Türkçe ve İngilizcede Özür Dileme ile İlgili Dilsel Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 2021 Sayı: 42, 283 - 290, 29.12.2021

Ozan Deniz Yalçınkaya

Öz

Bu çalışmanın amacı, özür dileme söz edimlerinin anadili Türkçe ve İngilizce olan kişiler tarafından kullanımını incelemektir. Nezaket ile kültür arasındaki ilişki, ayrıca kültürlerin birbirleri ile etkileşimi uzun süredir pragmatiğin merkezinde yer almaktadır. Bu makalenin ana odak noktası ise Türkçe ve İngilizce özür dileme stratejileri arasındaki farklılıkların analizi olacaktır. Bu iki dildeki özür dileme söz edimlerinin karşılaştırılması sayesinde konuşmacıların günlük dilde kullandıkları stratejiler açısından farklılıklar ve/veya benzerlikler hakkında daha fazla fikir edinilecektir. Bu bağlamda, kültürler arası ve sosyo-pragmatik perspektiflerden hem Türkçe hem de İngilizce olarak özür dilemenin işlevi ele alınacaktır.
Çalışma, Türkçede kullanılan özür dileme söylemlerinin İngilizcedeki bazı kalıplara uygun olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan, kültürel farklılıklar nedeniyle her iki dilde de ayırt edici özellikler vardır. Ana dilin ve kültürel arka planın konuşmacılar üzerindeki etkisi, bu farklılıkların önde gelen unsurlarından biri olabilir.

Anahtar Kelimeler

Pragmatik, Söz edimleri, Özür dileme, dilbilim, kültür

Kaynakça

• Austin, John L. (1962). How to Do Things with Words. Clarendon: Oxford.
• Benedict, Ruth (1949). Patterns of Culture. Boston: Houghton Mifflin Company Publishing.
• Cohen, Andrew D. and Olshtain, Elite (1993). The Production of Speech Acts by EFL Learners. TESOL Quarterly, 27 (1), 33-56.
• Mead, Margaret (1974). Margaret Mead. A history of Psychology in Autobiography, 6, 295–326.
• Gittens, W. A. (2019). Is Language and Culture Inextricably Linked?. Cultural Discourse, 1(1), 291.
• Grice, Herbert Paul (1975). Logic and Conversation. Syntax and Semantics (Eds. P. Cole, & J. Morgan), 41-58. New York: Academic Press.
• Halvor Eifring and Rolf, Theil (2005). Linguistics for Students of Asian and African Languages. Oslo: University of Oslo Publishing.
• Hymes, Dell Hathaway (1972). On Communicative Competence. Sociolinguistics Selected Readings (Eds. J.B. Pride and J. Holms). Harmondsworth: Penguin, 269-293.
• Julie, S. Amberg and Deborah, J. Vause (2010). American English: History, Structure, and Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
• Olshtain, Elite and Cohen, Andrew (1983). Apology: A Speech Act Set. Sociolinguistics and Language Acquisition (Eds. Nessa Wolfson and Elliot Judd). Newbury House: Rowly, 18-35.
• Ochs, Elinor and Schieffelin, Bambi B. (1984). Language Acquisition and Socialization: Three Developmental Stories and Their Implications. Sociolinguistic Working Paper, 199, 276-320.
• Searle, John R. (1979). Expression and Meaning: Studies in the Theory of Speech Act. Cambridge: Cambridge University Press.
• Schieffelin, Bambi B. and Ochs, Elinor (1986). Language Socialization. Annual Review of Anthropology, 15, 163-191.
• Fraser, Bruce (1981). On Apologizing. Conversational Routine: Explorations in Standardized Communication Situations and Prepatterned Speech (Ed. Florian Coulmas). The Hague: Mouton, 259-271.
• Schmidt, Richards W. and Richards, Jack C. (1980). Speech Acts and Second Language Learning. Applied Linguistics, 1(2), 129-157.
• Silverstein, Michael (2004). “Cultural” Concepts and the Language‐Culture Nexus. Current Anthropology, 45(5), 621-652.
• Çetinavci, Uğur (2012). Apologizing in Turkish Language: An intracultural and Intercultural Exploratory Study. Contemporary Online Language Education Journal, 1 (1), 72-104.
• Holmes, Janet (1995). Women, Men and Politeness. London: Addison Wesley Longman Limited.
• Olshtain, Elite (1989). Apologies Across Languages. (Eds. S. Blum-Kulka, J. House, & G. Kasper), Cross-Cultural Pragmatics: Requests and Apologies. Norwood: Ablex Publishing, 155-173.
• Chomsky, Noam (2006). Language and Mind. Cambridge: Cambridge University Press.