EVALUATION OF THE FINANCIAL PERFORMANCES OF THE BUSINESSES INCLUDED IN BIST KAYSERİ INDEX (XSKAY) BY ENTROPY AND GRAY RELATIONSHIP ANALYSIS (GIA) METHODS

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 117 - 132, 31.12.2022

Emre Arslan

Öz

Accurate measurement of financial performance, which is one of the most important business performance indicators, is important for the decisions that businesses make for the future. In this study, financial performances of companies traded in Borsa Istanbul (BIST) Kayseri index (XSKAY) were analyzed by using Entropy and Gray Relational Analysis (GIA) methods together. In the study, first of all, the financial ratios to be used as criteria in the evaluation of financial performance were determined as a result of literature and expert interviews and calculated for all businesses included in the index. The financial statements used in the application were downloaded from KAP. In the first step of the application, the importance weights of the performance criteria were calculated with the Entropy method. Then, the GIA method was used to obtain the financial performance ranking of the enterprises. According to the application results, the most important criteria were determined as PD/DD, ROS, ROE. The companies with the highest financial performance are Rainbow Policarbonat Industry Trade Inc., respectively, and Formet Steel Door Industry Trade Inc. and Yatas Bedding and Duvet Industry Trade Inc. In addition, according to the results of the application, it has been seen that the hybrid approach consisting of Entropy and GIA methods will help decision-making groups in determining the financial performance, which has an important place in the future decisions of the enterprises

Anahtar Kelimeler

Financial Performance, Entropy, GIA, Multi-Criteria Decision Making, Bist Kayseri.

BİST Kayseri endeksinde (XSKAY) yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve gri ilişki analizi (GIA) yöntemleriyle değerlendirilmesi

Öz

En önemli işletme performans göstergelerinden biri olan finansal performansın doğru ölçülmesi, işletmelerin geleceğe yönelik alacağı kararlar açısından önemlidir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul (BİST) Kayseri endeksinde (XSKAY) işlem gören şirketlerin finansal performansları Entropi ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemleri birlikte kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada öncelikle finansal performansın değerlendirilmesinde kriter olarak kullanılacak finansal oranlar literatür ve uzman görüşmeleri sonucunda belirlenmiş ve endekse dahil olan tüm işletmeler için hesaplanmıştır. Uygulamada kullanılan finansal tablolar KAP'tan indirilmiştir. Uygulamanın ilk adımında Entropi yöntemi ile performans kriterlerinin önem ağırlıkları hesaplanmıştır. Daha sonra işletmelerin finansal performans sıralamasını elde etmek için GİA yöntemi kullanılmıştır. Uygulama sonuçlarına göre en önemli kriterler PD/DD, ROS, ROE olarak belirlenmiştir. Finansal performansı en yüksek şirketler sırasıyla Rainbow Polikarbonat Sanayi Ticaret A.Ş. ve Formet Çelik Kapı Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Yataş Yatak ve Yorgan Sanayi Ticaret A.Ş. olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca uygulama sonuçlarına göre Entropi ve GİA yöntemlerinden oluşan hibrit yaklaşımın işletmelerin geleceğe yönelik kararlarında önemli bir yere sahip olan finansal performansın belirlenmesinde karar verme gruplarına yardımcı olacağı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, Entropi, GİA, Çok Kriterli Karar Verme, Bist Kayseri.

