İstiklal Süreci Uzbek Poet Erkin Vâhid’s Poem Named ‘Vätän Umidi’ Hope For A Motherland and Its Commentary

Yıl 2016, Sayı: 31, 47 - 56, 01.01.2016

Selahittin Tolkun

Öz

Uzbek poetry was founded both under the influence of tradition and contemporary trends. Poets, who couldn’t express themselves rightly under the oppressive Soviet regime, they reached freedom of expression after independence. Erkin Vâhid is one of the prominent names in modern-day Uzbek poetry. He had drawn attention during the Soviet period by writing the eulogy named Özbegim and accordingly the reaction of the Communist Party. The poet, who usually writes lyrical poems, also has verses in Western and Classical Turkic styles. His poem named Vatan Ümidi, which he wrote during the the period of independence of Uzbekistan in the disintegration of the Soviet Union, draws attention with its short volume, but wide references. In this poem, which has only seven doublets, the poet has depicted all of the miseries the Turks of Turkestan, notably Uzbeks, have suffered during the Tsarist and Soviet periods

Anahtar Kelimeler

Contemporary Uzbek Poetry, Erkin Vâhid, the independence process of Uzbekistan

Özbek Şairi Erkin Vâhid’in ‘Vätän Umidi’ Adli Şiiri ve Yorumu

Öz

bek Türk Şiiri hem gelenekten hem de çağdaş akımlardan etkilenerek kurulmuştur. Baskıcı Sovyet döneminde kendisini hakkıyla ifade edemeyen şairler, ancak istiklalden sonra ifade hürriyeti bulabilmişlerdir. Günümüz Özbek şiirinin önde gelen isimlerinden birisi de şair Erkin Vâhid’dir. Kendisi daha Sovyet döneminde yazdığı Özbegim adlı kaside ile dikkatleri üzerine ve beraberinde Komünist Partisi’nin tepkisini çekmiştir. Genelde lirik şiirler yazan şairin değişik konularda ve gerek Batılı gerekse Klâsik Türk Edebiyatı nazım şekillerinde şiirleri bulunmaktadır. Şairin Sovyetlerin yıkılma, Özbekistan’ın istiklale erişme sürecinde kaleme aldığı Vatan Ümidi adlı şiiri, kısa hacmi ama geniş telmihleriyle dikkat çekmektedir. Top topu yedi beyitlik bu şiirinde şair, denebilir ki Çarlık ve Sovyet dönemlerinde başta Özbekler olmak üzere Türkistan Türklerinin bütün ıstıraplarını dile getirmiştir

Anahtar Kelimeler

Günümüz Özbek Şiiri, Erkin Vâhid, Özbekistan’ın İstiklal Süreci

Kaynakça

• HÄSÄNOV, Säidbek (1982). Båbır Şe’riyätidän. Taşkent: Özbekistån KP Märkäziy Komiteti.
• NURMÅNOV, Ä. – Ä. SÅBIROV – N.QÅSIMOV (2011). Håzırgi Özbek Ädäbiy Tili. Taşkent: İlm Ziyå.
• RÄSUL, Xålid (1980). Furqät Şe’riyätidän. Taşkent: Özbekistån KP Märkäziy Komiteti.
• TOLKUN, Selahittin (2001). “Son Devir Çağatay Şairlerinden FURKAT”, Tarih Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, sayı: 2001/04- 172, İstanbul Nisan 2001, 44-48.
• TOLKUN, Selahittin (2008) “Yaşayan Çağatayca veya İki Dilli Özbek Şiiri”, VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 20-24 Ekim 2008, Ankara. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri 20-25 Ekim 2008. Ankara: TDK. 4235-4246.
• VÅHIDOV, Erkin (1991). Ortädä Begånä Yoq. Taşkent: Yåzuvçı
• VÅHIDOV, Erkin (1992). “Bu Vätändä Bir Vätän Qurmåqnı İstäydir Köŋil”. Özbegim (makale ve şiir toplamı). Taşkent: Vätän.
• VÅHIDOV, Erkin (2000). İşq Sävdåsı Säylänmä Birinçi Cild. Taşkent: Şärq.
• VÅHIDOV, Erkin (2001). Umrim Däryåsı Säylänmä Üçinçi Cild. Taşkent: Şärq.
• YUSUF, Muhämmäd (1991). Köŋlimdä Bir Yår. Taşkent: Yåzuvçı. İnternet kaynakları
• http://www.youtube.com/watch?v=1-Kqmz3UPx0
• http://aks.uz/index.php?option=com_content&view=article&id=10146:erkin63&catid=25:1 erkin&Itemid=23
• http://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/shukur-xolmirzayev-xorazm-jonginam-hikoya.html