Turizm İşletmelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı: Kavramsal bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 14, 01.07.2021

Ceren Avcı

Öz

Toplumsal yapıda olduğu gibi işletmelerde ve özellikle hizmet ağırlıklı işletmeler olması nedeniyle turizm işletmelerinde cinsiyet açısından birtakım eşitsiz uygulamalara rastlanmaktadır. Bu çalışmada cinsiyet ayrımcılığı; öncelikle genel boyutuyla, ardından toplumsal cinsiyet kategorisi ele alınarak açıklanmış, sosyolojik açıdan cinsiyet ayrımcılığına yönelik farklı birtakım yaklaşımlar kısaca açıklanmış, iş yaşamında ne tür cinsiyet ayrımcılığı örnekleri yaşandığına yer verilmiş ve son olarak turizm işletmelerinde cinsiyet ayrımcılığı yapısı itibariyle incelenerek konuyla ilgili gerçekleştirilmiş alan çalışmaları ele alınmıştır. Cinsiyet ayrımcılığının doğal bir değer değil, kültür ile şekillenen toplumsal içerikli bir değer olduğu savunulmuştur. Özellikle iş yaşamında bir ideolojik ikilem yaratabilecek olan cinsiyet ayrımcılığında, bu ikilemin konuya ilişkin çelişkili tutumlar sergilenmesine neden olacak olsa da, elimine edilmesi ve net bir tavır
geliştirilmesi gerektiği düşüncesine yer verilmiştir. Cinsiyet ayrımcılığı gibi toplumsal bir değerin değiştirilmesinin kolay olmayacak olsa
da toplumsal yapıdaki algı değişikliğiyle mümkün olacağı savunulmuş, bu algının değiştirilmesinde kadınların, özellikle de çalışan ve
üst kademelerde yer alan kadınların üzerine önemli görevler düştüğü vurgulanmıştır. Öncelikli adım olarak bu tür bir sorun olduğunun
toplumsal düzeyde farkındalık yaratılarak kabul edilmesi, bu kabulün ardından kadınların ayrımcı uygulamalara yönelik tutarlı bir tavır
geliştirmesi, ardından kadınların konuya yönelik geliştirmiş olduğu tavırda toplumsal yapı içerisinde yer alan kurumların kadınlarla
işbirliği içerisinde olması, iş yerlerinde ve turizm işletmelerinde ayrımcılığa yönelik uygulamaların önlenmesi için ne tür tedbirler
alınabileceğine yer verilen bu çalışmada, alınabilecek önlemler arasında konuya ilişkin bir bakış açısı kazandırması amacıyla kitle iletişim araçlarıyla ayrımcılığın tüm kamuoyu nezdinde tanınmasının önemli bir adım olduğu kabul edilmiştir. Yöntem itibariyle betimleyici olan bu çalışmada cinsiyet ayrımcılığı kavramsal olarak ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Ayrımcılık, Cinsiyet, Cinsiyet Ayrımcılığı, İşletmelerde Cinsiyet Ayrımcılığı, Turizm İşletmeleri ve Cinsiyet Ayrımcılığı

