Vekâletnâmelerle Devredilen Şiir Mirası

Yıl 2017, Sayı: 34, 165 - 172, 01.06.2017

Fazile Eren Kaya

Öz

18. yüzyıl, klasik Türk edebiyatında niceliğin artıp niteliğin azaldığı bir dönemdir. Şair sayısı artsa da şiir bayağılaşma tehlikesiyle karşı karşıya gelir. Böyle bir ortamda padişahın fermanıyla “Reis-i Şairân” ilan edilen Osmanzâde Tâib, bu unvana dayanarak bir dönem eleştirisi yapar. Ünlü kasidesinde şairle müteşâir arasındaki farkı ortaya koymaya çalışır. Ancak dostlarını kırmaktan korktuğu için ayrıntıya girmez ama dönem şairleri hakkında ayrıntılı değerlendirme yapması için Seyyid Vehbî’yi vekil tayin eder. Seyyid Vehbî 170 beyitlik kasidesinin yaklaşık 80 beytinde dönemin edebi durumunu ve çağdaşı şairleri değerlendirir.Çalışmamızda bu iki kasidede şairlerin dönem eleştirisi yaparken ele aldıkları hususlar üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Divan edebiyatı, kaside, vekâletnâme, Osmanzâde Tâib, Seyyid Vehbî

Poetry Legacy Transferred with Vekâletnâmes

Öz

In the classical Turkish literature, the 18th century was the period when the quantity of the literary work increased whereas their quality decreased. Despite many poets, the art of poetry was thought to be exposed to a danger of banalization.. In this kind of environment, Osmanzâde Tâib who was appointed as “Reis-i Şâirân” Head of the Poets with Sultan’s edict, started to write a criticism of the era. In his famous ode, he tries to show the difference between poet and the copier. He does not give any details about the identity of the poets because he does not want to hurt his friends’ feelings, but for a detailed evaluation, he assigns Seyyid Vehbî as his deputy. Seyyid Vehbi criticizes the poets of the era in the 80 couplets of his 170 verse. Our paper tackles with these two verses by considering the themes involved in their literary criticism of the era

Anahtar Kelimeler

Divan Literature, ode, vekâletnâme, Osmanzâde Tâib, Seyyid Vehbî

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Namık, (2001), Ahmet Paşa, İstanbul: Timaş Yay.
• DİKMEN, Hamit, (1991), Seyyid Vehbî ve Divanının Karşılaştırmalı Metni, Ankara: Ankara Üniversitesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
• EREN KAYA, Fazile, (2010), Mesnevilerin Dîbâce, Sebeb-i Telif ve Hâtime Bölümlerindeki Edebiyat Eleştirisi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• HORATA, Osman, (2004), “Son Klasik Dönem: Nazım”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, V, Ankara: AKM Yay., 443-551.
• HORATA, Osman, (2009), Has Bahçede Hazan Vakti XVIII. Yüzyıl: Son Klasik Dönem Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yay.
• İNALCIK, Halil, (2016), Has-Bağçede Ayş u Tarab, Nedimler Şâîrler Mutrîbler, İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
• İSEN, Mustafa, (1998), Sehî Bey Tezkiresi Heşt-Behişt, Ankara: Akçağ Yay.
• İSEN, Mustafa ve C. KURNAZ, (1990), Şeyhî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• OĞRAŞ, Rıza, (2001), Es’ad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u (İnceleme-Metin). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10734,bahcepdf.pdf?0. (Son erişim tarihi 24.10.2017)
• ÖZTEKİN, Özge, (2006), XVIII. Yüzyıl Divan Şiirinde Toplumsal Hayatın İzleri, Divanlardan Yansıyan Görüntüler, Ankara: Ürün Yay.
• PALA, İskender, (2001), Bâkî, İstanbul: Timaş Yay.
• SEVGİ, Ahmet, (2014), “Klasik Türk Şiirinde Reîs-i Şâirânlık ve Vekâletnâmeler”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32: 1-28.
• TUĞLUK, İbrahim Halil, (2013), “Tâib, Osman-zâde Ahmed”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü
• http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1005. (Son erişim tarihi 25.10.2017)
• TURAN, Osman, (1958), Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar, Ankara: TTK Yay.
• UZ, Rengin, (1997), “Çöldeki Güzel Çiçeklerden Biri”, Tiyatro Dergisi, 76: 34-36.
• YÖNTEM, Ali Canip, (1928), “Reis-i Şâirân Osmanzâde Tâib Efendi”, Türkiyat Mecmuası, II, 103-129.