An Evaluation of the Problems in Tourist Guidance Education

Yıl 2023, , 52 - 80, 30.06.2023

Elbeyi Pelit , Eda Çoban , Buse Nur Tomakin

https://doi.org/10.34090/tured.1297309

Cited By: 2

Öz

Purpose and Importance: The aim of this research is to evaluate the current problem areas in tourist guidance education (associate degree, undergraduate and graduate) in detail. When the literature on the subject is examined, it has been determined that there are many studies on tourist guidance education, but there are limited studies on the problems experienced in tourist guidance education. In addition, no study has been found that comprehensively addresses the problems experienced in tourist guidance education at associate, undergraduate and graduate levels. Therefore, it is important to determine the problems that occur in tourist guidance education and the areas/factors that cause these problems and to develop solutions for these problems in terms of contributing to the related literature and tourist guidance education and thus to the development of the profession.

Methodology: This research, which deals with the problems experienced in tourist guidance education, was carried out based on the literature review technique and the observations and experiences of the researchers on the subject. In this context, the literature on tourist guiding education was reviewed and the problems experienced in tourist guiding education were explained in detail.

Findings: As a result of the literature review, the problems experienced in tourist guidance education; It has been determined that there are differences between education levels, curriculum contents/differences, fields of teaching staff, foreign language education, internship practice, practice trip, problems arising from the legislation and other problems. Among these problem areas, especially the differences between education levels, curriculum contents/differences, foreign language education and internship application problems have been identified as prominent problems in tourist guidance education.

Originality/Value: This research, which aims to determine the problems experienced in tourist guiding education, is important in terms of contributing to the tourist guiding education literature. In addition, the suggestions presented within the scope of the research; It is thought that it will benefit the institutions providing tourist guidance education, tourist guidance students, tourist guides, academicians, institutions/organizations that are responsible for developing a plan/policy in the tourism sector and the relevant sector.

Anahtar Kelimeler

Tourist guide, tourist guidance education, education problems

Turist Rehberliği Eğitiminde Yaşanan Sorunlar Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Amaç ve Önem: Bu araştırmanın amacı, turist rehberliği eğitiminde (ön lisans, lisans ve lisansüstü) yaşanan mevcut sorun alanlarının detaylı olarak değerlendirilmesidir. Konu ile ilgili alanyazın incelendiğinde, turist rehberliği eğitimi ile ilgili çok sayıda çalışmanın yapıldığı ancak, turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunların ele alındığı sınırlı sayıda çalışmanın olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunları ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyde kapsamlı bir şekilde ele alan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla, turist rehberliği eğitiminde meydana gelen sorunların ve söz konusu bu sorunlara yol açan alanların/etkenlerin tespit edilmesi ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesi ilgili alanyazına ve turist rehberliği eğitiminin ve dolayısı ile mesleğin gelişimine katkı sağlaması bakımından önem taşımaktadır.

Yöntem: Turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunları konu alan bu araştırma, literatür taraması tekniği ve araştırmacıların konu ile ilgili gözlem ve deneyimlerine dayanarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, turist rehberliği eğitimine ilişkin literatür taranmış ve turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunlar ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

Bulgular: Yapılan literatür taraması sonucunda, turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunların; eğitim düzeyleri arasındaki farklılıklar, müfredat içerikleri/farklılıkları, öğretim elemanlarının alanları, yabancı dil eğitimi, staj uygulaması, uygulama gezisi, mevzuattan kaynaklanan sorunlar ve diğer sorunlar olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu bu sorun alanlarından özellikle eğitim düzeyleri arasındaki farklılıklar, müfredat içerikleri/farklılıkları, yabancı dil eğitimi ve staj uygulaması sorunları turist rehberliği eğitiminde öne çıkan sorunlar olarak belirlenmiştir.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Turist rehberliği eğitiminde yaşanan sorunların tespit edilmesini amaçlayan bu araştırma, turist rehberliği eğitimi literatürüne katkı sağlaması açısından önemlidir. Ayrıca, araştırma kapsamında sunulan önerilerin; turist rehberliği eğitimi veren kurumlara, turist rehberliği öğrencilerine, turist rehberlerine, akademisyenlere, turizm sektöründe konuyla ilgili plan/politika geliştirmekle yükümlü olan kurum/kuruluşlara ve ilgili sektöre fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turist rehberliği, turist rehberliği eğitimi, eğitim sorunları