Kaynakça

• Aksu, A., Çek, F., & Şenol, B. (2013). Kadınların müdür olmalarının önündeki cam tavan ve cam tavanı aşma stratejilerine ilişkin ilköğretim okulu müdürlerinin görüşleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 133-160.
• Alparslan, A. M., Çetinkaya Bozkurt, Ö., & Özgöz, A. (2015). İşletmelerde cinsiyet ayrımcılığı ve kadın çalışanların sorunları. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 66-81.
• Alptekin, D. (2014). Çelişik duygularda toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sorgusu: üniversite gençliğinin cinsiyet algısı üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 203-211.
• Andrews, N.C.Z., Santos, C.E., Cook, R.E., & Martin, C.L. (2018). Gender discrimination hinders other-gender friendship formation in diverse youth. Journal of Applied Developmental Psychology, 59, 16-25.
• Arlı, E. (2013). Deniz turizm sektöründe algılanan cinsiyet ayrımcılığı ve cinsiyet önyargısı: Karamürsel meslek yüksekokulu öğrencileri üzerine bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 3, 283-302.
• Başçı, B., & Giray, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının çok değişkenli istatistiksel tekniklerle analizi. Journal of Life Economics, 3(4), 117-142.
• Bobbitt-Zeher, D. (2011). Gender discrimination at work: connecting gender stereotypes, institutional policies, and gender composition of workplace. Gender & Society, 25 (6), 764-786.
• Campos–Soria, J. A., Garcia–Pozo, A., & Sanchez–Ollero, J. L. (2015). Gender wage inequality and labour mobility in the hospitality sector. International Journal of Hospitality Management, 49, 73-82.
• Cave, P., & Kilic, S. (2010). The role of women in tourism employment with special reference to Antalya, Turkey. Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(3), 280–292.
• Cooke, D., Fernandes, A. P., & Ferreira, P. (2019). Product market competition and gender discrimination. Journal of Economic Behavior and Organization, 157, 496-522
• Czarniawska, B. (2006). Doing gender into the other: fiction as a mode of studying gender discrimination in organizations. Gender, Work and Organization, 13(3), 234-253.
• Çelik, A., & Altıntaş, V. (2017). İşgören bulma ve seçiminde cinsiyet ayrımcılığının etkisi: İzmir’de A grubu seyahat acentalarına yönelik bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), 90-107.
• Çelik-Bekleviç,, A., & Kıran, S. (2017). Bir üniversite hastanesi araştırma görevlilerinin toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeği ve çalışma yaşamında toplumsal cinsiyet rolleri algısının değerlendirilmesi. Bilimsel Çalışmalar Dergisi, 29-37.
• Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 760-784.
• Demirbilek, S. (2007). Cinsiyet ayrımcılığının sosyolojik açıdan incelenmesi. Finans Politik & Ekononomik Yorumlar, 44 (511), 12-27.
• Figueroa-Domecq, C., Pritchard, A., Segovia-Pérez, M., Morgan N., & Villacé-Molinero, T. (2015). Tourism gender research: A critical accounting. Annals of Tourism Research, 52, 87–103.
• Fisk, S. R., & Overton, J. (2019). Who wants to lead? Anticipated gender discrimination reduces women’s leadership ambitions. Social Psychology Quarterly, 82(3), 319-332.
• Foley, S., Hang-Yue, N., & Wong, A. (2005). Perceptions of discrimination and justice: are there gender differences in outcomes? Group & Organization Management, 30 (4), 421-450.
• Foster, M. D., & Micha-Tsarfati, E. (2005). The effects of meritocracy beliefs on women’s well-being after first-time gender discrimination. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(12), 1730-1738.
• Francois, P. (1998). Gender discrimination without gender difference: theory and policy responses. Journal of Public Economics, 68, 1-32.
• Gibelman, M. (2000). The nonprofit sector and gender discrimination. Nonprofit Management and Leadership, 10(3), 251-269.
• Gönç-Şavran, T. (2014). Sağlıkta toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri: Eskişehir’de kırsal ve kentsel alanlarda kadın sağlığı. Fe Dergi, 6(1), 98-116.
• Hutchings, K., Moyle, C. L., Chai, A., Garofano, N., & Moore, S. (2020). Segregation of women in tourism employment in the APEC Region. Tourism Management Perspectives, 34, 100655.
• Hultin, M., & Szulkin, R. (1999). Wages and unequal access to organizational power:an empirical test of gender discrimination. Administrative Science Quarterly, 44, 453-472.
• Kavas Urul, A. (2016). 81 il için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi 2016. Ankara: TEPAV.
