Oran ve Orantı Konusu Öğretim Sürecinin Bir Matematik Öğretmeninin Fark Etme Becerisi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 394 - 425, 10.09.2019

Hanife Şermetoğlu Müjgan Baki

https://doi.org/10.16949/turkbilmat.461124

Öz

Öğretmenlerin sınıflarında neyin dikkate değer olduğuna karar vermesi, yaşanan özel durumları analiz edip anlamlandırabilmesi ve öğretimlerini buna göre düzenlemesi fark etme (noticing) olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırmanın amacı bir ortaokul matematik öğretmeninin kendi öğretim sürecini fark etme becerisi çerçevesinde analiz etmesinin matematiği öğretme bilgisi ve mesleki gelişimine olan katkısını incelemektir. Çalışma eylem araştırması deseninde yürütülmüştür. Katılımcılar bir ortaokul matematik öğretmeni ile yedinci sınıfta öğrenim gören 17 öğrencidir. Öğretmen, oran-orantı konusunun öğretimi sırasında derslerini video kayıt altına almıştır. Bu kayıtları izleyerek ders analiz günlüklerini oluşturmuş ve bu günlükleri içerik analizi yöntemiyle analiz etmiştir. Öğretmen video kayıtlarını analiz etme yoluyla öğrenci düşünmelerine daha fazla dikkat etmeye başlamış ve bunlar üzerinde ayrıntılı düşünme fırsatı bulmuştur. Yaptığı analizlerde ders içerisinde yeterince dikkat etmediği veya gözden kaçırdığı noktaları yakalayarak öğretimini buna göre düzenlemiştir.  Araştırma oran-orantı konusu özelinde yürütüldüğünden öğretmen bu konuya ait öğrenci güçlüklerini belirlemiş ve çözüm önerileri geliştirmiştir. Ayrıca dersin planı ve akışıyla ilgili olumlu ve olumsuz noktaları tespit eden öğretmen ilerleyen zamanlarda yapacağı öğretim için fikir sahibi olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fark etme, matematiği öğretme bilgisi, oran ve orantı

Investigation of the Rate and Ratio’s Teaching Process in the Context of a Mathematics Teacher's Noticing

Öz

Noticing is
defined that the teachers can decide what is important in the classroom, they
can analyze efficiently and they can organize their teaching according to this
process. The aim of the research is to examine the contribution of a secondary
school mathematics teacher's pedagogical mathematical knowledge and
professional development which is analyzing by her teaching process in the
framework of noticing. This study is conducted in the scope of action research.
Participants are 17 students in 7th grade and 1 secondary school mathematics
teacher. The teacher recorded a videos in the classroom about the subject of
rate and ratio. She kept analyses logs by watching this records and she
analyzed these logs with content analysis methods. In this study teacher was
more careful about students’ thinking and she found a chance to think about
this process in detail. She realized the unseen points in the learning process
and organized her teaching process according to this video records. Teacher
defined that students didn’t examine their answers and because of that they had
difficulties about noticing their misconceptions. This research determined
difficulties in the subject of rate and ratio, improved solutions and defined
students’ difficulties related to the topics. Additionally, she identified
negative and positive points about process also she had ideas for her future
teaching process.

