TÜRKÇÜ DERGİLERDE RUNİK HARFLİ YAZITLAR

Yıl 2020, Sayı: 40, 189 - 196, 16.12.2020

Deniz Depe

Öz

1931 Atsız Mecmua ile başlayan Türkçü dergi furyası 1950’li yıllara kadar devam etmiştir. Bu dergiler, Türkçü aydınlar için siyasi bir araç olmasının yanı sıra, “Türk” vurgusunun tarih ve edebiyat desteğiyle yapılması açısından edebî mecmua tarihimizde önemli bir yer teşkil ederler. Ancak Türklerin geçmişinin çok eski olduğu, bilge ve yetenekli bir ırk olduğu vurgusunun sık sık yapıldığı bu dergilerde, Orhun ve Yenisey Yazıtları’nın ihmal edilmesi dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, 1931-1950 arasında çıkmış olan on beş Türkçü dergi taranmış, runik harfli yazıtlardan bahseden on sekiz yazı tespit edilmiş ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yenisey Yazıtları, Türkçülük, Orhun Yazıtları

Inscriptions In Runic Letters In Turkist Magazine

Öz

The Turkist magazine trend that started with Atsız Mecmua in 1931 continued until the 1950s. In addition to being a political tool for Turkist intellectuals, these magazines have an important place in our literary magazine history in terms of making the “Turk” emphasis with the support of history and literature. However, it is noteworthy that the Orhun and Yenisey Inscriptions are neglected in these magazines where the emphasis is often made that Turks have a very old past and are a wise and talented race. In this study, fifteen Turkist magazines published between 1931-1950 were scanned, eighteen writings mentioning inscriptions with runic letters were identified and analyzed.

Anahtar Kelimeler

Yenisey Inscriptions, Orhun Inscriptions, Periodicals

Kaynakça

• ALÖÇ, Kazım, (2006). “Bazı Mecmuaların Derhal Kapatılması Tavsiye Ediliyordu”, Kırklı Yıllar 5 - İfşa Ediyorum Türkiye’de Komünizm ve Irkçılık Savcı Konuştu Söz Sanığındır, İstanbul: TÜSTAV, 191-192.
• ARDIÇ, Nurettin, (1939). “Orhun Yenisey Yazı Sistemi ile Skandinav Runları Arasında Bir Münasebet Var mıdır?”, Aramak, 1: 9-11.
• ASIM, Necib, (1315). En Eski Türk Yazısı, İstanbul: İkdam Matbaası.
• ATSIZ, (1933). “En Eski Türk Müverrihi: Bilge Tonyukuk”, Orhun, 1: 16-20.
• ATSIZ, (1934a). “İkinci Türk Müverrihi: Yulığ Tigin”, Orhun, 5: 95-102.
• ATSIZ, (1934b). “Moyunçur Kağan Abidesi”, Orhun, 8: 150-154, 156.
• AYDIN, Erhan, (2017). Türk Runik Bibliyografyası, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• BERKER, Şevki, (1939). “Orhun Abidelerinde ve Orta Zaman Türklerinde Devlet Teşkilatı”, Çığır, 80: 127-128.
• BORA, Tanıl, (2017). Cereyanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• CAFEROĞLU, Ahmet, (1936). “Yenisey-Orhon Harflerinin Menşei”, Ülkü Halk Evi Mecmuası, 42: 433-445.
• ELÖVE, Ali Ulvi, (1939). “Yaruk Tigin-Çakul Kitabesi”, Türklük, 5: 358-366.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican, (2016). Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ERCİLASUN, Bilge, (2013). “Orhun Abideleri Hakkında Türkiye’deki İlk Bilgiler”, Edebiyat Tarihi ve Tenkit, İstanbul: Dergâh Yayınları: 394-408.
• ERTEKİN, Orhangazi, (2008). “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 4: Milliyetçilik, İstanbul: İletişim Yayınları, 345-387.
• GÜNYOL, Vedat, (1986). Sanat ve Edebiyat Dergileri, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• KOZMİN, N. (1937). “Orhun Abideleri Muharriri Atısı Lakaplı Yollığ-Tigin”, Ülkü Halk Evi Mecmuası, Çeviren: Ahmet Caferoğlu, 53: 349-358.
• MÜFTÜOĞLU, Ahmet Hikmet, (1971). Gönül Hanım, İstanbul: MEB Yayınları.
• ORKUN, Hüseyin Namık, (1937). “Türk Tarihinde Kitabeler”, Çığır, 46: 79-80.
• ORKUN, Hüseyin Namık, (1939). “Ahmet Cevat Emre’nin Eski Türk Yazısının Menşei”, Türklük, 2: 164-165.
• ORKUN, Hüseyin Namık, (1941). “Milli Benlik”, Çınaraltı, 2: 6.
• ORKUN, Hüseyin Namık, (1942). “Yolığ Teğin”, Çınaraltı, 41: 9.
• ÖZDOĞAN, Günay Göksu, (2019). Turan’dan Bozkurt’a Tek Parti Döneminde Türkçülük (1931-1946), İstanbul: İletişim Yayınları.
• ŞADAN, İzzettin, (1944). “Türklerde Yaratma Kabiliyeti ve Orhon Abideleri”, Çınaraltı, 140: 6-7.
• TÜRK YURDU, (1911). “Türkolog Wilhelm Radloff ve Vilhelm Thomsen Hazeratının Jübileleri”, Türk Yurdu, 1/6: 171-177.