Moğolistan’da Bulunan Kayalar Üzerindeki Runik Yazıtlar 2010-2017

Yıl 2018, Sayı: 35, 143 - 154, 01.01.2018

Azzaya Badam

Öz

Moğolistan sınırları içerisindeki runik yazıtları ile ilgili araştırmalar ve eserler Türkoloji alanında çalışan birçok bilim adamları tarafından araştırılmakta ve yayımlanmaktadır. Ancak son yedi yılda yeniden bulunmuş olan runik yazıtlarının sayısı, satırı ve okunuş anlamlandırmasını kapsayan bir araştırma henüz elimize geçmemiştir. Bugüne kadar ülkemizde 77 bölgede 151 tane runik yazıtı bulunmuştur. Bu çalışma 2010-2017 yıllarında Moğolistan’da bulunan yeni yazıtların listesini ve yapılan araştırmaların kaynakçasını kapsamaktadır

Anahtar Kelimeler

Moğolistan, Runik yazıtlar, Göktürk yazıtlar, yeni yazıtlar

Recently Found Runic Rock Inscriptions In Mongolia 2010-2017

Öz

Many scholars have studied the Runic inscriptions found in the territory of Mongolia. In the recent seven years, numerous monuments have been found, however, detailed and complete studies regarding registering dates, locations, sizes and the contents of the inscriptions have not been made yet. Today over 151 monuments from 77 different places have been discovered in the territory of Mongolia. This study provides a list of the runic inscriptions found in Mongolia, from 2010 to 2017. Besides, a useful bibliography is given for those who might work on the runic inscriptions

Anahtar Kelimeler

Mongolia, Runic inscription, early Turkish inscription, new inscription

Kaynakça

• BATTULGA Tsend, Mönhtulga RINÇINHOROL, Fatma ALBAYRAK, Ariyajav BATÇULUUN, Azzaya BADAM, & Gerelmaa NAMSRAY. (2016). Moğolistan’da Türk Ayak İzleri (Turkic Footprints in Mongolia). Ulaanbaatar.
• АЗЗАЯА Б. (2016). “Жиримийн худаг”-ийн шинээр илрүүлсэн нэгэн бичээс (Vol. II, pp. 576–579). Presented at the Ази судлал (ICAS 2016), Улаанбаатар.
• АРЪЯАЖАВ Б., & АЗЗАЯА Б. (2014). Үхэр жил бичсэн эртний нэгэн бичээс (Урьдчилсан судалгаа). Оюуны хэлхээ, I (11),(fasc.30,), 233–234. БАТТУЛГА Ц. (2005). Монголын руни бичгийн бага дурсгалууд. Улаанбаатар.
• БАТТУЛГА Ц. (2010). Дэл уулын Жиримийн худагийн бичээсийн талаар дахин өгүүлэх нь. Оюуны хэлхээ, Антоон Мостаэрт, Монгол судлалын төв, Боть II (07): 140–141. БАТТУЛГА Ц. (2013). Өмнөговь аймгийн Номгон суманд ажилласан хээрийн судалгааны ажлын тайлан. Улаанбаатар.
• БАТТУЛГА Ц. (2016). Тайширын Давиртын бууцны бичээс. Acta Historica, Tom XVII, Fasc.1, 5–10.
• БАТТУЛГА Ц. (2017). Монголын Түрэг Судлал (2016) (Vol. III, pp. 41–47). Presented at the Ази Судлал (ICAS2017), Улаанбаатар.
• БАТТУЛГА Ц., & АЗЗАЯА Б. (2009). Монголын руни бичгийн дурсгалууд. Acta Historica, Tom.X (fasc.11): 78–96.
• БАТТУЛГА Ц., & ЦАМБАГАРАВ Ж. (2015). Тавьтын өвөлжөөний эртний бичээс. Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.8 No.1(403) December 2015: 43–44.
• БОЛДБААТАР Ю., ЦЭРЭНДАГВА Я., & Төрбат Р. (2017). Улаанчулуутын руни бичээсүүд. Монголын Археологи-2016, Ulaanbataar: 74–80.
• МӨНХТУЛГА Р. (2015). Хулсана амны руни бичээс (pp. 45–46). Presented at the Монгол сурвалж бичгийн судлал, Улаанбаатар. ЦЭРЭНДАГВА Я., ШНЕЙДЕР Ж., РОЗЕН А., КОННОРС Р., ДАЛАНТАЙ С., ФАРКУХАР Ж., … ОЛЗБАЯР Г. (2016). Монгол-Америкийн хамтарсан экспедицийн Их Нартын байгалийн нөөц газарт хийсэн археологийн хээрийн шинжилгээний ажлын тайлан (хээрийн судалгааны тайлан) (Хээрийн судалгааны тайлан). Улаанбаатар: ШУА, Түүх-Археологийн Хүрээлэн.
• ЭРДЭНЭ М., & БАТТУЛГА Ц. (2012). Далтын хадны зураг, эртний бичээс(Урьдчилсан судалгаа). Mongolian Journal of Anthropology, Archaeology and Ethnology, Vol.7, No.1(378) December 2012: 62–70.
• 바트돌가 체. (2017). 새로발견된 문자 문헌자료 : 히르기스 오보 비석 연구 (Руни бичгийн шинэ сурвалж: Хиргисийн овооны гэрэлт хөшөөний бичээсийн судалгаа) (pp. 91–121). Presented at the 박방민족 고유몬자화 몽골 고고학 I, 단국대학교 부설 북방몬화연구소 제18회 국제학술대회, 천안: 단국대학교.