Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında müzelerin önemi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 102 - 112, 30.06.2022

Bertan Kalaba

Öz

Kültürel miras, bir toplumun kimliğine, tarihine ve kültürüne ilişkin somut ve somut olmayan değerlerin tümüdür. Günümüzde turizm daha çok kültür odaklıdır. Turistler ziyaret ettikleri bölgelerdeki tarihi ve kültürel değerleri görmek, tanımak ve deneyimlemek isterler. Bu anlamda kültürel miras değerleri turist kabul eden bölge tarafından birer turizm çekiciliği olarak pazarlanabilir ve özelde yerel, genelde ülkesel düzeyde turizm hareketliliğinden çeşitli faydalar sağlanabilir. Ancak bu turizm hareketliliği sağlanırken, kültürel miras değerleri turizmin çeşitli olumsuz etkileri altına da girebilir ve ciddi zararlar görebilir. Dolayısıyla kültürel mirasın sürdürülebilir olması sağlanmalıdır. Kültürel mirasın korunmasında ve güvenle gelecek nesillere aktarılmasında en önemli araçlardan biri müzelerdir. Müzeler sayesinde hem kültürel miras korunarak sürdürülebilirliği sağlanacak hem de turistik ürün niteliği kazanmış olacaktır. Bu çalışma kültürel mirasın sürdürülebilirliği konusunda müzelerin önemine vurgu yapmaktadır. Ayrıca çalışma kapsamında özellikle sürdürülebilirlik, kültürel miras, müze ve kültür turizmi kavramlarına değinilmiş ve birbirleriyle olan ilişkileri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kültürel miras, sürdürülebilir turizm, kültür turizmi, müze.

