Öz
The verb root bol-, which has remained unchanged since Old Turkic, has a variety of functions in Kirghiz Turkish. This verb, forming compound verbs when used with names and participles, functions as a descriptive verb when used with verbal adverbs. Besides, when used with verbal adverbs, it turns into an adverb, an interjection or a postposition. This article examines how such functions are fulfilled in Turkish of Turkey and the two dialects are compared on the basis of similarities and differences of function.
Anahtar Kelimeler
the Kirghiz language Turkish language comparative grammar a verb bol- compound verbs an auxiliary verb a verb-sheaf a descriptive verb an adverb a postposition an interjection.
Kaynakça
- ABDUVALİYEV, İ., SADIKOV T. (1997) Azırkı Kırgız Tili, Morgologiya, Bişkek.
- COŞKUN, Volkan (2000) Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay.
- DAVLETOV, S. (1980) Azırkı Kırgız Tili-Morfologiya, Frunze.
- DİRENKOVA, N.P. (1941) Grammatika Şorskogo yazıka, Leningrad.
- KASAPOĞLU, Çengel Hülya (2005) Kırgız Türkçesi Grameri, Ankara: Akçağ Yay.
- KASIMBEKOV, Tölögön (1990) Kelkel Romanı, Frunze.
- KUDAYBERGENOV, S. (1980) Kırgız Adabiy Tilinin Grammatikası, I Bölüm, Frunze.
- TAN, Ali (2005) Kırgız Türkçesinde Tasvir Fiilleri, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
- TULUM, Mehmet Mâhur (1997) Özbekçede Tasvir Yardımcı Fiilleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
- TÜRKÇE SÖZLÜK (2005) Ankara: TDK Yay.
- YILMAZ, Zuhal (2000) “Kırım Türkçesinde ol- yeterlik fiili”, Türk Dünyası Dergisi, Ankara.
- YUDAHİN, K.K. (1965) Kırgızsko-russkiy slovar, Moskva.
- YULDAŞEV, A.A. (1965) Analitiçeskiye formı glagola v tyurskix yazıkax, Moskova.
Öz
Eski Türkçeden beri değişmeden varlığını sürdüren bol- fiili Kırgız Türkçesinde geniş işlev yelpazesine sahiptir. İsimlere, sıfat-fiillere gelerek birleşik fiiller kuran bu fiil zarf-fiiller üzerine geldiğinde bir tasvir fiil görevini görmektedir. Bunun dışında üzerine zarf-fiil ve farklı kip ekleri alarak ünlem, zarf, edat olarak dilin farklı katmanlarda yer alabilmektedir. Sahip olduğu bu işlevlerin Türkiye Türkçesindeki ne şekilde karşılandığını inceleyerek, bu fiilin söz konusu iki lehçede işlev bakımından benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler
Kırgız Türkçesi Türkiye Türkçesi karşılaştırmalı dil bilgisi bol-fiili birleşik fiil yardımcı fiil ek-fiil tasvir fiili zarf edat ünlem.
Kaynakça
- ABDUVALİYEV, İ., SADIKOV T. (1997) Azırkı Kırgız Tili, Morgologiya, Bişkek.
- COŞKUN, Volkan (2000) Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay.
- DAVLETOV, S. (1980) Azırkı Kırgız Tili-Morfologiya, Frunze.
- DİRENKOVA, N.P. (1941) Grammatika Şorskogo yazıka, Leningrad.
- KASAPOĞLU, Çengel Hülya (2005) Kırgız Türkçesi Grameri, Ankara: Akçağ Yay.
- KASIMBEKOV, Tölögön (1990) Kelkel Romanı, Frunze.
- KUDAYBERGENOV, S. (1980) Kırgız Adabiy Tilinin Grammatikası, I Bölüm, Frunze.
- TAN, Ali (2005) Kırgız Türkçesinde Tasvir Fiilleri, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
- TULUM, Mehmet Mâhur (1997) Özbekçede Tasvir Yardımcı Fiilleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
- TÜRKÇE SÖZLÜK (2005) Ankara: TDK Yay.
- YILMAZ, Zuhal (2000) “Kırım Türkçesinde ol- yeterlik fiili”, Türk Dünyası Dergisi, Ankara.
- YUDAHİN, K.K. (1965) Kırgızsko-russkiy slovar, Moskva.
- YULDAŞEV, A.A. (1965) Analitiçeskiye formı glagola v tyurskix yazıkax, Moskova.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 Cilt: 9 Sayı: 15 |