Kaynakça

• Ap, J. & K. K. F. Wong, (2001). Case study on tour guiding: Professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22(5), 551-563. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)
• Arslantürk, Y. (2010). Yükseköğretim düzeyinde turist rehberliği eğitimi veren öğretim kurumlarında uygulanan eğitime yönelik öğrenci algılamaları (Tez No. 278188) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Arslantürk, Y. (2010). Yükseköğretim düzeyinde turist rehberliği eğitimi veren öğretim kurumlarında uygulanan eğitime yönelik öğrenci algılamaları. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(1), 63-78.
• Arslantürk, Y., Küçükergin, F. N. & Apalı, Z. (2016, Ekim 20-23). Turist Rehberliği eğitiminde güncel durum ve kavram karmaşası [Konferans sunumu]. 17. Ulusal Turizm Kongresi, Muğla, Türkiye, ss. 3-10.
• Aslan, Z. & Büyükkuru, M. (2015). Türkiye’de turizm rehberliği eğitimi ve mevcut durum analizi [Konferans sunumu]. I. Avrasya Uluslararası Turizm Kongresi Güncel Konular, Eğilimler ve Göstergeler, Konya, Türkiye, ss. 62-72.
• Aşkın, S. (2020). Turist rehberliği lisans eğitiminin akademisyenler, turist rehberleri ve lisans bölümü öğrencilerinin bakış açısı ile değerlendirilmesi: Karşılaştırmalı bir analiz. (Tez No. 635047) [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Atay, L., Güvenç, A., & Bozdoğan, S. (2022). Turist rehberliği programlarındaki öğretim elemanlarına ve öğretim planlarına yönelik bir değerlendirme. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-26.
• Avcıkurt, C., Alper, B. & Geyik, S. (2009). Education and training of tourist guides in Turkey. Management and Education, 5(1), 57-63.
• Baytok, A., Boyraz, B. & Kabakulak, A. (2019). Turizm/turist rehberliği bölümü akademisyenlerinin profili: Türkiye üniversiteler örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(68), 1038- 1049. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3890
• Cansu, E. & Tanrısever, C. (2020). Turist rehberlerinin yabancı dil eğitimleri üzerine bir araştırma. Turizm ve Araştırma Dergisi, 9(1), 26-44.
• Çakır, A. (2010). Profesyonel turist rehberlerinin çalışma biçimi ve mesleki eğitim süreleri ile iş tatminleri arasındaki ilişki. (Tez No. 263839) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Çokal, Z., Yılmaz Dalkılıç, F. & Büyükkuru, M. (2019). Türkiye’ de lisans düzeyindeki turizm rehberliği bölümlerinin staj yönergelerinin mesleğe uyumunun incelenmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7(20), 202-218. https://doi.org/10.33692/avrasyad.664270
• Çokişler, N. (2017). Turizm rehberliği eğitiminde çeyrek asırdır değişmeyen parçalanmış yapı sorunu. 3. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı, 2. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• Dahles, H. (2002). The politics of tour guiding image management in Endonesia. Annals of Tourism Research, 29(3), 783-800. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(01)00083-4
• Değirmencioğlu, A. Ö. (2001). Türkiye’de turizm rehberliği eğitimi üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(2), 189-196.
• Duman, N. & Mil, Z. (2008). Akademik görüş: Turist rehberliği ve eğitimi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 5(4), 1-6.
• Duman, T., Tepeci, M. & Unur, K. (2006). Mersin’de yükseköğretim ve orta öğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin karşılaştırmalı analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 51-69.
