TÜRKÇEDE K-S SES DENKLİĞİ

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 44, 45 - 63, 27.12.2022

İrem Kadıoğlu

Öz

Her dilin yerel farklılıklar sebebiyle değişen konuşma biçimleri, daha doğrusu halkın bir bölümünün kullandığı bir ağzı mevcuttur. Türkiye Türkçesi ağızlar bakımından son derece zengindir. Ses denklikleri temelli yapılan araştırmalarda ağız çalışmalarının varlığı büyük fayda sağlamıştır. Çünkü ağızlar arkaik özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Bu çalışma yeni bir denklik önermektedir. k~s ses denkliği özelinde, bu seslerin geçmişten günümüze geçirdiği evreler, sözcük düzeyinde ses, biçim, anlam özellikleri de göz önünde tutularak karşılıkları verilmiştir. Çalışmada -daha çok çeşitlendirilebilmekle birlikte- Türkçe Sözlük, Tarama sözlüğü ve Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü taranarak bulunan ses denklikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ses Denkliği, Anadolu Ağızları, k~s, Evrensel Ses Yasası, Ses Denkliği, Anadolu Ağızları, k~s, Evrensel Ses Yasası

Kaynakça

• Açık Öz, G. (2017). Dil Akrabalığı ve Altay Dillerinin Akrabalığı Araştırmaları Hakkında Bir Değerlendirme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Eren, H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Gökçe, F. (2015). Genetik Dilbilime Giriş Altay Dilleri Sorunu. Ankara: Sonçağ yayıncılık.
• Gülensoy, T. (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karatay, O. (2010). Büyük Kelimesinin Kökeni ve Medlerin Dili Hakkında. Gazi Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Merkezi, I. Türkiyat araştırmaları Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005 içinde (463-468. ss.). Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Poppe, N. (1994). Altay Dillerinin Karşılaştırmalı Grameri. (Çev. Z. Kaymaz). İstanbul.
• Şengül, F. (2008). Homeros’a Göre Kimmer Kavim Adı Etimolojisi. Karadeniz Araştırmaları, 5(17), 33-42.
• Tekin, T. (2013). Makaleler I Altayistik. (Hzl. E. Yılmaz ve N. Demir). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2011). Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (TTAS). Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 19.07.2021).
• Yalçın, S. K. (2018). Su Sözcüğünün Etimolojisi ve Su ile İlişkilendirilen Farklı Sözcüklere Yönelik Ortak Kök Arayışı. Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası
• Türkoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (C. 2., 1486-1498. ss.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Yeni Tarama Sözlüğü (1983). Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yıkılmaz A. (2020). Alt ~ Aşağı ~ Ast Sözlerine Dâir. Türkbilig, 39, 59-70.