Kaynakça

• Akış, S. (1999). Sürdürülebilir turizm ve Türkiye. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10(1), 36-46.
• Akkuş, G., & Akkuş, Ç. (2017). Artırılmış Gerçekliğin Akış Deneyimine Etkisi: Hatay Arkeoloji Müzesi Örneği. Uluslararası Turizmin Geleceği, 1387-1394.
• Bahar, O., Çelik, N., & Samırkaş, M. (2016). Farklı Boyutları ile Sürdürülebilir Turizm. Süre Yayınevi, İstanbul.
• Beeho, A. J., & Prentice, R. C. (1997). Conceptualizing the experiences of heritage tourists: A case study of New Lanark World Heritage Village. Tourism management, 18(2), 75-87.
• Bogan, E., Maria, D., & Grigore, E. (2018). The Museum Tourism in Bucharest, Romania. Calitatea, 19(S1), 85-91.
• Bowitz, E., & Ibenholt, K. (2009). Economic impacts of cultural heritage–Research and perspectives. Journal of cultural heritage, 10(1), 1-8.
• Bülbül, H. (2016). Müze ile eğitim yoluyla ortaokul öğrencilerinde kültürel miras bilinci oluşturma. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 6(3), 681-694.
• Can, İ. İ., & Ağcakaya, H. (2019). Somut olmayan kültürel miras kapsamında mutfak kültürünün sürdürülebilirliği: Türkiye’deki gastronomi müzeleri örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 788-804.
• Cave, J., Ryan, C., & Panakera, C. (2003). Residents’ perceptions, migrant groups and culture as an attraction—the case of a proposed Pacific Island cultural centre in New Zealand. Tourism Management, 24(4), 371-385.
• Craik, J. (1995). Are There Cultural Limits To Tourism?. Journal of Sustainable Tourism, 3(2), 87-98.
• Çetin, T. (2010). Cumalıkızık Köyünde Kültürel Miras ve Turizm Algısı. Milli Folklor Dergisi, 11(87), 181-190.
• Demir, C., & Çevirgen, A. (2006). Turizm ve çevre yönetimi: Sürdürülebilir gelişme yaklaşımı. Nobel Yayınları, Ankara.
• Douglas, N. Douglas, N., &Derrett, R. (2001). Special interest tourism, (Ed.), Australia: John Wiley&Sons.
• Du Cros, H. (2001). A new model to assist in planning for sustainable cultural heritage tourism. International journal of tourism research, 3(2), 165-170.
• Garda, B., & Temizel, M. (2016). Sürdürülebilir turizm çeşitleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 83-103.
• Günden, B. (2021). Yükseköğrenim Gören Bireylerin Somut Kültürel Mirasa Yönelik Tutumları İle Kültürel Miras Kavramına İlişkin Metaforik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Nevşehir.
• Hsieh, C. M. (2010). Roles of Motivations, Past Experience, Perceptions of Service Quality, Value and Satisfaction in Museum Visitors' Loyalty. Michigan State University.
• Ismagilova, G. N., Safiullin, L. N., & Bagautdinova, N. G. (2014). Tourism development in region based on historical heritage. Life Science Journal, 11(6s), 363-367.
• Jung, T., tom Dieck, M. C., Lee, H., & Chung, N. (2016). Effects of virtual reality and augmented reality on visitor experiences in museum. Information and communication technologies in tourism (pp. 621-635). Springer, Cham.
• Kalaba, B. (2021). Hizmet kalitesi ile yenilenme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hatay Arkeoloji Müzesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İskenderun Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Kalaba, B., & Saçlı, Ç. (2021). Hizmet kalitesi ile yenilenme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hatay Arkeoloji Müzesi Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3), 1704-1722.
• Karapınar, E., & Barakazı, M. (2017). Kültürel miras turizminin sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi: Göbeklitepe Ören Yeri. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 5-18.
• Kiper, A. U. T., & Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypazarı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3), 305-314.
• Kisida, B., Greene, J. P., & Bowen, D. H. (2014). Creating cultural consumers: The dynamics of cultural capital acquisition. Sociology of Education, 87(4), 281-295.
• Kozak, N., Kozak, M.A. & Kozak, M. (2006). Genel turizm ilkeler-kavramlar (altıncı baskı). Detay Yayıncılık, Ankara.
• Kuşçuoğlu, G. Ö., & Taş, M. (2017). Sürdürülebilir kültürel miras yönetimi. Yalvaç Akademi Dergisi, 2(1), 58-67.
• Lambert, T. S., Boukas, N., & Yeralia, M.C. (2014). Museums and cultural sustainability: Stakeholders, forces, and cultural policies, International Journal of Cultural Policy, 20 (5), 566–587.
• Lynch, M. F., Duinker, P. N., Sheehan, L. R., & Chute, J. E. (2011). The demand for Mi’kmaw cultural tourism: Tourist perspectives. Tourism Management, 32(5), 977-986.
• McKercher, B. (2003). Sustainable tourism development – Guiding principles for planning and management. Presentation to the National Seminar on Sustainable Tourism Development, 1-10.
• Mihalic, T. (2020). Concpetualising overtourism: A sustainability approach. Annals of Tourism Research, 84, 103025.
• Miral Çavdırlı, C., & Adan Gök, Ö. (2020). Müzeler ve kültürel mirasın sürdürülebilirliği: Köstem Zeytinyağı Müzesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2241-2262.
• Özdemir, M. Z. D. (2005). Türkiye’de kültürel mirasın korunmasına kısa bir bakış. Planlama, 31, 20-25.
• Öztürk, Y., & Yazıcıoğlu, İ. (2002). Gelişmekte olan ülkeler için alternatif turizm faaliyetleri üzerine teorik bir çalışma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(10), 183-195.
• Pekerşen, Y., Güneş, E., & Seçuk, B. (2019). Kültürel miras turizmi değerlerinin korunması ve sürdürülebilirliği kapsamında yerel halkın tutumu: Cumalıkızık örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 350-368.
• Pekin, F. (2011). Çözüm: Kültür Turizmi. İstanbul: İletişim Yayınları, 32.
• Perzolla, V., Carr, C. M., & Westland, S. (2018). Proactive collaborative conservation museums and companies working towards sustainability, Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 8 (3), 321-34.
• Richards, G. (Ed.). (2007). Cultural Tourism: Global and Local Perspectives. Psychology Press.
• Richards, G., (1996). Cultural Tourism in Europe. CAB International Publishing, UK.
• Rodzi, N. I. M., Zaki, S. A., & Subli, S. M. H. S. (2013). Between tourism and intangible cultural heritage. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 85, 411-420.
• Ryan, C. (2002). Tourism and cultural proximity: Examples from New Zealand. Annals of tourism research, 29(4), 952-971.
• Scharpf, H. (1999). “Sürdürülebilirlik açısından bölgesel ve yerel yönetimlerin turizm politikasındaki görevleri”, 21. Yüzyılda Sürdürülebilir Turizm Politikaları-1. Uluslararası Turizm Sempozyumu, (s. 17-24). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın.
• Sezgin, M., & Karaman, A. (2008). Turistik destinasyon çerçevesinde sürdürülebilir turizm yönetimi ve pazarlaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 429-438.
• Şahin, H. İ. (2009). Dalyan ve Köyceğiz çevresinde gelenek, turizm ve folklorizm. Milli Folklor Dergisi, 82, 50-58.
• Tören, E., Konak, N., & Demiral, G. N. (2012). Eskişehir’in kültürel miras varlıklarının korunmasında kamu kurumlarının rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 69-88.
• Türk Dil Kurumu (TDK): https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.05.2022.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2021). TÜİK Haber Bülteni. Yayım tarihi: 07.09.2021
• Yayla, Ş. (2021). Sürdürülebilir turizm projelerinin bölgesel kalkınmadaki rolü. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.