Dolgancadaki Moğolca Biçimbirimler

Yıl 2017, Sayı: 34, 77 - 88, 01.06.2017

Hasan Güzel

Öz

Bu çalışmada, Dolgancadaki Moğolca birimler Lars Johanson’un kod kopyalama modeli ile ele alınmıştır. Buna göre sosyal açıdan baskın olan Moğolcadan, Dolgancaya birçok dilbilimsel birim kopyalanmıştır. Kopyalanan ögeler incelendiğinde Moğolcadan genellikle bağımsız biçimbirimlerin Dolgancaya kopyalandığı tespit edilmiştir. Bağımsız biçimbirimler arasında fiiller ve isimler önemli yer tutar. Bağımlı biçimbirimler Dolgancadaki uygun koda kopyalandığında biçimsel sesbilgisi çeşitlenmeleri ortaya çıkmıştır. Kod kopyalamada çekici ve çekici olmayan özellikler bulunmaktadır. Bu çalışmada bağımsız ve bağımlı morfolojik birimlerin kopyalanmasında çekici ve itici özelliklere değinilmiş, Türk ve Moğol dillerindeki tipolojik benzerliklerin kopyalamadaki etkileri üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Dolganca, Yakutça, Moğolca, Kod Kopyalama, Genel Kopya, Dil İlişkileri

Mongolian Morphemes in Dolgan

Öz

In this study, Mongolian constituents in Dolgan language are examined according to the code-copying method described by Johanson 2003 . The research indicated that many linguistic elements were copied to Dolgan from Mongolian, which was socially more dominant. The investigation into copied elements revealed that usually free morphemes from Mongolian were copied. Nouns and verbs occupy an important place among free morphemes. In addition to free morphemes, bound morphemes were also copied from Mongolian. Once bound morphemes were copied to the appropriate code in Dolgan, Dolgan gained morpho-phonological diversity. Code copying involves attractive and less attractive features. This study examines the relative attractiveness of free versus bound morphemes in copying, and focuses on the effect of typological similarities in Turkic and Mongolian languages on copying

Anahtar Kelimeler

Dolgan, Sakha Language, Mongolian, Code Copying, Global Copying, Language contact

Kaynakça

• BÖHTLİNG, O (1851), Über die Sprache der Jakuten - Grammatik, Text und Wörterbuch, St. Petersburg: Buchdruckerei der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften.
• DEMİR, N. (2003) “Popüler Dil Tartışmalarına Dil İlişkileri Açısından Bakış”, Cumhuriyetimizin 80.Yılında Türkçemiz, Ankara: Ankara Ticaret Odası Anadolu Çağdaş Eğitim Vakfı: 37-44.
• JOHANSON, Lars (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, (Çev. Nurettin Demir), Ankara: TDK Yayınları.
• KHABTAGAYEVA, B. (2009), Mongolic Elements in Tuvan, Wiesbaden: Harrossowitz Verlag.
• KAŁUŚYŃSKI, S. (1961), Mongolische Elemente in der jakutischen Sprache. Warszava.
• KAROLY, L. (2013), Deverbal Nominals in Yakut, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden.
• LESSİNG, F. D. (1996), Mongolian-English dictionary, Bloomington.
• Lİ, Y. Song (2010), A Study of Dolgan, Seul.
• STACHOWSKİ, M. (1993), Dolganischer Wortschatz, Krakow.
• STACHOWSKİ, M. (1997), Dolganische Wortbildung, Krakow.
• STAPERT, E. (2013), Contact-induced change in Dolgan, LOT, Utrecht.
• UBRYATOVA, E. I. (Ed.) (1982), Grammatika sovremennogo yakutskogo literaturnogo yazıka, Moskova.
• UBRYATOVA, E. I. (1985), Yazık noril’skih dolgan, Novosibirsk.