ÇAĞDAŞ TÜRK TİYATROSUNDA SAMUEL BECKETT ETKİSİ: GÜLE GÜLE GODOT VE GODOT’YU BEKLEMEZKEN

Yıl 2015, Sayı: 29, 161 - 190, 01.01.2015

Nurtaç Ergün

Öz

Samuel Beckett, II. Dünya Savaşı’nın beraberinde getirdiği yıkımın insanlık üzerindeki olumsuz etkisinin dışa vurumu olarak kabul edilen absürd tiyatronun önemli temsilcilerinden biridir. Beckett’in Godot’yu Beklerken oyunu ise tiyatro tarihinde absürd tiyatronun önemli örneklerinden biri olarak kabul görmüştür. Bu oyun yazıldığı tarihten itibaren dünya genelinde çok fazla ilgi çekmiş ve tesirlerinin günümüzde de devam ettiği görülmüştür. Samuel Beckett’in Godot’yu Beklerken isimli oyununun Türk tiyatrosuna da etkisi söz konudur. Bu çalışmanın temelinde Samuel Beckett’in ve Godot’yu Beklerken isimli oyununun Türk tiyatrosuna etkisini gösteren iki ayrı eser yer almaktadır. Ferhan Şensoy’un 1993 yılında yayımlanan Güle Güle Godot ve Cahit Atay’ın 1994 yılında yayımlanan Godot’yu Beklemezken isimli oyunları ile Samuel Beckett’in oyunu arasındaki bağın açığa çıkarılması çalışmanın temel amaçlarındandır. Bu bağlamda okunacak eserlerin kaynak metin ile ilişkisi ve yazarların kaynak metni nasıl algıladığı/yorumladığı tespit edilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Absürd Tiyatro, Samuel Beckett, Ferhan Şensoy, Cahit Atay

Samuel Beckett’s Influence on Modern Turkish Theatre: Güle Güle Godot and Godot’yu Beklemezken

Öz

Samuel Beckett is one of the most important representatives of the Theatre of the Absurd which is cosidered as the expression of the negative effects and devestation that World War II brought on humanity. Beckett’s play Waiting for Godot has been regarded as one of the major examples of the Theatre of the Absurd in history of theatre. The play attracted attention in the world and its effects have been seen since it was written. Samuel Beckett’s play Waiting for Godot has also effected the Turkish theatre. The main aim of this study is to show the relation between Beckett’s Waiting for Godot and Ferhan Şensoy’s Güle Güle Godot published in 1993 and also Cahit Atay’s Godot’yu Beklemezken published in 1994. And also in this study relation between the source text and the writers’ perception of the source text will be determined

