Examination of the use of recreation areas with soparc system: The case of Mersin province

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 50 - 63, 30.06.2025

Kurtuluş Onur Kaya , Yunus Yıldırım

Öz

The aim of this study is to examine the target area preferences of individuals in parks and recreation areas in terms of age, gender, day, time zone, physical activity level and sportswear and sports shoes usage. The sample of the study is individuals using the Mersin Maritime Museum Park and Recreation Area on the Mersin coastline. The research group consists of a total of 5343 participants. The determined park and recreation area was observed with the “System for Observing Play and Recreation in Communities- TORAGS” tool developed by McKenzie & Cohen (2006). Before the observation, a pilot study was conducted with 324 participants and the inter-observer reliability was tested with Kappa statistics. Since the kappa coefficients calculated in our study were greater than 0.81, a very good level of agreement was found between the raters. Frequency distribution and chi-square (χ²) technique were used in the interpretation of the results. It was observed that individuals using parks and recreation areas differed significantly according to gender, age, time zone, day, level of activity they participated in and their use of sportswear and sports shoes.

Anahtar Kelimeler

Recreation , Park , Local Government , Physical Activity , Health

Rekreasyon alanlarının kullanımının soparc sistemiyle incelenmesi: Mersin ili örneği

Öz

Bu çalışmanın amacı, bireylerin park ve rekreasyon alanlarındaki hedef alan tercihlerini yaş, cinsiyet, gün, zaman dilimi, fiziksel aktivite seviyesi ile spor kıyafet ve spor ayakkabı kullanımları açısından incelemektir. Çalışmanın örneklemi Mersin sahil bandındaki Mersin Deniz Müzesi Park ve Rekreasyon Alanı’nı kullanan bireylerdir. Araştırma grubunu 2698 erkek ve 2645 kadın olmak üzere toplamda 5343 katılımcı oluşturmaktadır. Belirlenen park ve rekreasyon alanı, McKenzie ve diğ. (2006) tarafından geliştirilen “Toplulukları Oyun ve Rekreasyon Alanlarında Gözlemleme Sistemi- TORAGS)” (System for Observing Play and Recreation in Communities- SOPARC) aracıyla gözlemlenmiştir. Gözlem başlamadan önce 324 katılımcıyla pilot bir çalışma yapılarak gözlemciler arası güvenilirlik Kappa istatistiği ile test edilmiştir. Çalışmamızda hesaplanan kappa katsayıları, 0,81 den büyük olduğundan puanlayıcılar arasında çok iyi düzeyde uyum bulunmuştur. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde güncel bir istatistiksel paket program kullanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında frekans dağılımı ve ki-kare (χ²) tekniği kullanılmıştır. Park ve rekreasyon alanını kullanan bireylerin, cinsiyet, yaş, zaman dilimi, gün, katıldıkları etkinlik seviyesi ile spor kıyafet ve spor ayakkabı kullanımlarına göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Rekreasyon , Park , Yerel Yönetim , Fiziksel Aktivite , Sağlık

