1. DergiPark
  2. Türkbilig
  3. Arşiv
  4. Cilt 20, Sayı 40
Yıl 2020, Cilt 20 , Sayı 40, Sayfalar 63 - 94 2020-12-16

A Descriptional Study on Divānu Lugāti’t-Turk's Handwriting Copy and Some Headed Divānu Lugāti’t-Turk Publications on The Basis of Evaluation Criteria of Metalexicography
METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA

Ezgi DEMİREL [1]

Öz

The Divānu Lugāti’t-Türk is a reference resource that is accepted as the beginning of the lexicography tradition and sheds light on the vocabulary of the 11th century Turkish world. Within the data it provides on the period of time it belongs to, the Divānu Lugāti’t-Türk supplies an important material of Turkish phonetics, morphology, syntax and semantic studies for those working both in the field of historical Turkish language and in the field of contemporary Turkish language. The book has been subject to many studies in terms of lexicology as well as it is evaluated in terms of the mentioned grammar fields. In this study, a detailed examination of the book is presented within the framework of the criteria for handling a dictionary of metalexicography. The aim of the current study is to reveal the dictionary structure of the manuscript and its publications determined by us.
Divānu Lugāti’t-Türk, Türk sözlükçülük geleneğinin başlangıcı olarak kabul edilen ve 11. yüzyıl Türk dünyasının söz varlığına ışık tutan bir başvuru kaynağıdır. Ait olduğu döneme dair sunduğu verilerle Türkçenin ses bilgisi, şekil bilgisi, cümle bilgisi ve anlam bilgisi çalışmalarında hem tarihî Türk dili alanında hem de çağdaş Türk dili alanında çalışanlara önemli bir malzeme sunmaktadır. Eser, sözü edilen dil bilgisi alanları bakımından değerlendirildiği kadar sözlük bilimi açısından da pek çok çalışmaya konu edilmiştir. Bu çalışmada ise metaleksikografinin bir sözlüğü ele alma ölçütleri çerçevesinde eserin ayrıntılı bir incelemesi sunulmaktadır. Çalışmanın amacı eserin el yazma nüshasının ve tarafımızca belirlenen yayınlarının sözlük yapısını ortaya koymaktır.

Kaynakça

  • AKALIN, Şükrü Haluk, (2010). “Sözcük Bilimi ve Sözlükçülük”, Türk Dili, 698: 162-169.
  • ALPAK, Mehmet Nuri, (2006). Arap Dilinde Sözlük Çalışmaları ve Nazım Efendi'nin Tercümanu’l-Lügat Adlı Eserinin İncelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • ASLAN, Ezgi, (2017). “Sözlükbilimsel İnceleme Yöntemi: Eser-i Şevket Örneği”, Turkish Studies, XII, 30: 35-70.
  • ATALAY, Besim, (2006). Divanü Lûgat-it-Türk I-IV, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • ATKİNS, Sue B. T., RUNDELL, Michael, (2008), The Oxford Guide to Practical Lexicography. New York: Oxford.
  • AY AKYILDIZ, Didem, (2017). “Tarama Sözlüğü: Sözlükbilimi İlkeleri Çerçevesinde Betimsel ve Eleştirel Bir Değerlendirme”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, LVI: 1-22.
  • BERGENHOLTZ, Henning, Tarp, Sven, (1995). Manual of Specialised Lexicography - The Preparation of Specialised Dictionaries, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
  • BİLGE, Rifat, (1939). “Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün Başındaki Makale”, Türkiyat Mecmuası, VI: 355-358.
  • BOZKURT, Fuat, (2012). Dîvânu Lugâti’t-Türk Türk Dili Divanı, Konya: Eğitim Yayınevi.
  • BURKHANOV, Igor, (1998). Lexicography, A Dictionary of Basic Terminology, Wydawn. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie in Rzeszów.
  • DANKOFF, Robert, KELLY, James, (1982-85). Compendium Of The Turkic Dialect I-III, Washington: Harvard Üniversitesi Yayınları.
  • ERCİLASUN, Ahmet Bican, AKKOYUNLU, Ziyat, (2014). Dîvânu Lugât’it-Türk Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • ERİKLİ, Fırat, (2019). “Leksikografi Nedir? Terimin Uygulama ve Kuram Temelli Türkçe Karşılıkları ve Bu Karşılıkların Kapsamları”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, XXXVI, 1: 1-10.
  • HARTMANN, Reinhard. K., JAMES, Gregory, (1998). Dictionary of Lexicography. London: Routledge.
  • İŞLER, Emrullah, (2008). “Dîvânu Lugâti’t-Türk’teki Arapça Etkisi”, Kâşgarlı Mahmûd Kitabı, (Ed. F. Sema Barutçu Özönder), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 163- 171.
  • JACKSON, Howard, (2016). Sözlükbilime Giriş, (Çeviren: Mehmet Gürlek ve Ellen Patat), İstanbul: Kesit Yayınları.
  • KAÇALİN, Mustafa Sinan, ÖLMEZ, Mehmet, (2019). Dîvânu Lugâti’t-Türk, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
  • KAŞGARLI MAHMUD, (1941). Dîvânü Lûgati’t-Türk Tıpkıbasımı “Faksimile”, Ankara: Alâeddin Kıral Basımevi.
  • KOCAMAN, Ahmet, (1998). “Dilbilim, Sözlük, Sözlükçülük”, Kebikeç, VI: 111-113.
  • NALBANT, Mehmet Vefa, (2008). “Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün Sözlükçülük Geleneği Bakımından Yeri ve Tertibi”, Kâşgarlı Mahmûd Kitabı, (Ed. F. Sema Barutçu Özönder), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 149- 162.
  • ÖLMEZ, Mehmet, (1994). “Türk Dillerinin Sözlükleri ve Türk Sözlükçülüğü”, Uygulamalı Dilbilim Açısından Türkçenin Görünümü, 88-100, Ankara: Dil Derneği Yayınları.
  • SCHİERHOLZ, Stefan J., (2015). “Methods in Lexicography and Dictionary Research”, Lexixos 25-AFRİLEX-Reeks., 25: 323-352. (https://lexikos.journals.ac.za/pub/article/viewFile/1302/809 erişim tarihi: 02 Mayıs 2020. 20:11)
  • SİNGH, Parman, (2010). “Dictionary and its Structure”, In Anushilana: A Research Journal of Indian Culture, Social & Philosophical Stream. XXIV, 3: 1-6.
  • TOPUZOĞLU, Tevfik Rüştü, (1997). “Halîl b. Ahmed”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XV: 309-312.
  • USTA, Halil İbrahim, (2010). “Sözlükçülük ve Sözlük Araştırmacılığı”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, VII, 2: 92-101.
  • WIEGAND, Herbert Ernst, (1983). “On The Structure And Contents Of A General Theory Of Lexicography”, Proceedings of the 1st EURALEX International Congress, (Ed. Sture Allén, Pierre Corbin, Reinhard R. K. Hartmann, Franz Josef Hausmann, Hans-Peder Kromann, Oskar Reichmann, Ladislav Zgusta), Tübingen: Max Niemeyer Verlag.

