Tatar Tiyatrosunda İlk Türk Yazar: Namık Kemal

Yıl 2010, Sayı: 20, 189 - 199, 01.06.2010

Serap Karlıç Akı

Öz

Bu çalışmada Tanzimat dönemi Türk tiyatrosu ve oyun yazarları hakkında bilgi verildikten sonra, aynı dönemde Tatar tiyatrosunun gelişimi ve kaleme alınıp sahnelenen oyunlardan söz edilmektedir. Ayrıca Tatar tiyatrosunda tercüme edilip oynanan ilk yabancı oyun Zavallı Çocuk’un yazarı Namık Kemal ve kendisinin eserleriyle yarattığı etki hakkında bilgi verilmektedir

Anahtar Kelimeler

tiyatro, Tatar edebiyatı, çağdaş Türk edebiyatı, Namık Kemal, ceditçilik

First Turkish Author in Tatar Theater: Namık Kemal

Öz

In this study, the authors of the Tanzimat period and the game provides information about the Turkish theater has been in the same period in the development of Tatar theater and the scenes to pen the game is talking about. The first Tatar theater play can be translated also in the foreign game Zavallı Çocuk the author's own work generated by Namık Kemal and provides information about the effects

Anahtar Kelimeler

drama, Tatar literature, modern Turkish literature, Namık Kemal, cedidizm

Kaynakça

• AKAR, Metin (1998) “Mirza Elekber Sabir’de Namık Kemal Tesiri”, Namık Kemal Sempozyumu Bildirileri, Gazimagusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1-11.
• AKPINAR, Yavuz (1994) Azeri Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• AKÜN, Ömer Faruk (1964) “Namık Kemal”, İslam Ansiklopedisi, IX: 71-82.
• AKYÜZ, Kenan (1999) Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860–1923, İstanbul: inkılâp Kitabevi.
• AND, Metin (1983) Türk Tiyatrosunun Evreleri, Ankara: Turhan Kitabevi.
• AYTAŞ, Gıyasettin (2002) Tanzimatta Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• BANARLI, Nihat Sami (1971) “Namık Kemal 1840–1888”, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi II, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 879–914.
• BROCKETT, Oscar Gross (2000) Tiyatro Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi.
• DEVLET, Nadir (1999) Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi (1905–1917), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• DİZDAROĞLU, Hikmet (1982) Namık Kemal Yaşamı, Sanatı, Yapıtları, 10. Basım, Ġstanbul: Varlık Yayınları.
• ENGİNÜN, İnci (1993) “Namık Kemal ve Tiyatro”, Doğumunun Yüz Ellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: AKM Yayını, 12–24.
• FUAT, Memet (1961) Başlangıcından Bugüne Türk ve Dünya Tiyatro Tarihi, İstanbul: Varlık Yayınları.
• GAYNULLİN, M. (1985) “Dramaturgiya”, Tatar Edebiyatı Tarihi, II, Kazan: Tataristan Kitap NeĢriyatı, 484–502.
• GIYZZET, B. (1986) “Galiesgar Kamal”, Tatar Edebiyatı Tarihi, III, Kazan: Tataristan Kitap Neşriyatı, 383–402.
• KAMAL, Galiesgar, (1978) Eserler, Tom 1, Kazan: Tataristan Kitap Neşriyatı.
• KAMAL II, Gabdrahman (1979) “Galiesgar Kamal”, Galiesgar Kamal Turında İstelikler, Kazan: Tataristan Kitap Neşriyatı, 3–17.
• KAPLAN, Mehmet (1944) “Namık Kemal’e Göre insan”, İstanbul, 4: 4–5.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2000) Şahsı, Eseri, Tesiriyle Namık Kemal, istanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KOCAKAPLAN, Ġsa (1999) Namık Kemal, İstanbul: Timaş Yayınları.
• KUNTAY, Mithat Cemal (1944) Namık Kemal, I, İstanbul.
• KUNTAY, Mithat Cemal (1949) Namık Kemal, II, İstanbul.
• KURDAKUL, ġükran (2003) Namık Kemal, 3. Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• NUTKU, Özdemir (1983) Dram Sanatı (Tiyatroya Giriş), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• ÖZKAN, Fatma (1994) Abdullah Tukay’ın Şiirleri-İnceleme, Metin, Aktarma, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• ÖZKAN, Fatma (1996) “XX. Yüz Yılda Tatar şiiri”, Türk Dili, 531: 1044–1080.
• PARLATIR, İsmail (1988) “Namık Kemal”, Büyük Türk Klasikleri, VIII: 370–391.
• PİGNARRE, Robert (1991) Tiyatro Tarihi, (Çeviren: Pınar Kür), Ġstanbul: ĠletiĢim Yayınları.
• ŞENGÜL, Abdullah (2001) Türk Drama Geleneği ve Tarihî Oyunlarımız, Ankara: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• TAHİR, Mahmut (1975) “Kazan Tiyatrosu Hakkında”, Kazan, 14: 25–30.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2006) XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TANSEL, Fevziye Abdullah (1967) Namık Kemal'in Hususi Mektupları I (İstanbul, Avrupa ve Magosa Mektupları), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• TAYMAS, Abdullah Battal (1966) Kazan Türkleri: Türk Tarihinin Hazin Yaprakları, Ankara, Türk Kültürünü AraĢtırma Enstitüsü Yayınları.
• YARULLĠNA, Ramile (2009) “Türk Edebiyatının XIX. Yüzyıl Sonu – XX. Yüzyıl Başı Tatar Edebiyatına Etkisi”, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, II: 979-984.
• YETİŞ, Kâzım (1996) Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• YUZİYEV, Nil (2001) “Ali Asgar Kemal”, Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Çağdaş Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım), Tatar Edebiyatı III, XIX, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 37–48.
• “Tatmusic”, İntеrnеt-Mаgаzin: Tаtаrskаya Muzıkа, Video, Knigi i Suvеnirı, http://www.tatmusic.ru/articles/492/ (SGT: 28.01.2009).
• Tatarskaya Elektronnaya Biblioteka, http://www.kitap.net.ru/gkamal1.php (SGT: 28.01.2009).