• Emir, O., Arslan, S. & Kılıçkaya, Ş. (2008). Turizm işletmeciliği ve otelcilik programı öğrencilerinin staj uygulamaları hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 273-291.
• Eker, N. (2015). Profesyonel turist rehberleri bakış açısıyla turizm rehberliği eğitim müfredatlarının uygulama yeterliliği. (Tez No. 393710) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Eker, N. & Zengin, B. (2016). Turizm rehberliği eğitimi müfredatlarının uygulama yeterliliğinin profesyonel turist rehberleri bakış açısıyla irdelenmesi. Turizm ve Araştırma Dergisi, 5(2), 4-19.
• Erkol Bayram, G. (2016). Yabancı dil öğretim yöntemlerinin turizm rehberliği eğitimi açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 136-147.
• Eser, S., Şahin, S. & Çakıcı, C. (2018). Turist rehberliği, (1. baskı). Detay Yayıncılık.
• Evren, S. (2010). Lisans düzeyi turizm eğitimi ders programının mezunlarca değerlendirilmesi: Mersin üniversitesi turizm işletmeciliği ve otelcilik yüksekokulu mezunları üzerinde bir araştırma. (Tez No. 264169) [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gül, T. (2012). Türkiye’deki turizm rehberliği öğretim programlarının değerlendirilmesi. (Tez No. 325460) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Güven, Ö. Z. & Ceylan, U. (2014, Kasım). Lisans ve ön lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi veren okullardaki müfredatların turizm rehberliği meslek yönetmeliğine uygunluğunun incelenmesi. [Konferans Sunumu]. 15. Ulusal Turizm Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Güzel, Ö., Türker, A. & Şahin, İ. (2014). Profesyonel turist rehberlerinin algıladıkları mesleki engelleri belirlemeye yönelik bir araştırma. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 173-190.
• Güzel, Ö., Altıntaş, V. & Şahin, İ. (2017). Turist rehberliği araştırmaları öngörüler ve uygulamalar. (1. baskı). Detay Yayıncılık.
• Güzel, F. Ö., Kalın, V., Nacak, E. & Bilgi, E. (2019). Turist rehberi adaylarının 2019 yılı eğitim uygulama gezisine yönelik algıları: Nitel bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 575-595. https://doi.org/10.26677/TR1010.2019.179
• Hacıoğlu, N., Avcıkurt, C., Kılıç, A. & Ulusoy Yıldırım, H. (2018). Turist rehberliği üzerine güncel araştırmalar (1. baskı). Detay Yayıncılık.
• İşçeli, Z. & Kılıç, G. (2018). Lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi veren fakültelerin müfredatlarının incelenmesi. Turist Rehberliği Dergisi, 1(1), 41-56. https://doi.org/10.34090/tured.442067
• Kardaş, K. (2020). Turizm rehberliği bölümleri için araştırma ve müfredat kapsam önerisi. (Tez No. 638497) [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kozak, N., Ateş, S., Kozak, M. & Tanrısever, C. (2016, Nisan 7-9). Turizm rehberliği eğitimi arama konferansı sonuç raporu. [Konferans Sunumu]. 9. Akademik turizm eğitimi arama konferansı, Kastamonu, Türkiye, ss. 13-18.
• Köksalanlar, A. & Çözeli, F. (2021). İznik meslek yüksekokulu turist rehberliği bölümü öğrencilerinin COVID-19 nedeni ile uzaktan yapılan eğitime bakış açıları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(25), 539-550.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen faktörlerin performansla ilişkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma. (Tez No. 279359) [Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kuşluvan, S. & Çeşmeci, N. (2002, Aralık 11-13). Türkiye’de turist rehberliği eğitiminin sorunları ve yeniden yapılandırılması. [Konferans Sunumu]. Turizm Eğitim Konferansı-Workshop, T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye, 235-242.