• Kelan, E. K. (2009). Gender fatigue: the ideological dilemma of gender neutrality and discrimination in organizations. Canadian Journal of Administrative Sciences, 26, 197-210.
• Kocacık, F., & Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de çalışan kadınlar ve sorunları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (1), 195-219.
• Kouta, C., & Kaite, C. P. (2011). Gender discirimantion and nursing: A literatüre review. Journal of Professional Nursing, 27(1), 59-63.
• Koyuncu, C. ve Bakırtaş, İ. (2006). İşveren ve işletme profili açısından perakendeci işletmelerde cinsiyet ayrımcılığı. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 255-272.
• Muñoz-Bullón, F. (2009). The gap between male and female pay in the Spanish tourism industry. Tourism Management, 30(5), 638–649.
• Obadic, A. (2016). Gender discrimination and pay gap on tourism labor market. International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 10(3), 808-813.
• Öngen, B., & Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48, 1-18.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33), 93-112.
• Öztürk, Z. A. (2012). Uluslararası siyasette ve karar alma mekanizmalarında kadın. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-33.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230.
• Pınar, M., McCuddy, M.K., Birkan, İ., & Kozak, M. (2011). Gender diversity in the hospitality industry: An empirical study in Turkey. International Journal of Hospitality Management, 30, 73-81.
• Rinaldi, A., & Salerno, I. (2019). The tourism gender gap and its potential impact on the development of the emerging countries. Quality & Quantity. doi:10.1007/s11135-019-00881-x.
• Rosti, L., & Chelli, F. (2005). Gender discrimination, entrepreneurial talent and self – employment. Small Business Economics, 24, 131-142.
• Sankır, H. (2010a). Toplumsal cinsiyet rollerinin anlamlandırılış biçiminin “Kadın sanatçı kimliği”nin oluşum sürecine etkileri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-26.
• Sankır, H. (2010b). Eril tahakküm ve üstün erillik olgusunun plâstik sanatlar alanında toplumsal cinsiyet rollerinin oluşumuna etkileri üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-17.
• Seçer, B. (2009). Kadınların sendikalara yönelik tutumları ile cinsiyet ayrımcılığı algılarının sendika üyesi olma isteğine etkisi. Çalışma ve Toplum, 4, 27-60.
• Shaffer, M. A., Joplin, J. R. W., Bell, M. P., Lau, T., & Oğuz, C. (2000). Gender discrimination and job-related outcomes: A cross-cultural comparison of working women in the United States and China. Journal of Vocational Behavior, 57, 395-427.
• Sia, S.K., Sahoo, B.C., & Duari, P. (2015). Gender discrimination and work engagement: Moderating role of future time perspective. South Asian Journal of Human Resources Management, 2 (1), 58-84.
• Skalpe, O. (2007). The CEO gender pay gap in the tourism industry—Evidence from Norway. Tourism Management, 28(3), 845–853.
• Şalvarcı-Türeli, N., & Dolmacı, N. (2013). İş yaşamında kadın çalışana yönelik ayrımcı bakış açısı ve mobbing üzerine ampirik bir çalışma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 83-104.
• Thrane, C. (2008). Earnings differentiation in the tourism industry: Gender, human capital and sociodemographic effects. Tourism Management, 29, 514-524.
• Trentham, S., & Larwood, L. (1998). Gender discrimination and the workplace: an examination of rational bias theory. Sex Roles, 38 (1-2), 1-28.
• Triana, M. D. C., Jayasinghe, M., Pieper, J. R., Delgado D.M., & Li, M. (2019). Perceived workplace gender discrimination and employee consequences: A meta-analysis and complementary studies considering country context. Journal of Management, 45(6), 2419-2447.
• Urhan, B., & Etiler, N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum, 2, 191-215.
• Usta, J., Farver, J. M., & Hamieh, C. S. (2016). Effects of socialization on gender discrimination and violence against women in Lebanon. Violence Against Women, 22 (4), 415-431.
• Vizcaino-Suárez, L. P., & Díaz-Carrión, I. A. (2018). Gender in tourism research: Perspectives from Latin America. Tourism Review. doi:10.1108/tr-02-2017-0021
• Yıldırım, İ. E., Ergüt, Ö., & Camkıran, C. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın belirlenmesine yönelik akademisyenler üzerine bir çalışma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2, 37-46.