Kaynakça

• Altan, S. (2020). Maut ve Entropi Yöntemi. M. Atan ve S. Altan (Ed.), (1. baskı, s. 191-207). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ayçin, E. (2019). BİST Menkul Kıymetler Yatırım Ortaklıkları Endeksi'ne (XYORT) Dahil Olan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve Gri İlişkisel Analiz Entegre Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 33 (2), 595-622. doi:10.24988/deuiibf.2018332799
• Ayçin, E. (2020). Çok Kriterli Karar Verme (2. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ayçin, E. ve Aşan, H. (2018). Bilişim Sektöründe BİST'te İşlem Yapan Firmaların Finansal Performanslarının Entropi ve Topsıs Yöntemleriyle Değerlendirilmesi., İzmir Uluslararası İktisadi İdari Bilimler Kongresi Bildirileri.
• Ayçin, E. ve Çakın, E. (2019). MACBETH-COPRAS Entegre Yaklaşımı ile KOBİ'lerin Finansal Performansının Değerlendirilmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi , 14 (55), 251-265. doi:10.19168/jyasar.483594
• Ayçin, E. ve Güçlü, P. (2020). BİST Ticaret Endeksinde İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans Dergisi , (85), 287-312. doi:10.25095/mufad.673739
• Calayoğlu, İ. (2020). Geleneksel Performans Değerlendirme Kriterlerinin Ekonomik Katma Değere Etkisi: Bilişim Endeksi (XBLSM) Uygulaması. İş Araştırmaları Dergisi , 12 (3), 2543-2555. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/1165 adresinden alındı.
• Davoodabadi, M., Shalpoosh, S. ve Blorchi, H. (2015). Evaluation of financial performance through representation of indices with gray relational analysis (GRA) (case study: Urban water and sewerage companies). Journal of Water and Sustainable Development, 2 (1), 9-16. doi:10.22067/jwsd.v2i1.45959
• Ekizler, H. (2020). Dokuma, Giyim ve Deri Sanayi Sektöründe İşletmelerin Performanslarının Değerlendirilmesi: VIKOR ve TOPSIS Yöntemleri. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 24-39. doi:10.25287/ohuiibf.556233
• Konak, T., Elbir, G., Yılmaz, S., Karataş, B., Durman, Y. ve Düzakın, H. (2018). Borsa İstanbul'da İşlem Gören Tekstil Firmalarının TOPSIS ve MOORA Yöntemi ile Analizi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 22 (1), 11-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/34948/433086 adresinden erişildi.
• Kung, C.-Y. ve Wen, K.-L. (2007).Application of Gray Relational Analysis and Gray Decision Making to evaluate the relationship between company characteristics and financial performance—A case study of venture capital firms in Taiwan. Decision Support Systems, Integrated Decision Support, 43 (3), 842-852. doi: 10.1016/j.dss.2006.12.012
• Meydan, C., Yıldırım, BF ve Senger, Ö. (2016). BİST'te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans Dergisi , (69), 147-171. doi:10.25095/mufad.396668
• Orçun, C. ve Eren, BS (2017). TOPSIS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finans Dergisi , (75), 139-154. doi:10.25095/mufad.399899
• Öksüzkaya, M. (2020). Gri İlişkisel Analiz (GIA). M. Atan ve S. Altan (Ed.), Örneklerle Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (1. baskı, s. 163-176). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özdağoğlu, A., Gümüş, Y., Özdağoğlu, G. ve Gümüş, GK (2017). Gri İlişkisel Analiz ile Finansal Performansın Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul'da İşlem Gören İmalat Firmalarına Bir Uygulama. Muhasebe ve Finans Dergisi , (73), 289-312. doi:10.25095/mufad.396758
• Pradhan, S., Boyukaslan, A. ve Ecer, F. (2017). İtalyan Futbol Kulüplerine Gri İlişkisel Analiz Uygulaması: Serie A Takımlarının Finansal Performansının Ölçülmesi. Uluslararası Ekonomi ve Yönetim İncelemesi , 4 (4), 1-19. doi:10.18825/iremjournal.290668
• Sakarya, S., Yıldırım, H. ve Akkuş, H. (2015). BİST'te İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesinde (s. 601-616). 19. Finans Sempozyumu, sunulmuş bildiri, Çorum.
• Şahin, İ. E. ve Karacan, KB (2019). BİST'te İşlem Gören İnşaat Şirketlerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Finansal Performans Ölçümü. International Journal of Multidisipliner Studies and Innovative Technologies , 3 (2), 162-172. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmsit/issue/50263/654582 adresinden erişildi.
• Turhan, T. ve Aydemir, E. (2021). AHP Ağırlıklı Gri İlişkisel Analiz Kullanılarak BİST Bilgi ve Teknoloji Endeksi (XUTEK) Üzerine Bir Finansal Oran Analizi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi , 9 (6), 195-209. doi:10.29130/dubited.1011252
• Yıldırım, BF (2018). Gri İlişkisel Analiz. BF Yıldırım ve E. Önder (Ed.), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (3. baskı, s. 229-245). Bursa: Dora Yayıncılık.