Examining Village Institues’ Educational Practices Within The Critical Pedagogy Framework

Yıl 2023, , 240 - 263, 29.12.2023

Merve Avcı Karaca , Bülent Alcı

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1304311

Öz

Köy Enstitülerinin Eleştirel Pedagoji Uygulamasının Yansımaları

Öz

Son yıllarda dikkat çeken eğitim yaklaşımlarından biri eleştirel pedagojidir. Türk eğitim sistemi incelendiğinde eleştirel pedagojinin izlerine en çok Köy Enstitüleri döneminde rastlandığı görülmektedir. Bu nedenle araştırmanın amacı, Köy Enstitüsü mezunlarının aldıkları eğitim neticesinde elde ettikleri kazanımların eleştirel pedagojik bağlamda yaşamlarına yansımalarının incelenmesidir. Çalışma nitel araştırmalardan olgubilim araştırması (fenomenoloji) olarak şekillenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler uzman görüşü alınmış yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Çalışma grubunu, kartopu tekniği ile seçilmiş 9 Köy Enstitüsü mezunu oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, katılımcıların kültürel yeniden üretim, ekonomi, ideoloji/ politika ve eğitimin işlevselliği olarak dört başlık altında eleştirel pedagojiyi yansıtan deneyimleri ortaya konulmuştur. Katılımcıların hepsinin kültürel yeniden üretimin olumsuz döngüsünden çıktıkları, eğitimde fırsat eşitliğini benimsedikleri, Atatürkçü düşünce ile yaşamlarına şekil verdikleri, üretici eğitimi esas aldıkları ve bu temalar doğrultusunda çok çeşitli eylemlerde bulundukları sonuçları elde edilmiştir. Ayrıca; demokrasi, özgürlük, eleştirel eğitim, iş içinde eğitim, köyün kalkınması gibi kategorilere de katılımcıların sık sık değindiği elde edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Pedagoji, Köy Enstitüleri, Köy Enstitüsü Mezunları, Eleştirel Pedagojik Yansımalar

