XIV. ve XV. yüzyılın Ortaçağı’nda Türkistan’dan Azerbaycan coğrafyasına kadar olan bölgelere hâkim olan Timurlu Devleti’nin iktisadî yapısını konu alan bu çalışmada söz konusu devletin malî denetimi hakkında bilgi verilecektir. Devletin kurucusu Emir Timur, otuz yılı aşkın hâkimiyet döneminin büyük çoğunluğunu seferlerle geçirmiş askerî bir liderdir. Emir Timur, devlet teşekkülünü tamamladıktan sonra ülkesinin siyasî, kültürel, sosyal ve ekonomik eksikliklerini tamamlaya çalışmakla birlikte bu alanlardaki aksaklıkları gidermek adına önemli teşebbüsler atmıştır. Emir Timur’un bu teşebbüslerinden biri iktisadî alanlardan biri olan malî denetimleri gerçekleştirmektir. Devlet içerisinde malî kayıtların teftişi çoğu zaman vezirler tarafından yapılırdı. Ancak birtakım müşkül durumlar meydana geldiğinde hükümdar bizzat olaya müdahil olurdu. Esasen özellikle maliye vezirlerinin karıştıkları skandallar çoğu zaman hüsranla sonuçlanmıştır. Emir Timur, halk üzerine yüklenen kanunî ve gayrı kanunî fazla vergileri, maliye defterlerini ve yolsuzlukları kaldırmak üzere bu denetimleri sık sık yapardı.
Emir Timur’un oğlu Şahruh Bahadır da babası gibi uzun bir süre tahtta oturmuştu. Şahruh zamanında Timurlu Devleti’nin bütün coğrafyasında siyasî ve askerî hâkimiyet hedeflenmişti. Nitekim bu zamanda askerî seferlerin çok yaşanmamasıyla birlikte sahip olunan coğrafyaları elinde tutmak ve Timurlu Devleti’nin hâkimiyet, siyaset, kültür ve ekonomik yapısını buralarda sağlamlaştırmak politikasına gidilmiştir. Herhalde Timurlu Devleti’nde malî denetimlerin yoğun yaşandığı dönem Şahruh zamanı olmuştur. Bu minvalde Timurlu Devleti’nin malî denetimi Timur ve Şahruh zamanı dikkate alınarak incelenecektir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Ortaçağ Asya Tarihi |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 30 Haziran 2024 |
Yayımlanma Tarihi | |
Gönderilme Tarihi | 7 Nisan 2024 |
Kabul Tarihi | 11 Mayıs 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 4 Sayı: 1 |
TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.