Anahtar Kelimeler

Noticing, mathematical teaching knowledge, rate and ratio

Kaynakça

• Baki, A. (2018). Matematiği öğretme bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Baki, M., Çelik, D., Güler, M. ve Sönmez, N. (2018). Matematik öğretmeni adaylarının öğrenciyi tanıma bilgilerinin incelenmesi: Bir ders analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 143-152.
• Ball, D. L., Thames, M. H., & Phelps, G. (2008). Content knowledge for teaching: What makes it special? Journal of Teacher Education, 59(5), 389-407.
• Barnhart, T., & van Es, E. (2015). Studying teacher noticing: Examining the relationship among pre-service science teachers' ability to attend, analyze and respond to student thinking. Teaching and Teacher Education, 45, 83-93.
• Baş, S. (2013). An investigation of teachers noticing of students’ mathematical thinking in the context of a professional development program (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara.
• Duatepe, A., Çıkla, O. A. ve Kayhan, M. (2005). Orantısal akıl yürütme gerektiren sorularda öğrencilerin kullandıkları çözüm stratejilerinin soru türlerine göre değişiminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 73-81.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ekiz, D., Erdoğan, T. ve Uzuner, F. G. (2012). Okuma güçlüğü olan bir öğrencinin okuma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir aksiyon araştırması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 111-131.
• Erdik, E. (2014). Comparative analysis of noticing of mathematics teachers with varying teaching experience (Unpublished master’s thesis). Boğaziçi University, Institute of Social Sciences, İstanbul.
• Fernandez, C., Llinares, S., & Valls, J. (2012). Learning to notice students’ mathematical thinking through on-line discussions. ZDM Mathematics Education, 44(6), 747-759.
• Güner, P. ve Akyüz, D. (2017). Öğretmen adaylarının ders imecesi (lesson study) kapsamında matematiksel fark etmelerinin niteliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 47-82.
• Hollingsworth, H., & Clarke, D. (2017). Video as a tool for focusing teacher self-reflection: Supporting and provoking teacher learning. Journal of Mathematics Teacher Education, 20(5), 457-475.
• Jacobs, V. R., Lamb, L. L., & Philipp, R. A. (2010). Professional noticing of children's mathematical thinking. Journal for Research in Mathematics Education, 41(2), 169-202.
• Kaiser, G., Blömeke, S., König, J., Busse, A., Döhrmann, M., & Hoth, J. (2017). Professional competencies of (prospective) mathematics teachers-cognitive versus situated approaches. Educational Studies in Mathematics, 94, 161-182.
• Mason, J. (2011). Roots and branches. In M. G. Sherin, V. R. Jacobs, & R. A. Philipp (Eds.), Mathematics teacher noticing: Seeing through teachers’ eyes (pp. 35–50). New York: Routledge.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2008). Öğretmen yeterlikleri: Öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 adresinden 10.12.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Osmanoğlu, A. (2010). Preparıng pre-Servıce teachers for reform-minded teaching through online video case discussions: Change in noticing (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Graduate School of Social Sciences, Ankara.
• Osmanoğlu, A., Işıksal, M., & Koc, Y. (2012). Prospective teachers' noticing with respect to the student roles underlined in the elementary mathematics program: Use of video-cases. Education & Science, 37(165), 336-347.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar (3. baskı). (Çev. D. Bayrak, H. B. Arslan, Z. Akyüz, Z. Etöz). Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Santagata, R., & Guarino, J. (2011). Using video to teach future teachers to learn from teaching. ZDM The International Journal of Mathematics Education, 43(1), 133-145.
• Schoenfeld, A. H. (2011). Noticing matters. A lot. Now what? In M. G. Sherin, V. Jacobs, & R. Philipp (Eds.), Mathematics teacher noticing: Seeing through teachers’ eyes (pp. 223-238). New York, NY: Routledge.
• Sherin, M. G. (2001). Developing a professional vision of classroom events. In T. Wood, B. S. Nelson, & J. Warfield (Eds.), Beyond classical pedagogy: Teaching elementary school mathematics (pp. 75-93). Hillsdale, NJ: Lawrance Erlbaum.
• Sherin, M. G., & van Es, E. A. (2005). Using video to support teachers' ability to notice classroom interactions. Journal of Technology and Teacher Education, 13(3), 475-491.
• Sherin, M. G., Russ, R. S., & Colestock, A. A. (2011). Accessing mathematics teachers’ in-the-moment noticing. In M. G. Sherin, V. R. Jacobs, & R. A. Philipp (Eds.), Mathematics teacher noticing: Seeing through teachers’ eyes (pp. 79–94). New York: Routledge.
• Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14.
• Shulman, L. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1-23.
• Star, J. R., & Strickland, S. K. (2008). Learning to observe: Using video to improve preservice mathematics teachers’ ability to notice. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(2), 107-125.
• Şermetoğlu, H. (2018). Oran ve orantı konusu öğretim sürecinin bir matematik öğretmeninin fark etme becerisi bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tanışlı, D. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının pedagojik alan bilgisi bağlamında sorgulama becerileri ve öğrenci bilgileri. Eğitim ve Bilim, 38(169), 80-95.
• Taylan, R. D. (2017). Characterizing a highly accomplished teacher’s noticing of third-grade students’ mathematical thinking. Journal of Mathematics Teacher Education, 20(3), 259-280.
• Van de Walle, J. A., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2004). Elementary and middle school mathematics (S. Durmuş, Çev.). Boston: Allyn and Bacon.
• Van Es, E. A., & Sherin, M. G. (2002). Learning to notice: Scaffolding new teachers' interpretations of classroom interactions. Journal of Technology and Teacher Education, 10(4), 571-595.
• Sherin, M. G. and van Es, E. A. (2005). Using video to support teachers' ability to notice classroom interactions. Journal of Technology and Teacher Education, 13(3), 475-491.
• Van Es, E. A., & Sherin, M. G. (2008). Mathematics teachers’ “learning to notice” in the context of a video club. Teaching and Teacher Education, 24(2), 244-276.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.