Teleüt Atasözlerinden Seçmeler -I-

Yıl 2016, Sayı: 32, 131 - 140, 01.06.2016

Mikail Cengiz

Öz

Tarihten günümüze ulaşan atasözleri Türk kültür dairesindeki pek çok ortak özellikten önemli izler taşır. Bu bağlamda farklı coğrafyalarda yaşasalar da ortak pek çok unsuru barındıran Türk topluluklarının folklor malzemelerinin derlenmesi önem arz etmektedir. Eldeki çalışmada dilleri yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan Teleütlerin atasözlerinden bazıları üzerinde durulmuştur. Bu atasözleri alfabetik olarak sıralanmış, Türkiye Türkçesine çevirileri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Teleüt atasözleri üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Teleüt atasözleri, atasözü, Teleütler, Teleütçe, ülger sös, üredü sös

Selections from Teleut’s Proverbs -I

Öz

Proverbs surviving today have traces from many common cultural characteristics.inall cultures. In this context, although they live in different geographical areas, it becomes more of an issue to compile folklore materials of Turkish communities with many common elements. In this study, we focused on some of the proverbs of Teleuts, a Turkish community under the threat of endangerment. These proverbs are arranged in an alphabetical order and translated into modern Turkish. In addition, an outline of the studies on Teleut proverbs are included in the present study

Anahtar Kelimeler

Teleut proverbs, proverbs, Teleuts, Teleut language, ülger sös, üredü sös

Kaynakça

• AÇA, Mehmet (2011). “Tıva Atasözleri”, Karadeniz, Yıl 3 Sayı 12: 29-50.
• AKALIN, Şükrü Halûk (1999). “Teleüt Şairi Nikolay V. Kalişev ve Şiirleri”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 8: 426-437.
• ARAT, Reşit Rahmeti (1994). Güney Sibirya Türkçesi Metinleri, (Yay. Haz.: O. F. Sertkaya). Ankara: TKAE Yay.
• ARIKOĞLU, Ekrem (2007). “Tuva Türkleri Atasözleri”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı. Türk Dünyası Edebiyat Metinleri Antolojisi, 8. c. Ankara: AYK AKM Başkanlığı Yay.: 257-262.
• AZMANOĞLU, Mesut (1999). Türk Dünyası Atasözleri, İstanbul: Turan Kültür Vakfı Yay.
• CEYLAN, Emine (1996). Çuvaş Atasözleri ve Deyimleri Çuvaşça-Türkçe/Türkçe-Çuvaşça Sözlük,, Ankara: Simurg.
• ÇELİK ŞAVK, Ülkü (2000). Kırgız Atasözleri, Ankara: TDK Yay.
• ÇOBANOĞLU, Özkul (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Ankara: AYK AKM Başkanlığı Yay.
• DİLEK, İbrahim (1996). “Altay Türklerinin Ata Sözleri”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı 1: 107-120.
• FİSAKOVA, G. G. (1976). “Ülger Söstör pogovorki, Tabışkaktar zagadki, Alkış Söstör nastavleniya (blagosloveniya)”, Yazık Baçatskih Teleutov, Kemerovo: KGU: 130-132.
• FİSAKOVA, G. G. (1977). “Baçatsko-Teleutskiye Tekstı, Pogovorki i Zagadki”, Yazıki Narodov Sibiri, Kemerovo: KGU: 100-102.
• FİSAKOVA, G. G. (1990). “Obraztsı Fol’klora Baçatskih Teleutov”, Teleutskaya Zemlitsa i eë Korennıye Jiteli, Kemerovo: RİO: 26-30.
• FUNK, D. A. (2004). Teleutskiy Fol’klor, Moskva: Nauka.
• http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/perepis_itogi1612.html (20.12.2015)
• GÜL, Bülent (2003). “Moğol Atasözleri”, Türkbilig, 2003/5: 45-64.
• GÜL, Bülent (2010). Moğol Atasözleri, Dil Araştırmaları 01, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• GÜNGÖR, Ahmet & CAİLOVA GÜNGÖR, Asel (1998). Türkçe Açıklamalı Kırgız Atasözleri, Ankara: Engin Yay.
• GÜRSOY-NASKALİ, Emine & DURANLI, Muvaffak (1999). Altayca-Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay.
• İSMAİL, Zeyneş & GÜMÜŞ, Muhittin (1995). Türkçe Açıklamalı Kazak Atasözleri, Ankara: Engin Yay.
• KİRİŞÇİOĞLU, Fatih (2007). Saha Türklerinin Atasözleri / İnceleme-Metin, Ankara: Nobel Yay.
• KURPEŞKO TANNAGAŞEVA, N.N. & AKALIN, Şükrü Halûk (1995). Şor Sözlüğü, Adana: Türkoloji Araştırmaları.
• KÜRENOV, Sapar & GÜMÜŞ, Muhittin (1995). Türkçe Açıklamalı Türkmen Atasözleri, Ankara: Engin Yay.
• MUSAOĞLU, Mehman & GÜMÜŞ, Muhittin (1995). Türkçe Açıklamalı Azerbaycan Atasözleri, Ankara: Engin Yay.
• ÖLMEZ, Mehmet (2009). “Tuva Atasözlerinden Seçmeler”, Sibirische Studien, B 4, N 1. Göttingen&İstanbul: 51-128.
• ÖZTOPÇU, Kurtuluş (1992). Uygur Atasözleri ve Deyimleri, İstanbul: DTV Yay.
• PEKACAR, Çetin (2006). Kumuk Türklerinin Atasözleri İnceleme-Metin-Dizinler, Ankara: Meyil Mat.
• RADLOFF, W. (1866). Obraztsı Narodnoy Literaturı Tyurkskih Plemen’ Jivuşçih v Yujnoy Sibiri i Dzungarskoy Stepi, Çast’. I., Sanktpeterburg’.
• RADLOFF, W. (1999). Türklerin Kökleri Dilleri ve Halk Edebiyatı, Ankara: EKAV Yay.
• RYUMİNA-SIRKAŞEVA, L. (2003). Teleutskiy Fol’klor, Kemerovo: RİF Vest’.
• RYUMİNA-SIRKAŞEVA, L.T. & KUÇİGAŞEVA, N. A. (2000). Teleüt Ağzı Sözlüğü, (Çeviren: Ş. H. Akalın, & C. Turgunbayev). Ankara: TDK Yay.
• TAYMAS, Abdullah Battal (1968). Kazan Türkçesinde Atasözleri ve Deyimler, Ankara: TDK Yay.
• TIDIKOV, A. A. (1994). Bayat Çörçöktör, Gorno-Altaysk: Yuç-Syumer.
• TIDIKOV, A. A. (2011). Ana-Bayattıŋ Erjine Sözi, Gorno-Altaysk: OAO “GA-aya Tipografiya”.
• VERBİTSKİY, Vasiliy (1870). Altaytsı, Tomsk: VTGP.
• VERBİTSKİY, V. İ. (1893). Altayskiye İnorodtsı, Moskva.
• YOLDAŞEV, İbrahim & Gümüş, Muhittin (1995). Türkçe Açıklamalı Özbek Atasözleri, Ankara: Engin Yay.