GÖLET KELİMESİ ÜZERİNE

Yıl 2021, Cilt: 2021 Sayı: 42, 105 - 113, 29.12.2021

Kubilay Fener

Öz

Kadim bir geçmişe sahip olan Türk dilinin söz varlığındaki sözcüklerin kökeni geçmişten günümüze pek çok araştırıcıya araştırma konusu olmuştur. Eldeki yazıda Anadolu sahası dışındaki tarihî dönem Türk dillerine ait metinlerde yer almayan gölet sözcüğünün kökeni, Çağdaş Türk yazı dillerindeki kullanım biçimleri, anlamı, yaygınlığı ve tarihi sözlük bilimi açısından detaylı bir şekilde incelenecektir. Türkçede köken bilgisi üzerine görüş birliği sağlanamamış sözcüklerden biri olan gölet sözcüğünün, sözlüklerde eş anlamlısı olarak verilen ve tarihi metinlerde gölet sözcüğünden daha eski olarak kullanıldığı tanıklanan büğet sözcüğüne örnekseme yoluyla Türkçenin söz varlığına eklendiği ispat edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gölet, gölek, büğet, köken bilgisi, örnekseme., Gölet, gölek, büğet, köken bilgisi, örnekseme.

Kaynakça

• ADİL → Axundov, A. vd. (2006). Azərbaycan Dilinin İzahlı Lüğəti. Bakı: Şərq-Qərb.
• Akalın, Ş. H. (2014). Türkçede Söz Yapımı Yolları ve Sözlükselleşme. XI. Milli Türkoloji Kongresi Bildirileri içinde (C. 1, 831-841. ss.). İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
• Akalın, Ş. H. (2018). Kelimelerin Kökenine Yolculuk: Yurt. Türkologiya Dergisi, 2, 36-46.
• Bayniyazov, A., Bayniyazova, J. ve Koç, K. (2019). Türkiye Türkçesi-Kazak Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bayram, B. (2007). Çuvaş Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlük. Konya: Tablet Yayınevi.
• ÇTES → Nişanyan, S. (2009). Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Everest Yayınları.
• DLT → Ercilasun, A. B. ve Akkoyunlu, Z. (2018). Kâşgarlu Mahmud, Dîvânu Lugâti’t-Türk (Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin) (3. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS → Nadalyaev, V. M., Nasilov, D. M., Tenişev, E. R. ve Şçerbak, A. M. (1969). Drevnetyurkskıy Slovar. Leningrad: Akademiya Nauk SSSR İnstitüt Yazıkoznaniya.
• EDPT → Clauson, G. (1972). An Eytmological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. London: Oxford University Press.
• Eker, S. (2011). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Eren, H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Eren.
• Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gürsoy-Naskali, E. vd. (2007). Hakasça-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2017). Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2017). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• MBTS → Ayverdi, İ. (2010). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Nişanyan, S. (t.y.). Nişanyan Sözlük Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. Erişim adresi http: //nisanyansozluk.com (Erişim tarihi: 22.01.2018).
• Özbek, E. E. (2016). Tuva Destanlarının Söz Varlığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.
• Şirin, H. (2016). Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TAS → TDK (2009). XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü C. III (3.bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Taymas, A. (2011). Kırgız Sözlüğü (K. K. Yudahin’den). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü C. III (3. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TS → Akalın, Ş. H. vd. (2019). Türkçe Sözlük (11. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tekin, T. vd. (1995). Türkmence-Türkçe Sözlük. Ankara.
• Tietze, A. (2016). Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati C. II, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Toparlı, R. (2000). Ahmet Vefik Paşa Lehce-i Osmânî. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Toparlı, R., Eyövge Yılmaz, B. ve Yılmaz, Y. (2016). James. W. Redhouse Müntahabât-ı Ligât-i Osmâniyye. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Vasiliev, Y. (1995). Türkçe-Sahaca (Yakutça) Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yavuzarslan, P. (2019). Şemseddin Sami Kamus-ı Türkî. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yegorov, V. G. (1964). Etimologiçeskit Slovar’ Çuvaşskogo Yazıka. Çeboksarı.
• Yusupova, N. (2018). Türkçe-Özbekçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yüce, N. (2017). Mukaddimetü’l-Edeb. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.