Otel İşletmelerinde Ön Büro Çalışanlarının Örgütsel Stres Kaynaklarının Motivasyonlarına Etkileri*

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 15 - 33, 01.07.2021

Y. Çağrı Türkseven Zehra Eğe

Öz

Bu araştırmanın temel amacı; otel işletmelerinde ön büro çalışanlarının örgütsel stres kaynaklarını belirlemek ve motivasyonları
üzerindeki etkilerini incelemektir. Ayrıca, örgütsel stres kaynakları ile motivasyon arasındaki ilişki, örgütsel stres kaynaklarının
demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği, araştırmanın alt amaçları olarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri,
Marmaris’te faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 420 ön büro personeli üzerinde, Haziran- Ekim 2019
tarihleri arasında, literatürden yararlanılarak uyarlanan bir anket yardımıyla kolayda örnekleme tekniği kullanılarak elde edilmiştir.
Anketler, ön büro çalışanlarına yüz yüze uygulanmıştır. Elde edilen veriler, tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, faktör analizi, varyans
analizi, bağımsız örneklem t- testi, korelasyon ve regresyon analizi gibi parametrik testler ile parametrik olmayan Kruskal Wallis testi
ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, örgütsel stres kaynakları ile motivasyon arasında negatif bir ilişki olduğu ve örgütsel
stres kaynaklarının ön büro çalışanlarının motivasyonları üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. En çok stres yaratan unsurlar, örgütsel
politikalardan kaynaklanan stres faktörleri ve örgütte kişiler arası ilişkilerden kaynaklanan stres faktörleri olarak bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Örgütsel Stres Kaynakları, Motivasyon, Otel İşletmeleri, Ön Büro.