• Kürkçü, M. (2018). Rehber adayları gözünden turist rehberliği bölümleri ders programları ve uygulamalardaki yanlışlıklar. Mediterranean Journal of Humanities, 8(2), 437-449.
• Leclerc, D. & J. N. Martin. (2004). Tour guide communication competence: France, German and American tourists’ perceptions. International Journal of Intercultural Relations, 28, 181-200. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2004.06.006
• Mersin Üniversitesi (2023). https://sbe.mersin.edu.tr/sbe/sabitsayfa.php?id=110 (Erişim Tarihi: 10.04.2023).
• Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (2023). https://ects.nevsehir.edu.tr/ects/bilgipaketi/dil/tr/bolum/801089/sayfa/1 (Erişim Tarihi: 10.04.2023).
• Okul, T. & Şimşek, G. (2020). Sanal gerçeklik uygulamalarının turizm rehberliği bölüm derslerinde kullanımına yönelik bir öneri. Turist Rehberliği Nitel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 31-51.
• ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (2022a). Tablo 3: Merkezi yerleştirme ile öğrenci alan yükseköğretim ön lisans programları. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/YKS/EK/tablo3_07092022.pdf (Erişim Tarihi: 27.11.2022).
• ÖSYM (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (2022b). Tablo 4: Merkezi yerleştirme ile öğrenci alan yükseköğretim lisans programları. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/YKS/EK/tablo4-07092022.pdf (Erişim Tarihi: 27.11.2022).
• Ön Esen, F. & Gülmez, M. (2017). Turist rehberliği yurtiçi uygulama gezilerinin öğrenciler açısından önemi: Akademisyenler ve turist rehberleri üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(2), 320-335. https://doi.org/10.24010/soid.356789
• Pelit, E. & Katırcıoğlu, E. (2018). Turist rehberliği mesleğinde taraflar açısından yaşanan sorunlar üzerine bir değerlendirme. Turist Rehberliği Dergisi, 1(2), 74-94. https://doi.org/10.34090/tured.486198
• Pelit, E., Kabakulak, A. & Zorlu, Ö. (2019, Mayıs 2-9). Turist rehberliği öğrencilerinin yaz stajına yönelik değerlendirmeleri: Afyon Kocatepe üniversitesi örneği. [Konferans Sunumu]. Sosyal bilimlerde inovasyon ve küresel sorunlar kongresi V, Ankara, Türkiye.
• Şahin, S., & Erdem, M. (2021). Turist Rehberliği Öğrencilerinin Mesleki Eğitime Yönelik Görüşleri: Balıkesir Üniversitesi Örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 92-116.
• Şahin B. & Şahin, S. (2007, Kasım 21-23). Türkiye’de turist rehberliği eğitimi: Yaygın ve örgün alanların görüşlerinin karşılaştırılmasına yönelik bir uygulama. [Konferans Sunumu]. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 202-215.
• Temizkan, R. (2005). Turist rehberlerinin Türkiye imajını algılamaları. (Tez No. 161116) [Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Temizkan, S. P. & Ergün, B. (2018). Türkiye’de turist rehberliği öğretiminin değerlendirilmesi. Turist Rehberliği Dergisi, 1(2), 95-104. https://doi.org/10.34090/tured.475325
• Temizkan, R. & Timur B. (2020). Türkiye’deki turist rehberliği eğitim modellerinin karşılaştırmalı bir analizi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(4), 3550-3569. https://doi.org/10.26677/TR1010.2020.578
