspiracy-theory/ adresinden edinilmiştir.
• Keyes, R. (2017). Hakikat sonrası çağ: Günümüz dünyasında yalancılık ve aldatma. (D. Özçetin, Çev.) İzmir: Delidolu.
• Krawczyk K., Chelkowski T., Laydon D.J., Mishra S., Xifara D., Gibert B., ..., Bhatt S. (2021). Quantifying online news media coverage of the COVID-19 pandemic: Text mining study and resource. Journal of Medical Internet Research, Sayı 23 Cilt 6, 1-16.
• Levy, S. (2020). Facebook: Perde arkasının hikayesi. (Y. Konyalı, Çev.) İstanbul: Timaş Yayınları. Mcintyre, L. (2019). Hakikat sonrası. (M. F. Biçici, Çev.) İstanbul: Tellekt. Plandemi Enfodemisinin Anatomisi
• Menczer, F. & Hills, T. (2020). Information overload helps fake news spread, and social media knows it. Scientific American. 10.02.2022 tarihinde https://www.scientificamerican.com/article/information-overload- helps-fake-news-spread-and-social-media-knows-it/ adresinden edinilmiştir.
• Newman, N. (2021). Reuters Digital News Report. Reuters Institute. 10.02.2022 tarihinde https://reutersinstitute. politics.ox.ac.uk/digital-news-report/2021/turkey adresinden edinilmiştir.
• Papakyriakopoulos, O., Serrano, J.C.M. & Hegelich, S. (2020). The spread of COVID-19 conspiracy theories on social media and the effect of content moderation. Harvard Kennedy School Misinformation Review, COVID-19 Özel Sayısı. 17.12.2021 tarihinde https://misinforeview.hks.harvard.edu/article/the-spread- of-covid-19-conspiracy-theories-on-social-media-and-the-effect-of-content-moderation/ adresinden edinilmiştir.
• Polat, B., Dilmen, N. E., & Sütcü, C. S. (2021). Türkiye’de Twitter kullanıcılarının retweet pratikleri üzerine kullanımlar ve doyumlar paradigması ile bir karma araştırma. e-Journal of New Media, Cilt 5 Sayı 2, 112-135.
• Rottenberg, J. & Stacy, P. (2020). Meet the Ojai dad who made the most notorious piece of coronavirus disinformation yet. Los Angeles Times. 16.12.2021 tarihinde https://www.latimes.com/entertainment- arts/movies/story/2020-05-13/plandemic-coronavirus-documentary-director-mikki-willis-mikovits adresinden edinilmiştir.
• Rubin, V., Conroy, N., Chen, Y. & Cornwell, S. (2016). Fake news or truth? Using satirical cues to detect potentially misleading news. Association of Computational Linguistics, Proceedings of NA-ACL-HLT 2016, s. 7-17.
• Shifman, L. (2014). Memes in digital culture. Cambridge, Massachusetts, Amerika Birleşik Devletleri: MIT Press. Simon, H. A. (1971). Designing organizations for an information-rich world. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 37–52.
• Spitzberg, B. (2014). Toward A nodel of meme diffusion (M3D). Communication Theory, Cilt 24, Sayı 3, 311-339. Stanford Internet Observatory (2020). Analysis of June 2020 Twitter takedowns linked to China, Russia and Turkey. 10.02.2022 tarihinde https://cyber.fsi.stanford.edu/io/news/june-2020-twitter-takedown adresinden edinilmiştir.
• Tarde, G. (1903). Laws of imitation. (E. C. Parsons, Çev.) New York, New York, Amerika Birleşik Devletleri: Henry Holt & Company.
• Tekindal, S. (2021). Nicel, nitel, karma yöntem araştırma desenleri ve istatistik tasarımı ve yürütülmesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 1. Basım.
• Teyit.org (2021). Türkiye’de aşı dezenformasyonu: Yanlış bilgiyi kimler yayıyor, ilişki ağları ne? 10.02.2022 tarihinde https://teyit.org/teyitpedia-turkiyede-asi-dezenformasyonu-yanlis-bilgiyi-kimler-yayiyor- iliski-aglari-ne adresinden edinilmiştir.
• Tüfekçi, Z. (2017). Twitter and tear Gas: The power and fragility of networked protest. New Haven, Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri: Yale University Press.
• Virilio, P. (2005). The information bomb. Londra, Birleşik Krallık: Verso.
• Vosoughi, S., Roy, D. & Aral S. (2019). The spread of true and false news online. MIT Initiative on the Digital Reasearch Brief. 08.12.2021 tarihinde https://ide.mit.edu/sites/default/files/publications/2017%20 IDE%20Research%20Brief%20False%20News.pdf adresinden edinilmiştir.
• WHO (2021). Infodemic. 27.12.2021 tarihinde https://www.who.int/health-topics/infodemic adresinden edinilmiştir.
• Yılmaz, N. & Keskin, H. Ö. (2020). Doğruyu “Teyit”: Teyit’in COVID-19 infodemisi ile sekiz aylık macerası.
• Türk Tabibler Birliği, COVID-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, s. 644-654. 21.12.2021 tarihinde https://www.ttb.org.tr/yayin_goster.php?Guid=42ee49a2-fb2d-11ea-abf2-539a0e741e38 adresinden edinilmiştir.