Ayrıntılar

Birincil Dil tr
Konular Dil ve Dil Bilim
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Orcid: 0000-0003-1530-8828
Yazar: Ezgi DEMİREL
Kurum: BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ
Ülke: Andorra
Tarihler

Başvuru Tarihi : 11 Ocak 2020
Kabul Tarihi : 15 Kasım 2020
Yayımlanma Tarihi : 16 Aralık 2020

Kaynak Göster

Bibtex @araştırma makalesi { turkbilig842036, journal = {Türkbilig}, issn = {1302-6011}, address = {Hitit Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Merkez/ÇORUM}, publisher = {Hacettepe Üniversitesi}, year = {2020}, volume = {20}, pages = {63 - 94}, doi = {}, title = {METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA}, key = {cite}, author = {Demi̇rel, Ezgi} }
APA Demi̇rel, E . (2020). METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA . Türkbilig , 20 (40) , 63-94 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilig/issue/58367/842036
MLA Demi̇rel, E . "METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA" . Türkbilig 20 (2020 ): 63-94 <https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilig/issue/58367/842036>
Chicago Demi̇rel, E . "METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA". Türkbilig 20 (2020 ): 63-94
RIS TY - JOUR T1 - METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA AU - Ezgi Demi̇rel Y1 - 2020 PY - 2020 N1 - DO - T2 - Türkbilig JF - Journal JO - JOR SP - 63 EP - 94 VL - 20 IS - 40 SN - 1302-6011- M3 - UR - Y2 - 2020 ER -
EndNote %0 Türkbilig METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA %A Ezgi Demi̇rel %T METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA %D 2020 %J Türkbilig %P 1302-6011- %V 20 %N 40 %R %U
ISNAD Demi̇rel, Ezgi . "METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA". Türkbilig 20 / 40 (Aralık 2020): 63-94 .
AMA Demi̇rel E . METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA. Türkbilig. 2020; 20(40): 63-94.
Vancouver Demi̇rel E . METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA. Türkbilig. 2020; 20(40): 63-94.
IEEE E. Demi̇rel , "METALEKSİKOGRAFİNİN DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ TEMELİNDE DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK’ÜN EL YAZMA NÜSHASI VE BELLİ BAŞLI DİVĀNU LUGĀTİ’T-TÜRK YAYINLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ÇALIŞMA", Türkbilig, c. 20, sayı. 40, ss. 63-94, Ara. 2020
Makalenin Yazarları
Ezgi DEMİREL [1]
Makale Gönder
Arşiv
Editör Kurulu
İletişim
TR Dizin
TR Dizin