Nazi Antisemitizminde Dönüm Noktası: Kristal Gece

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 5, 121 - 160, 25.12.2023

Selma Göktürk Çetinkaya , Ayşegül Akgün

https://doi.org/10.5281/zenodo.10417143

Öz

Batı toplumlarında asırlardır var olan Yahudi karşıtlığı (Antisemitizm), esas manada 30 Ocak 1933 tarihinde Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Nazi) lideri Adolf Hitler'in şansölye olarak atanması ile Almanya’da daha belirgin bir hal almıştır. Alman Sosyalizmi içinde öne çıkan Alman ırkının üstünlüğü fikriyle yoğrulan Yahudilere yönelik düşmanlık, Hitler’in söylemlerinin Almanya’da destek görmesiyle giderek artmış ve söylem olmaktan çıkarak eylemselliğe evrilmiştir. Eylemlerin de şiddet seviyesinde gün geçtikçe bir artış gözlenmiştir. Bu noktada 1935’te kabul edilen Nuremberg Yasaları ile Yahudilerin aşağı bir ırk olduğu fikrini yasal zemine dayandırmalarının mühim rol oynadığı görülmektedir. Yahudi sorununun İkinci Dünya Savaşı sürecinin anahtar kelimelerinden biri olarak ve Almanya ile aynı cümleler içinde karşımıza çıkmasının temelinde de 1939 öncesinde yaşananların giderek büyümesi ve şiddetin artan boyutu yatmaktadır. Savaş öncesinde karşılaşılan ve Antisemitizm çerçevesinde değerlendirilmesi gereken olaylardan birisi de kuşkusuz “Kristal Gece” olarak adlandırılan hadisedir. 9-10 Kasım 1938 tarihleri arasında Almanya’daki Yahudilere karşı gerçekleştirilen pogromlar şeklinde kısaca açıklanabilecek bu olayın, Yahudi topluluğuna yönelik uygulamalara gösterilen bireysel bir tepkinin Nazi rejimi tarafından fırsata çevrilmesi olduğu söylenebilir. Bu olayı önemli kılan öge ise Antisemitist eylemleri şiddeti bir daha azalmayacak şekilde arttırmış olmasıdır. Öyle ki kitlesel şiddet eylemlerini içeren kasım pogromları, milyonlarca Yahudi'nin ölümüne yol açan Holokost’a sebep olmuştur. Gerekçesi bir Alman elçilik görevlisinin öldürülmesi olan ve Naziler tarafından arkasında enternasyonal Yahudilik yapılanmasının olduğu düşünülen bir suikastın fırsata çevrilmesinden ibaret Kristal Gece, Nazi Partisi lideri Adolf Hitler'in Yahudilere karşı artan nefretini ve düşmanlığını yansıtan bir olay olarak tarihe geçmiştir. Bu pogromun Yahudilerin Almanya’daki varlıklarını ve etkilerini azaltmaya yönelik uzun vadeli bir planın parçası haline getirildiği görülecektir. Nitekim Yahudileri Alman toplumundan dışlamaya ve onları toplumun dışına itmeye çalışan Naziler, suikast öncesinde de var olan Yahudi karşıtı hareketliliklerini toplumu da kışkırtarak daha da arttırmıştır. İşlenen suçu bireysel olarak ele almayıp bir topluluğa mal eden Nazi yönetimi, diğer ülkelerden de benzer tepkileri istemiştir. Herschel Grynszpan nezdinde tüm Yahudiler cezalandırılmış; evlerine, iş yerlerine saldırılan bu kesimin Almanya’dan silinmesi için uğraş verilmiştir. Hazırlanan bu çalışma, Kristal Gece’ye giden süreci ve bu süreçte yaşanan gelişmeleri ele almaktadır. Hazırlanmasında tetkik eserler ile yerli ve yabancı gazetelerden istifade edilen bu makaleyle Nazi Antisemitizminin şiddet eylemleri İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasından önceki senelere götürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Antisemitizm, Nazi Almanyası, Kristal Gece, Herschel Grynszpan, Ernst vom Rath