Kaynakça

• Abyad, A. (2018). Project management, motivation theories and process management. Middle East Journal of Business, 13(4), 18-22.
• Akgündüz, Y. (2013). Çalışanların yaratıcılığına motivasyon araçlarının etkisi: Kuşadası’ndaki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 131-148.
• Akova, O., & Işık, K. (2008). Otel işletmelerinde stres yönetimi: İstanbul’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 17-44.
• Albayrak, A., S. (2006). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Aşık, N. (2005). Otel işletmelerinde iş görenlerin örgütsel stres kaynakları ve stresin bireysel sonuçlarına ilişkin bir araştırma. Mevzuat Dergisi, 8(91), 1-14.
• Atasoy, A., & Yorgun, S. (2013). Sağlık çalışanlarında iş gerilimi ve iş stres düzeyinin değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 6(2), 71-88.
• Aydın, C., & Çavuş, Ş. (2017). Kuşadası konaklama işletmelerinde çalışanların örgütsel stres ve tükenmişlik düzeyleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(5), 79-95.
• Aydın, Ş. (2004). Otel işletmelerinde örgütsel stres kaynakları: 4-5 yıldızlı otel işletmesi uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), 1-21.
• Aydın, Ş. (2004). Otel işletmelerinde stres faktörleri ile iş bırakma ilişkisi: 4-5 yıldızlı otel işletmeleri uygulaması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Barutçu, S., & Sezgin, S. (2012). Satış yönetimi sürecinde motivasyon araçları ve etki düzeyleri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 89-97.
• Bayar, H. & Öztürk, M. (2017). İş stresinin iş tatmini üzerindeki etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi araştırma görevlileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 525-546.
• Behrman, D., N., & Perreault Jr, W. D. (1984). A role stress model of the performance and satisfaction of industrial salespersons. Journal of Marketing, 48(4), 9-21.
• Bilgili, H., & Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2165-2200.
• Boz, D., Duran, C., & Yenilmez, A. B. (2019). İş stresinin iş motivasyonu üzerine etkisi. Turkish Studies, Economics, Finance, Politics, 14(4), 1189-1204.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Erdoğan, P. (2021). İş tatmininin örgütsel stres algısına etkisi: cinsiyet ve medeni durumun düzenleyici rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 223-235.
• Eriş, Y., & Yücel, R. (2018). Örgütsel stres ve örgütsel stresle başa çıkma yöntemleri: İstanbul’da bir perakende mağazası ve şubelerinde araştırma. Kesit Akademi Dergisi, 17, 314-331.
• Gümüştekin, G., E., & Gültekin, F. (2009). Stres kaynaklarının kariyer yönetimine etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 147-157.
• Gümüştekin, G., E., & Öztemiz, A., B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271-288.
• Güney, S. (2011). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gürün, S. (2009). İşgören stresinin, motivasyon üzerine etkisi ve bir uygulama (emniyet teşkilatı), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hellriegel, D., John, W., & Richard, W. (1986). Organizational behavior. New York: West Publishing.
• Hwang, J., Hyun, S. S., & Park, J. (2013). Segmentation of hotel employees by occupational stress and differences in demographic characteristics. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 18(3), 241-261.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Karakaya, A., & Ay, F.,A. (2007). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 55-67.
• Kendir, H. (2020). Otel işletmesi çalışanlarında iş stresinin işten ayrılma niyetine etkisinde görev yapılan departmanın moderatör rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3421-3432.
• Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği. (On yedinci baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kokt, D., & Ramarumo, R. (2015). Impact of organisational culture on job stress and burnout in graded accommodation establishments in the free state province, South Africa. International Journal of Contemporary Hospitality Management. 27(6), 1198-1213.
• Kysilka, D., & Csaba, N. (2015). Employee turnover in the hospitality industry, 1, J63, 377-384.
• Li, L., Hu, H., Zhou, H., He, C., Fan, L., Liu, X., & Sun, T. (2014). Work stress, work motivation and their effects on job satisfaction in community health workers: A cross-sectional survey in China. BMJ open, 4(6), e004897.
• Macdonald, P., Kelly, S., & Christen, S. (2019). A path model of workplace solidarity, satisfaction, burnout, and motivation. International Journal of Business Communication, 56(1), 31-49.
• Motowidlo, S., J., Packard, J., S., & Manning, M. R. (1986). Occupational stress: ıts causes and consequences for job performance. Journal of Applied Psychology, 71(4), 618.
• Muraale, S., Basit, A., & Hassan, Z. (2017). Impact of job stress on employee performance. International Journal of Accounting and Business Management, 5(2), 13-33.
• Neguyen, O., N., & Trinh, P., D. (2017). The effect of job stress and work motivation on job performance of employee in the hotel industry: the case of Ho Chi Minh city, Vietnam. The 11 th International Days of Statistics and Economics, Prague, September 14-16.
• Oflas, M. (2018). İş Stresinin çalışan motivasyonu üzerine etkisi ve buna yönelik bir uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Üniversitesi İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul
• Olaniyi, A. A. (2013). Effects of job stress and motivation on performance of employees in hotel ındustry, Doctoral dissertation, National College of Ireland, Dublin.
• Özcan, İ., Alpar, Ö., Ciğer, A., & Algür, S. (2010). Antalya bölgesindeki seyahat acentası çalışanlarının stres kaynakları, belirtileri ve sonuçlarının belirlenmesine yönelik ampirik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 41-64.
• Öztürk, Y., & Seyhan, K. (2005). Konaklama işletmelerinde sunulan hizmet kalitesinin arttırılmasında işgören eğitiminin yeri ve önemi. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 121-140.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi. (2. Baskı). Çev: Sibel Balcı, Berah Ahi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Reece, B., L., & O’Grady, J., P. (1987). Business. Boston: Houghton Mifflin.
• Robbins, S., P. (1997). Organizational behaviour. (Eight edition). New Jersey: Prentice Hall.
• Saldamlı, A. (2000). Otel işletmelerinde stres kaynakları ve çalışanlar üzerindeki etkileri: beş yıldızlı otellerde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 288-302.
• Saracel, N., Taşseven, Ö., & Necdet, A., Y. (2015). Örgütsel stresin iş motivasyonu üzerine etkisi: banka çalışanları üzerine bir uygulama. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(4), 12-34.
• Schuler, R., S. (1980). Definition and conceptualization of stress in organizations. Organizational Behavior and Human Performance, 25(2), 184-215.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi (2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sharma, A., Verma, S., Verma, C., & Malhotra, D. (2010). Stress and burnout as predictors of job satisfaction amongst lawyers. European Journal of Social Sciences, 14(3), 348-359.
• Sökmen, A. (2005). Konaklama işletmeleri yöneticilerinin stres nedenlerinin belirlenmesinde cinsiyet faktörü: Adana’da ampirik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1-27.
• Topaloğlu, M., & Tuna, M. (1998). Otel işletmelerinde stresin değerlendirilmesi: Amprik bir çalışma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(2), 39-45.
• Trivellas, P., Reklitis, P., & Platis, C. (2013). The effect of job related stress on employees’ satisfaction: A survey in health care. Procedia-social and Behavioral Sciences, 73, 718-726.
• Tutar, H. (2016). Örgütsel davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Uludağ, G. (2019). İş stresi ve motivasyon ilişkisine yönelik bir alan araştırması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 411-439.
• Varca, P., E. (1999). Work stress and customer service delivery. The Journal of Services Marketing, 13(3), 229- 241.
• Wan, P., Y., K. (2013). Work stress among casino ındustry supervisors in Macao casinos. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 14(2), 179-201.
• Yılmaz, E., A. (2018). Yeni nesil motivasyon: İş›te oyunlaştırma. İstanbul: Ceres Yayınları.
• Yirik, Ş., Ören, D., & Ekici, R. (2004). Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan personelin örgütsel stres ve örgütsel tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin demografik değişkenler bazında incelenmesi. Journal of Yasar University, 9(35), 6223-6233