Anahtar Kelimeler

Theatre of the Absurd, Samuel Beckett, Ferhan Şensoy, Cahit Atay

Kaynakça

• ADIYAMAN, Halil (2013) “Godot Üzerine Bir Karşılaştırma”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/8 Summer: 1-8.
• AND, Metin (1983), Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• AND, Metin (1985), Geleneksel Türk Tiyatrosu, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• ARACI, Ebru (2012), Ferhan Şensoy'un Metinlerinde Geleneksel Halk Tiyatrosunun Çağdaşlaştırılma Biçimleri, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tiyatro Ana sanat Dalı, Danışman: Doç. Dr. Fakiye Özsoysal, İstanbul.
• ATAY, Cahit (1994), Godot’yu Beklemezken, İstanbul: Gerçek Sanat Yayınları.
• AYDEMİR, Bünyamin (2003), “Absürd Tiyatro ve Yapısal Özellikler”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 4: 11-29.
• BECKETT, Samuel (2010), Godot’yu Beklerken, çeviren: Tarık Günersel, Uğur Ün, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• BOYACIOĞLU, Fuat (2004) “Geleneksel Tiyatro ve Uyumsuzluk Tiyatrosu”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11: 205-219.
• BULATOVİC, Miodrag (1970), Godot Geldi, çeviren: Sevgi Sabuncu, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• BUTTANRI, Müzeyyen (2010) “Cumhuriyet Devri Türk Tiyatrosunda Batı Etkisi”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Yeni Türk Edebiyatının Kaynakları II, Volume 5/2, Spring:50-91.
• ÇALIŞLAR, Aziz (1995), Tiyatro Ansiklopedisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ENGİNÜN, İnci (2007), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ESSLİN, Martin (1999), Absürd Tiyatro, çeviren: Güler Siper, Ankara: Dost Yayınları.
• GENÇ, Hanife Nalan (1999), “Samuel Beckett’in ‘Godot’yu Beklerken Adlı Oyununda’ Bekleme Tutkusu”, Dil Dergisi, 80, Haziran:32-37.
• GÜÇBİLMEZ, Beliz (2003), “Absürd Tiyatroda İroni”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 15: 96-137.
• İPŞİROĞLU, Zehra (1996), Uyumsuz Tiyatroda Gerçekçilik, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• KARABOĞA, Kerem (2002) “Absürd’den Geleneksel’e Genç Oyuncular Deneyimi: Tavtati Kütüpati ve Vatandas Oyunu”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 13: 35-58.
• KOCAMAN, Şengül (2007), “Beklenen ve Uğurlanan Godot’lar Üzerine Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışması: Samuel Beckett/Godot’yu Beklerken, Ferhan Şensoy/Güle Güle Godot”, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü e-dergi, cilt XVIII, 1: 429-444. http://sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/dergi.asp?dosya=420 E.T. 10.04.2013
• KUDRET, Cevdet (1973), Ortaoyunu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ÖĞÜNÇ, Yüksel (2010), “Godot’yu Beklerken Oyununda Göstergelerin Kullanımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Isparta: 1-6.
• ÖZGÜVEN, Azize (1983), Çağdaş Tiyatro’da Samuel Beckett’in Yeri, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• ÖZKAN, Seçkin (2011), Cahit Atay’ın Yapıtları, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Abdullah ŞENGÜL, Kütahya.
• ÖZSOYSAL, Fakiye (2010) “Tiyatromuzda Epik ve Absürd Uyarlamalarda Düşünsel Tasarım ve Üretilen Görme Biçimi Üstüne Eleştirel Bir Okuma Modeli”, Türkiye’de Tiyatronun Yolculuğu, “Türk Tiyatrosu Günleri” Sempozyumu, 6-8 Kasım 2008, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü, 100.Yıl Salonu A.Ü. Rektörlüğü Tandoğan Yerleşkesi, Bildiri Kitabı, Yayına Hazırlayan: Süreyya Karacabey, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No:259, Ankara Üniversitesi Yayınları No:264: 243-266.
• PEKMAN, Yavuz (2010), Modern Türk Tiyatrosundan Gelenekselliğe, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• ŞENER, Sevda (1998) Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Tiyatrosu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• ŞENER, Sevda (2003) Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi, Ankara: Dost Yayınları.
• ŞENER, Sevda (2010) Tiyatro Yaşam-Oyun İlişkisi, Ankara: Dost Yayınları.
• ŞENSOY, Ferhan (1996), Güle Güle Godot, İstanbul: Ortaoyuncular Yayınları.
• TEKEREK, Nurhan (1993), Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza Yansımalar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• TEZCAN, SELLÜM Zeynep (2010), Samuel Beckett’in Godot’yu Beklerken, Oyun Sonu, Mutlu Günler ve Krapp’ın Son Bandı Oyunlarında Zaman Kavramının İşlenişi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yabancı Diller Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Erdinç Parlak.
• TÖRE, Enver (2009), “Türk Tiyatrosunun Kaynakları”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4 /1-II Winter: 2181-2348.
• TUTAŞ, Nazan (2009), “Absürd Diyaloglar: Godot’yu Beklerken”, Littera Edebiyat Yazıları, 25: 101-114.
• YILDIZ, Mehmet (2011), Geleneksel Türk Tiyatrosu Orta Oyunu Tiplerinin Ferhan Şensoy Oyunlarına Yansıması, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne Sanatları Ana sanat Dalı, Danışman: Doç. Dr. A. Pınar Aras.
• YÜKSEL, Ayşegül (2006), Samuel Beckett Tiyatrosu, İstanbul: Dünya Kitapları Yayınları.