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2020). Türk eğitim tarihi: m.ö. 1000- m.s. 2020. Pegem Akademi.
• Arslan, M. (2004). Cumhuriyet dönemi aydınlanma hareketi ve köy enstitüleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (26), 57-66. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/43571/
• Aysal, N. (2005). Anadolu’da aydınlanma hareketinin doğuşu: Köy enstitüleri. Atatürk Yolu Dergisi, 9(35), 267–282. https://doi.org/10.1501/Tite_0000000047
• Aytemur , N.S. (2013). Özgürleştirici eğitim arayışları: Köy enstituüleri ve elesştirel pedagoji okulu. Amme İdaresi Dergisi, 46 (1), 81-98. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/147135/ozgurlestirici-egitim-arayislari-koy-enstituleri-ve-elestirel-pedagoji-okulu
• Balcı, A.T. (2016). Eleştirel pedagoji algısının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi (Yayın No. 430701) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Başaran, M. (2020). Özgürleşme eylemi köy enstitüleri. (s. 23). Literatür Yayınları.
• Baykurt, F. (2019). Unutulmaz köy enstitüleri. Literatür Yayınları.
• Bruner, J. (1996). The culture of education. [Eğitimin kültürü]. Harvard University Press. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, C. (2016). Hegemonya ve karşı-hegemonya inşasında eğitimin rolü: köy enstitüleri ve imam- hatip okulları üzerinden karşılaştırmalı bir analiz (Yayın No. 452121) [Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Cevizci, A. (2019). Eğitim felsefesi. Say Yayınları.
• Ceylan Çapar, M. ve Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295-312. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227359
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Routledge. Demirkaya Güler, B. (2015). Köy enstitüleri bağlamında eğitim ve ideolojinin toplumsal değişme etkisinin incelenmesi: Köy enstitüleri dergisi (1945-1947) (Yayın No. 399740) [Doktora Tezi, T.C. Maltepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Eren, N. (1946). The village institutes of turkey. Journal of The Royal Central Asian Society, 33(3-4), 281-288. https://doi.org/10.1080/03068374608731224
• Ergun, C., & Dericioğulları Ergun, A. (2010). Dönüşüm mü, piyasalaştırma mı? Sağlıkta dönüşüm programı üzerine bir tartışma. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 4 (8), 33-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/toplumdd/issue/22721/242490
• Fossey, E., Harvey, C., Mcdermott, F., & Davidson, L. (2002). Understanding and evaluating qualitative research. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 36 (6), 717-732. https://doi.org/10.1046/j.1440-1614.2002.01100.x
• Fraenkel, J.R. & Wallen, N.E. (2009). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill.
• Freire, P. (2020). Ezilenlerin pedagojisi. (Çev., D. Hattatoğlu & E. Özbek), Ayrıntı Yayınevi. (Orijinal çalışma 1970’ye yayımlandı.)
• Gazalcı, M. (2015). Köy enstitüleri sistemi: Mezunları üzerine bir araştırma (s. 30). Bilgi Yayınevi.
• Giorgetti, F.M., Campbell, C. & Arslan, A. (2017). Culture and education: Looking back to culture through education. Pedagogica Historia, 53(1-2), 1-6. https://doi.org/10.1080/00309230.2017.1288752
• Giroux, H. A. (1992). Educational leadership and the crisis of democratic government. Educational Researcher, 21(4), 4–11. https://doi.org/10.3102/0013189X021004004
• Giroux, H. A. (2003). Public pedagogy and the politics of resistance: Notes on a critical theory of educational struggle. Educational Philosophy and Theory, 35(1), 5-16. https://doi.org/10.1111/1469-5812.00002
• Giroux, H. A. (2004). Public pedagogy and the politics of neo-liberalism: Making the political more pedagogical. Policy Futures in Education, 2(3–4), 494–503. https://doi.org/10.2304/pfie.2004.2.3.5
• Gorki, M. (1989). Edebiyat yaşamım. (Çev., Şemsa Yeğin), Payel Yayınları, s. 236. (Orijinal çalışmanın hangi yılda yayımlandığı bilgisine ulaşılamamıştır.)
• Gümüşoğlu, F. (2012). A pioneer in the critical pedagogical approach: İsmail hakkı tonguç (1893-1960). Journal of International Scientific Publications: Educational Alternatives, 3(10), 12-20. https://www.scientific-publications.net/download/educational-alternatives-2012-3.pdf (24 Nisan tarihinde erişim sağlanmıştır.)
• Gümüşoğlu, F. (2014). İsmail hakkı tonguç’un mektupları ve klasik eğitime karşı özgürleştirici eğitim. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 129-148. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/msgsusbd/issue/46975/589515
• Illich, I. (2021). Okulsuz toplum. (Çev., Kübra Öztürk), Şule Yayınları. (Orijinal çalışma 1972’de yayımlandı.)
• İnal, K. (2009). Eleştirel pedagoji: Ezilenler için eğitim. Eleştirel Pedagoji Politik Eğitim Dergisi, 1(1), 2-10. http://www.elestirelpedagoji.com/FileUpload/ks7397/File/elestirel_pedagoji_sayi_1.pdf
