Yenisey Yazıtlarından Tuba III E 51 Yazıtının Son Satırı Ya Da Balbar Nedir

Yıl 2018, Sayı: 36, 11 - 19, 01.06.2018

Nurdin Useev

Öz

Makalede Yenisey yazıtlarından Tuba III E 51 yazıtının son satırı ele alınmıştır. Söz konusu yazıtın diğer satırlarının okunmasında ve anlamlandırılmasında bilim adamları arasında fikir birliği sağlanmışken, son satır beş farklı şekilde okunmuş ve anlamlandırılmıştır. Bize göre mRBLBriTL:anRxmV şeklindeki satırın önceki okuma ve anlamlandırmalarının içinden A. S. Amancolov’un okuyuşu daha sağlamdır. Ancak son kelimenin anlamlandırılmasında bazı sorunlar yaşanmaktadır. mRBLB şeklindeki bu kelime S. Ye. Malov tarafından blbr balbal? şeklinde okunarak mal-mülk diye tercüme edilmiş ise İ. V. Kormuşin, E. Aydın gibi bilim adamları tarafından balbar şeklinde okunarak balbal diye anlamlandırılmıştır. A. S. Amancolov, söz konusu harfler kümesini bal barım şeklinde iki ayrı kelime olarak ele almış ve bal gibi tatlı mal-mülküm diye tercüme etmiştir. Yaptığımız çalışma sonucunda ele alınan satır ‘ e ş i m a g ı r ne a ltı e r balbarım’ şeklinde okunarak ‘Dostlarım, değerli nedir? Değerli olan tarafımdan öldürülen altı düşman ere ait balballardır’ diye tercüme edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Köktürk harfli yazıtlar, Yenisey yazıtları, Tuba III E 51 yazıtı, balbar, balbal

Last Line of Tuba III E 51 Inscription of Yenisey Inscriptions Or What Is Balbar

Öz

In this article, the last line of the Tuba III E 51 of Yenisei inscription is handled. While the transcription and interpretation of the other lines of the inscription is a consensus among the scientists, the last line has been read and rendered in five different ways. According to us, among previous readings and meanings of the line in the form of mRBLBriTL:anRxmV, the most accurate recitation is by A. S. Amancolov. However, some problems arise in the interpretation of the last word. This word written as mRBLB and read as blbr balbal? and interpreted as goods and property by S. Ye. Malov has been read as balbar and interpreted as human statue standing on the tomb by İ. V. Kormushin and E. Aydın. A. S. Amancolov considered this word as two separate words as bal barım and translated as “my sweet goods and property” sweet like honey . As a result of our transcription, this line has been read as ‘ e ş i m a g ı r ne a ltı e r balbarım’ and interpreted as ‘My friends What is valuable? Valuable are the balbals of the six enemy soldiers who was killed by me ’

Anahtar Kelimeler

Old Turkic inscriptions, Yenisey inscriptions, Tuba III E 51 inscription, balbar, balbal

Kaynakça

• AHMETYANOV, R. G. (1978). “O Sootvetstviyah Zvukov R i L (R´ i L´) V Zone Tatarsko- Çuvaşsko-Russkih Kontaktov”, İstoçnikovedeniye İ İstoriya Tyurkskih Yazıkov, Kazan: 60-76.
• ALYILMAZ, C. (2007). Köktürk Harfli Yazıtların İzinde, Ankara.
• AMANCOLOV, A. S. (2003). İstoriya i Teoriya Drevnetyurkskogo Pis’ma, Almatı: Mektep.
• BATMANOV, İ. A. (1959). Yazık Yeniseyskih Pamyatnikov Drevnetyurkskoy Pis’mennosti, Frunze.
• BİÇURİN, N. Ya. (1950). Sobraniye Svedeniy O Narodah Obitavşih v Sredney Azii v Drevniye Vremena, Cilt I, Moskova-Leningrad.
• CLAUSON, G. (1962). Turkish and Mongolian Studies. London: Prıze Publication Fund.
• ÇORUHLU, Y. (2007). Erken Devir Türk Sanatı, İstanbul.
• Divanü Ligat-it-Türk Tercümesi I, II, III, IV (1988). (çev. Besim Atalay), 4. Baskı, Ankara: TDK Yay.
• KIZLASOV, L. R. (1966). ‘O Znaçenii Termina ‘Balbal’ Drevnetyurkskih Nadpisey’, Tyurkologiçeskiy Sbornik (K Şestidesyatiletiyu A. N. Kononova), Moskova: 206-208.
• KORMUŞİN, İ. V. (1997). Tyurkskiye Yeniseyskiye Epitafii, Moskova.
• KORMUŞİN, İ. V. (2008). Tyurkskiye Yeniseyskiye Epitafii: Grammatika i Tekstologiya, Moskova.
• MALOV, S. Ye. (1952). Yeniseyskaya Pismennost Tyurkov. Moskova.-Leningrad.
• ŞÇERBAK, A. M. (1970). ‘Yeniseyskiye Runiçeskiye Nadpisi. K İstorii Otkrıtiya i İzuçeniya’, Tyurkologiçeskiy Sbornik 1970: 111-134.
• TEKİN, T. (2000). ‘İkinci Bay-Bulun (E 49) Yazıtı’, Türk Dilleri Araştırmaları, Sayı 10: 81- 90.
• USEEV, N. (2011). Yenisey Cazma Estelikteri I: Leksikası cana Tekstter (Yenisey Yazıtları I: Söz Varlığı ve Metinler), Bişkek: Kırgız Millî Bilimler Akademisi Dil ve Edebiyat Enstitüsü Yayınları.
• USER, H. (2009). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Söz Varlığı İncelemesi, Konya.
• VASİLYEV, D. D. (1983). Korpus Tyurkskih Runiçeskih Pamyatnikov Basseyna Yeniseya, Leningrad.
• YILDIRIM, F. AYDIN, E. ALİMOV, R. (2013). Yenisey – Kırgızistan Yazıtları ve Irk Bitig, Ankara.