Kaynakça

• Alpar, R. (2014). Uygulamalı istatistik ve geçerlilik-güvenilirlik. Detay Yayıncılık
• Banda, J. A., Wilcox, S., Colabianchi, N., Hooker, S. P., Kaczynski, A. T., & Hussey, J. (2014). The associations between park environments and park use in southern US communities. The Journal of Rural Health, 30(4), 369-378.
• Besenyi, G. M., Kaczynski, A. T., Stanis, S. A. W., & Vaughan, K. B. (2013). Demographic variations in observed energy expenditure across park activity areas. Preventive medicine, 56(1), 79-81.
• Bozkurt, Ö. ve Ergun, T. (1998). Kamu yönetimi sözlüğü. TODAİE.
• Cohen, D. A., McKenzie, T. L., Sehgal, A., Stephanie, W., Golinelli, D., & Lurie, N. (2007). Contribution of public parks to physical activity. American Journal of Public Health 97(3), 509-514.
• Erkuş, A. (2021). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık
• Ersoy, G. (2012). Egzersiz ve spor yapanlar için beslenme. Nobel Yayıncılık
• European Declaration of Urban Rights. (2023, 6 February) European Urban Charter. Retrieved 16 May 2025 from https://rm.coe.int/cg-gov-2023-1-04-european-urban-charter-iii-en/1680aa8a9d.
• General Directorate of Meteorology. (2016). Statistical data of our provinces. Retrieved 07 July , 2016 April 2025 from https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=ICEL
• Hazar, A. (2003). Rekreasyon ve animasyon. Detay Yayıncılık
• Hino, A. A. F., Reis, R. S., Ribeiro, I. C., Parra, D. C., Brownson, R. C., & Fermino, R. C. (2010). Using observational methods to evaluate public open spaces and physical activity in Brazil Journal of Physical Activity & Health, Supplement, 7, 146-154.
• Karaküçük, S. (1997). Rekreasyon boş zamanları değerlendirme. Seren Ofset
• Kart, N. (2005). Emirgan parkında kullanıcıların memnuniyet derecelerinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 55(1), 185-208
• Köktaş, K.Ş. (2004) Rekreasyon boş zamanı değerlendirme. Nobel Yayıncılık
• McKenzie, T. L., & Cohen, D. A. (2006, January 10). SOPARC (System for observing play and recreation in communities): Description and Procedures Manual. Retrieved on December 15, 2016 from https://activelivingresearch.org/sites/activelivingresearch.org/files/SOPARC_Protocols.pdf Ministry of Health (2013). Türkiye Healthy Nutrition and Active Life Program. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Programlar/hareketli-hayat-programi-2014-2017.pdf
• Mobley, T.A. (2006, 27 Nisan). Yerel yönetimlerin halkın rekreasyon ve park ihtiyaç ve hizmetlerini karşılamadaki rolü. Fiziksel Aktivite Sağlıklı Yaşam ve Yerel Yönetimler Sempozyumu. Tepebaşı
• Municipality Law (2005, July 3). Retrieved on April 22, 2025 from https://www.tbb.gov.tr/sites/default/files/online/yayinlar/temel_belediye_mevzuati2014/files/publication.pdf.
• Müftüler, M., Yapar, A., Irez, S. G. ve İnce M. L. (2010). Examination of public parks for physical activity participation by their location, size and facilities the shield-ınternational. Journal of Physical Education and Science, 157, 128-139
• Öcal, M. (2014). Aktif Muğla Bireysel Araştırma Projesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Proje no: 16/63
• Özer Kaya, D. ve Baltacı, G. (2012) İş yerinde fiziksel aktivite. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Kitaplar/is_yerinde_fiziksel_aktivite.pdf
• Reed, J. A., Price, A. E., Grost, L., & Mantinan, K. (2012). Demographic characteristics and physical activity behaviors in sixteen michigan parks. Journal of Community Health. The Publication for Health Promotion and Disease Prevention; 37(2), 507-512.
• Sağcan, M. (1986). Rekreasyon ve turizm. Cumhuriyet Basımevi.
• Sevinç, M. (2004). Erken çocuk gelişimi ve eğitiminde oyun. Morpa Kültür Yayınları
• Shores, K. A., & West, S. T. (2010). Rural and urban park visits and park-based physical activity. Preventive Medicine, 50, 13-17.
• Sivri, E. ve Polat, A.T. (2024) Investigation of the relationship between physical activity and park for some parks by SOPARC method in the case of Konya city (Karatay), Türkiye. Journal of design for resilince in architecture & planning, 5(3), 441-460 https://doi.org/10.47818/DRArch.2024.v5i3142
• Tatlı, C.K. ve Gündoğdu, M. (2014). Yerel yönetimlerin yaptırdığı spor parklarıyla ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (Mersin örneği). Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi 1(1), 42-52.
• Tu, H., Liao, X., Schuller, K., Cook, A., Fan, S., & Lan, G. (2015). Insights from an observational assessment of park-based physical activity in Nanchang, China. Preventive medicine reports, 2, 930-934.
• Tütüncü, Ö. (2012) Rekreasyon ve rekreasyon terapisinin yaşam kalitesindeki rolü. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(2), 248-252.
• United Nations General Assembly (1948, 10 December). Universal Declaration of Human Rights. Retrieved 29 April 2025 from https://www.ohchr.org/en/human-rights/universal-declaration/translations/english.
• Veitch, J., Carver, A., Abbott, G., Giles-Corti, B., Timperio, A., & Salmon, J. (2015). How active are people in metropolitan parks? An observational study of park visitation in Australia. BMC public health, 15(1), 610.
• Whiting, J. W., Larson, L. R., & Green, G. T. (2012). Monitoring visitation in Georgia state parks using the System for Observing Play and Recreation in Communities (SOPARC). Journal of Park and Recreation Administration, 30(3), 21-37.
• World Health Organisation (2025, May 7) Obesity And Overweight. Retrieved on May 16, 2025 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
• Yaman, N. (2010). Belediyelerde görevli spor uzmanlarının mesleki doyum düzeylerinin araştırılması (Ankara ili örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.