Muallim Naci: Eski Mi, Yeni Mi?

Yıl 2010, Sayı: 19, 176 - 185, 01.01.2010

Hiclâl Demir

Öz

1849-1893 yılları arasında yaşayan Muallim Naci, Tanzimat edebiyatının en çok tartışılan sanatçılarından biridir. İlk eseri olan Âteşpâre’de yeni tarz şiirlere yer veren Muallim Naci, Tercüman-ı Hakikat’in edebî kısmında yaptığı şiir eleştirileriyle Divan edebiyatını canlandırmakla suçlanmış, daha sonra Recaizâde Mahmut Ekrem’le giriştiği kalem kavgası onu -ister istemez- eski taraftarı şairlerin lideri konumuna getirmiştir. Hâlbuki Naci, Türk edebiyatının, kendi geleneğinin yanı sıra Batı edebiyatının seçkin eserlerinden de yararlanması gerektiğini savunmuştur. Özellikle, Türkçenin sadeleştirilmesi ve dilin korunması için bir kurumun gerekliliği yönündeki görüşleri, çağının çok ötesindedir. Kısa ömrüne pek çok eser sığdıran Muallim Naci, bugün, ön yargılardan uzak, dile ve edebiyata dair özgün görüşleriyle yeniden değerlendirilmektedir

Anahtar Kelimeler

Muallim Naci, Recaizâde Mahmut Ekrem, Tercüman-ı Hakikat, Demdeme, Zemzeme, Takdir-i Elhan.

Muallim Naci: Traditional or Modernists?

Öz

Muallim Naci, who lived between 1849 and 1893, is one of the most debated literary artists of the Tanzimat period. Although having brought new forms to his poems in his first work Âteşpâre, Muallim Naci was accused of enlivening the Divan Literature because of his criticism of the poems published on the literary part of Tercümân-ı Hakikat. Afterwards, the literary dispute between him and Recaizâde Mahmut Ekrem made Naci -unavoidablythe leader of the poets who were the followers of old tradition. However, Naci argued that Turkish literature had to make use of the distinguished works of the Western literature as well as of its own tradition. Especially, his views on the need for an institution to simplify and to preserve the Turkish language are beyond his era. Today, Muallim Naci, who produced many works during his short lifetime, is being reassessed with his original views about language and literature

Anahtar Kelimeler

Muallim Naci, Recaizâde Mahmut Ekrem, Tercüman-ı Hakikat, Demdeme, Zemzeme, Takdir-i Elhan.

Kaynakça

• ALPTEKİN, Turan, (1993), “Yüzyıl Sonra Muallim Naci”, Hürriyet-Gösteri, 152: 88-89.
• GÜRSOY, Belkıs, (1995), “Muallim Nâci‟de Millî Yönelişler”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, 24 (2): 46-70.
• İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, (1996), Son Asır Türk Şairleri, Cüz: VI, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• KAPLAN, Ramazan, (1998), Muallim Naci-Mektuplarım, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• KOCAKAPLAN, İsa (2007), İki Cihan Arasında Muallim Naci, İstanbul: Kapı Yayınları.
• MUALLİM NACİ, (1303a), Demdeme, İstanbul: Mihran Matbaası.
• MUALLİM NACİ, (1303b), Mecmua-i Muallim, 9 Kânûnıevvel, nu. 11, s. 43.
• ÖZKIRIMLI, Atilla, (1987), Tevfik Fikret, İstanbul: Cem Yayınevi.
• PARLATIR, İsmail, (1995), Recaizade Mahmut Ekrem, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• RECAİZÂDE MAHMUT EKREM, (1301), Takdir-i Elhan, İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
• TANPINAR, A. Hamdi, (1997), 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• TANSEL, Fevziye Abdullah, (1953), “Muallim Naci ile Recaizâde Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebî Hâdiseler”, Türkiyat Mecmuası, C. X‟dan Ayrı Basım, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası.
• …………, (1971), “Muallim Naci‟nin Türk Dilinin Sâdeleştirilmesi, Dil Cemiyeti Kurulması Hakkındaki Düşünceleri”, Türk Kültürü, 100: 286-292.
• UÇMAN, Abdullah, (1974), Muallim Naci, İstanbul: Toker Yayınları.