• Taşkın, M. (2006). Ortaöğretim turizm eğitiminde staj ve İzmir ili Anadolu otelcilik turizm meslek liselerinde bir uygulama. (Tez No. 205300) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tetik, N. (2006). Türkiye'de profesyonel turist rehberliği ve müşterilerin turist rehberlerinden beklentilerinin analizi (Kuşadası örneği). (Tez No. 206634) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Timur, B. (2019). Turist rehberliği eğitiminde memnuniyet, mesleki yeterlilik ve mesleği icra niyeti ilişkileri, (Tez No. 547085) [Doktora tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Topsakal, Y. (2021). Lisansüstü düzeyde turist/turizm rehberliği eğitimi veren programların müfredatlarının incelenmesi ve öneriler. AHBVÜ Turizm Fakültesi Dergisi, 24 (1), 99-115. https://doi.org/10.34189/tfd.24.01.005
• TURAK (2021). Turizm eğitimi değerlendirme ve akreditasyon kurulu yükseköğretim turizm programları değerlendirme ölçütleri.
• TUREB (2014). Turist rehberliği meslek yönetmeliği. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/62 (Erişim Tarihi: 01.11.2022).
• TUREB (2021a). Turist rehberliği meslek yönetmeliği. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/62 (Erişim Tarihi: 22.10.2022).
• TUREB (2021b). Uygulama gezisi. http://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/62 (Erişim Tarihi:10.12.2021).
• TUREB (2022). Rehber istatistik. http://tureb.org.tr/tr/RehberIstatistik/ (Erişim Tarihi: 03.06.2022).
• TUREB (2023). Yıllık takvim. https://www.tureb.org.tr/tr/Page/Detail/106 (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
• Türker, A., Güzel, F.Ö. & Özaltın Türker, G. (2012, Ekim 17-19). Turizm aktörü olarak profesyonel turist rehberlerinin Türkiye’deki rehberlik eğitim sistemine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir odak grup çalışması. [Konferans Sunumu]. Turizm Eğitim Konferansı/Workshop, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, Türkiye.
• Türkiye Turizm Zirvesi Çalıştay Raporları, Turist Rehberliğinin Sorunları Komisyonu, (2023), Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Türkiye Turizm Zirvesi Çalıştay Raporları, Turizm Yükseköğretiminin Sorunları (Lisansüstü), 2023, Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2022). Stajyer nedir?. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi:10.08.2022).
• 3. Turizm Şurası (2017). Turizm eğitimi, istihdamı ve turist rehberliği komisyon raporu, Ankara, Türkiye. https://turizmsurasi.ktb.gov.tr/Eklenti/57389,turizmegitimiistihdamituristrehberligikomisyonraporupdf.pdf?0 (Erişim Tarihi:05.10.2022).
• Yenipınar, U. & Zorkirişçi, A. (2013). Türkiye ve Avrupa birliği ülkelerinde turist rehberliği eğitimi. Journal of Social Sciences, 10(2), 111-136.
• Yenipınar, U., Bak, E. & Çapar, G. (2014). Turist rehberliği meslek kanununun, meslek örgütleri ve öğretim elemanlarının bakış açısı ile değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 86-114. Yenipınar, U. & Kardaş, K. (2019). Turizm rehberliği bölümleri müfredat geliştirme önerisi. Journal of Travel and Tourism Research, 14, 1-26.
• YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu) (2022). YÖK Atlas, Üniversitelerimiz. https://yokatlas.yok.gov.tr/universite.php (Erişim Tarihi:13.05.2022).
• Yükseköğretim Kurumları Uygulamalı Eğitimler Çerçeve Yönetmeliği (2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/06/20210617-2.htm.
• Zengin, B., Eker, N. & Erkol Bayram, G. (2017). Turist rehberliği meslek kanununun profesyonel turist rehberlerince değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 142-156. https://doi.org/10.24010/soid.335101
• Zengin, B., Erkol Bayram, G. & Batman, O. (2019). Turist rehberliği mesleği (Dünü-bugünü- yarını). Detay Yayıncılık.
• WFTGA (World Federation of Tourist Guide Associations) (2022). What is a tourist guide?. https://wftga.org/about-us/what-is-a-tourist-guide. (Erişim Tarihi: 09.04.2022).