• İnal, K. (2015). The origins of revolutionary critical education in Turkey. Journal for Critical Education Policy Studies (JCEPS), 13(3), ?. http://www.jceps.com/archives/2743
• İnal, K. 2020a. Köy Enstitüleri. Töz Yayınları.
• İnal, K. 2020b. Modernite, yurttaşlık ve eleştirel pedagoji. Töz Yayınları.
• Joseph Jeyaraj, J., & Gandolfi, F. (2022) Empowering students for social justice through a critical pedagogy inspired framework of servant leadership. Pedagogy, Culture & Society, 30(2), 169-184. https://doi.org/10.1080/14681366.2020.1793216
• Karaömerlioğlu, M.A. (1998). The village ınstitutes experience in Turkey. British Journal of Middle Eastern Studies, 25 (1), 47-73. http://www.jstor.org/stable/195847
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Kartal, S. (2008). Toplum kalkınmasında farklı bir eğitim kurumu. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 23-36. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17386/181708
• Kirby, F. (2019). Türkiye’de köy enstitüleri. (Çev., Niyazi Berkes), Tarihçi Kitabevi Yayınları. (Orijinal çalışma 1954’te yayımlandı.)
• Kocabaş, A. (2015). Süreç temelli öğrenme ve köy enstitüleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 50-61. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/msgsusbd/issue/46975/589508
• Kocabaş, K. (2014). Köy enstitüleri ve fen eğitimi. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 62-73. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/msgsusbd/issue/46975/589509
• Köy Enstitüleri Kanunu (3803 S.K.). (1940). Resmi Gazete, 13682-13683, Nisan.
• Köy Enstitüleri ve İlköğretmen Okullarının Birleştirilmesi Hakkında Kanun (6234 S.K.). (1954). Resmi Gazete, 8093, Şubat.
• Kubat, E. (2019). Köy enstitülerinden mezun öğrencilerin enstitülerin eğitim programlarıyla ilgili görüşleri: Bursa örneği. (Yayın No. 582016) [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kucuktamer, T., & Uzunboylu H. (2015). The conditions that enabled the foundation of the village ınstitutes in turkey and a comparison with today. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (185), 392-399. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.03.467
• Lincoln, Y.S. & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
• Miller, R. (2010). Eğitim alternatifleri niçin var? Alternatif Eğitim E-Dergisi, 1(1), 24-26. http://www.alternatifokullar.com/files/2014/06/egitim-alternatifleri-miller.pdf
• Neuman, W.L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar cilt 1. (Çev., Sedef Özge), Yayın Odası, s. 325. (Orijinal çalışma 1991’de yayımlandı.)
• Okçabol, R. (2014). Eğitim piyasalaştırılması. Eğitim-İş Kültür Yayınları.
• Özsoy, S. (2012). Eğitimde neoliberalizm karşıtı söylem ne kadar antikapitalist? Eğitim Toplum Bilim Dergisi, 10 (38), 33-71. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/135125/egitimde-neoliberalizm-karsiti-soylem-ne-kadar-antikapitalist
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Sage Publication.
• Ritchie, J., &, Lewis, J. (2003). Qualitative research practice: a guide for social science students and researchers. Sage Publications.
• Russell, B. (1969). Eğitim ve toplum düzeni. (Çev., Nail Bezel), Varlık Yayınevi, s. 6. (Orijinal çalışma 1939’da yayımlandı.)
• Sağıroğlu, N. A. (2008). Özgürleştirici bir eğitim arayışı: Eleştirel pedagoji okulu. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, (24), 50-61. https://docplayer.biz.tr/4482280-Makale-ozgurlestirici-bir-egitim-arayisi-elestirel-pedagoji-okulu-1.html (13 Mayıs 2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.)
• Tınal, M. (2008). Kızılçullu köy enstitüsü: Kuruluşundan ilk mezunlarına. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), (21), 181-198. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23519/250583
• Toker, A. (2022). Sosyal bilimlerde nitel veri analizi ı̇çin bir kılavuz, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51(Özel sayı 1), Ö319-Ö345. https://doi.org/10.30794/pausbed.1112493
• Tonguç, İ. H. (2021). Canlandırılacak köy. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Türkoğlu, P. (2000). Tonguç ve enstitüleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Türkoğlu, P. (2014). Köy enstitülerinin eğitim kültürüne getirdiği demokratik ve eleştiri günleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 115-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/msgsusbd/issue/46975/589511
• Türkoğlu, P. (2020). Kısa süren hasat. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Williamson, K., Given, L.M., & Scifleet, P. (2018). Qualitative data analysis. Research methods: Informatiın, systems, and contexts (second edition), 453-476. Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102220-7.00019-4
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.