An Endangered Custom in the Context of Cultural Spacelessness: Holidays Place and Mihalgazi Sample

Yıl 2019, Sayı: 38, 77 - 86, 31.12.2019

Adem Koç

Öz

Seasonal, calendar or religious celebrations have important functions for people to come together and to socialize. In order to remove, bless and share the taboo over the New Year or the product, these meetings are carried out with some rituals. In recent years, it is possible to say that the cultural places are not designed for the continuation of cultural sharing and that new buildings are erected instead of the existing ones and people are left without a place in the city life. However Mihalgazi district of Eskişehir is among the centers where the festivities have been performed splendidly in a cultural place. Whole family members participate in holidays and cultural heritage continues to be transferred to new generations today.
This study consists of data collected in the field by interview and observation technique and accessed by document method. The data was analyzed by folklore method and technique and supported by the images.

Anahtar Kelimeler

Family, visit, religious feast, intergenerational transmission, cultural space

Kültürel Mekânsızlık Bağlamında Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Gelenek: Bayram Yeri ve Mihalgazi Örneği

Öz

Mevsimsel, takvimsel ya da dinsel kutlamaların insanların bir araya gelmelerinde ve sosyalleşmelerinde önemli işlevleri vardır. Yeni yılın veya ürünün üzerinden tabunun kaldırılması, bereketlendirilmesi ve paylaşımın yaşanması bakımından bu buluşmalar kimi kuttörenlerle (ritlerle) gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda kültürel paylaşımın sürdürülebilmesi için gerekli kültürel mekânların tasarlanmadığı ve var olanların da yerine yeni binaların dikilerek kent yaşamında insanların mekânsız bırakıldığı söylenebilir. Ancak bayramlaşmaların kültürel bir mekânda görkemli şekilde yerine getirildiği merkezler arasında Eskişehir’in Mihalgazi ilçesi de yer almaktadır. Tüm aile bireyleri bayramlaşmalara katılmakta ve günümüzde kültürel miras yeni kuşaklara aktarılmaya devam etmektedir.

Bu çalışma sahada görüşme ve gözlem tekniğiyle derlenen ve doküman yöntemiyle ulaşılan verilerden oluşmaktadır. Veriler halkbilim yöntem ve tekniğiyle incelenmiş ve görsellerle desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile, ziyaret, dinî bayram, kuşaklararası aktarım, kültürel mekan

Kaynakça

• ABDURREZZAK, A. Osman, (2014), “İşlevsel Teori Bağlamında Yemek Kültürünün İletişimsel Yönü”, Turkish Studies, 9/11: 1-16.
• ALİŞAR, Fahrettin, (1992), “Bayramlar ve İçel’de Dinî Bayram Gelenekleri”, Milli Folklor, 15: 29-30.
• BEŞİRLİ, Hayati (2010), “Yemek, Kimlik, Kültür”, Milli Folklor, 87: 159-169.
• ELİADE, Mircea, (1992), İmgeler Simgeler (Çeviren: M. Ali Kılıçbay), Ankara: Gece Kitapları.
• GOODE, Jack, (2005), “Yemek”, Milli Folklor, 67: 172-176.
• FRAZER, James George, (2004), Altın Dal: Dinin ve Folklorun Kökleri-I-II (Çeviren: Mehmet H. Doğan), İstanbul: Payel Yayınevi.
• HARVA, Uno, (2015), Altay Panteonu (Çev. Ömer Suveren), İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• KOTTAK, Conrad Phillip, (2008), Antropoloji-İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış, Ankara: Ütopya.
• LVOVA, E. L. vd., (2013), Güney Sibirya Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri-Simge ve Ritüel (Çeviren: Metin Ergun), Konya: Kömen Yayınları.
• OĞUZ, M. Öcal, (2002), “Mit Yoksullaşması ve Bayram Dede Miti”, Milli Folklor, 53: 5-9.
• OĞUZ, M. Öcal, (2007), “Folklor ve Kültürel Mekân”, Milli Folklor, 76: 30-32.
• OĞUZ, M. Öcal vd., (2012), Türkiye’de 2011 Yılında Yaşayan Ramazan ve Kurban Bayramı Geleneksel Kutlamaları, Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayınları.
• OĞUZ, M. Öcal, (2019), Paldır Kültür Kentleşmeler, Ankara: Geleneksel.
• USLU, Mustafa, (1997), “Yozgat Yöresinde Dini Bayram Hazırlığı, Kutlaması ve Mezar Ziyaretleri”, Milli Folklor, 33: 139-144.
• Genel Ağ
• http://www.memurlar.net/haber/477587/
• http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,50840/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html
• Kaynak Kişiler
• (K.1) Gönül Pehlivan, 50, İlkokul, Ev hanımı, Mihalgazi, 10.10.2013 tarihli görüşme.
• (K.2) Hüseyin Çobanoğlu, 39, Üniversite, Özel İdare Müdürü, Mihalgazi, 16.10.2013 tarihli görüşme.
• (K.3) M. Muzaffer ÇAKIR, 70, İlkokul, Muhtar, Alpu, Sakarıkaracaören köyü, 12.10.2013 tarihli görüşme.
• (K.4) Mahmut Alkan, 40, Önlisans, Memur, Mihalgazi, 16.10.2013, tarihli görüşme.
• (K.5) Salif Çelik, 50, İlkokul, Muhtar, Mihalıççık, Çalkaya köyü, 28.08.2013 tarihli görüşme.
• (K.6) Sedat Alkan, 50, Lise, Emekli, Mihalgazi, 16.10.2013, tarihli görüşme.
• (K.7) Zeynep Güneş Akgün, 37, Üniversite, Mihalgazi, 16.10.2013 tarihli görüşme.
• (K.8) Osman Yer, 50, Lise, Emekli, Odunpazarı, 15.10.2013 tarihli görüşme.