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akşam, “Bir Leh Yahudisi Paris Alman Sefareti Katibini Vurdu”, 8 Kasım 1938: 2.
• Akşam, “Almanya’da Yahudiler Aleyhinde Şiddetli Nümayişler Oldu”, 10 Kasım 1938: 4.
• Akşam, “Almanya’da Yahudilere Karşı Tecavüzler”, 11 Kasım 1938: 4.
• Akşam, “Paris Gazeteleri, Yahudilere Karşı Yapılan Tecavüzleri Şiddetli Bir Lisanla Tenkit Ediyorlar”, 13 Kasım 1938: 6.
• Akşam, “İngiltere Almanya’ya Dün Bir Nota Verdi”, 13 Kasım 1938: 6.
• Anadolu, “Almanya’nın Paris Sefaretinde Yapılan Suikast”, 9 Kasım 1938: 6.
• Anadolu, “Almanya’da Yahudilerin Havraları Yakıldı, Mağazaları Yağma Edildi”, 11 Kasım 1938: 5.
• Caplan, J. (2012). Hitler Almanyası 1933-1945. Çev. İdem Erman, İstanbul İnkılap Yayınevi. Cumhuriyet, “Paris’te Bir Hadise”, 8 Kasım 1938: 9.
• Cumhuriyet, Yahudiler Aleyhinde Tezahürat”, 11 Kasım 1938: 7.
• Daily Express, “Jewis Homes Fired, Women Beaten”, 11 Kasım 1938: 1-2.
• Daily Telegraph, “Nazi Outrages Continue: Jewish Businesses Destroyed”, 10 Kasım 1938: 1. Deutsches Nachrichtenbüro, 8 Kasım 1938: 1.
• Edelheit, Abraham J. (1994). “Jewish Responses To The Nazi Threat, 1933–1939: An Evaluation”. Jewish Political Studies Review, 6, (1/2), 135-152.
• Haber- Akşam Postası, “Paris Suikastı Nasıl Oldu?”, 8 Kasım 1938: 1-6.
• Haber- Akşam Postası, “Fransa’daki Cinayetin Hesabını Almanya’daki Yahudiler Verecekler”, 9 Kasım 1938: 6.
• Haber-Akşam Postası, “Bütün Havralar Yakıldı”, 11 Kasım 1938: 4.
• Krošlák, D. (2015). “Nuremberg Laws”. The Lawyer Quarterly, 5 (3), 184-194.
• Kurun, “Almanya’nın Yahudi Aleyhtarı Hareketleri”, 13 Kasım 1938: 8.
• Manchester Guardian, “The Anti-Jewish Outrages in Germany”, 11 Kasım 1938: 1.
• Marrus, M. R. (1989). The Strange Story of Herschel Grynszpan, Michael R. Marrus (Ed.), The Nazi Holocaust (s. 597-607), Berlin: De Gruyter Saur.
• McKale, D. (1973). “A Case of Nazi ‘Justice’-The Punishment of Party Members Involved in the Kristallnacht, 1938”, Jewish Social Studies, 35 (3/4), 228-238.
• Meinecke, W. F. ve Zapruder, A. (2014). Law, Justice, and the Holocaust, Washington: United States Holocaust Memorial Museum Publishing.
• Rheinsberger Zeitung, “Wohlüberlegte Tat des Juden Grynizpan”, 8 Kasım 1938: 1.
• Schwab, Gerald, The Day the Holocaust Began The Odyssey of Herscel Grynszpan, New York, Praeger Publishers 1990.
• Spivack, K. (1981). “Crystal Night: Berlin 1938”, Poetry, 280-281.
• Steinweis, A. E. (2008). “The Trials of Herschel Grynszpan: Anti-Jewish Policy and German Propaganda, 1938-1942”, German Studies Review, 31 (3), 471-488.
• Steinweis, A. E. (2009). Kristallnacht 1938. Londra: Harvard University Press.
• Stephanie, S. (2019) The Absence of “Kristallnacht” and Its Aftermath in BBC German-language Broadcasts during 1938–1939, Steven J. Ross, Wolf Gruner, Lisa Ansell (Ed.), New Perspectives on Kristallnacht: After 80 Years, the Nazi Pogrom in Global Comparison (s. 171-193), Indiana: Purdue University Press.
• Son Posta, “Paris’teki Alman Elçilik Binasında Bir Suikast”, 8 Kasım 1938: 3.
• Tan, “Muhtelif Dış Haberlerden Kısa Hülasalar”, 13 Kasım 1938: 2.
• Teltower Kreisblatt, “Wilhelm Gustloff- Ernst vom Rath”, 8 Kasım 1938.
• The Guardian, “Nazi Riots”, 10 Kasım 1938: 1.
• The Houston Chronicle, “Jews Attacked in all Germany”, 10 Kasım 1938: 1-6.
• The Jewish Telegraphic Agency Daily News Bulletin, “David Frankfurter, Who Killed Swiss Nazi Leader, Pardoned; Served Nine Years”, 16 Mayıs 1945: 1.
• The Jewis News, “David Frankfurter Expected in Zion”, 10 Ağustos 1945: 7.
• The New York Times, “Nazis Smash, Loot and Burn Jewis Shops and Temples until Goebbels Calls Halt”, 11 Kasım 1938: 1.
• The New York Times, “Reich Embassy Aide in Paris Shot to Avenge Expulsions by the Nazis”, 8 Kasım 1938: 1-4.
• The Times, “Mass Attacks on Jews in Germany”, 10 Kasım 1938: 1.
• Ulus, “Berlin’de Sükun Yeniden Kuruldu”, 12 Kasım 1938: 8.
• van Dijk, L. (1988). Der Attentäter: Herschel Grynszpan und die Vorgänge um die “Kristallnacht”. Hamburg: Rowohlt Taschenbuch.