Cumhuriyet’in İlk Çeyreğinde Türkçe Öğretimi Üzerine Yazılan İki Çalışma Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 47 - 65, 24.12.2018

Banu Ulusu Talat Aytan

Öz

Zaman içinde değişime
uğrayan eğitim politikaları doğrultusunda birçok öğretim programı
oluşturulmuştur. Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar Türkçe öğretiminde çok
önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Fuat Baymur[1],
Cumhuriyet döneminde Türkçe öğretimi başta olmak üzere diğer alanlardaki çalışmalarıyla
tanınmış bir eğitimcidir. Haydar Ediskun[2]
ve Baha Dürder[3] ise “kendi
kendini yetiştirme” metoduyla kaleme aldıkları Türkçe öğretimi kitabı ile o
dönemdeki Türkçe öğretmenlerine ve alana ilgi duyan kişilere yön vermiştir. Bu
bağlamda çalışmanın amacı, öncelikle bu iki çalışmayı tanıtmak, söz konusu
yazarların Türkçe Öğretimi alanındaki çalışmalarını günümüz Türkçe eğitimi
alanındaki kavram dünyası ile değerlendirmektir. Bu çalışmada nitel araştırma
yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmaları incelemede ise doküman inceleme
yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada araştırma verisi olarak; Fuat Baymur ’un
Türkçe Öğretimi (1948) ile Haydar Ediskun ve Baha Dürder ’in Türkçe Öğretimi
(1949) kitapları ele alınmıştır. Bu iki çalışma incelenirken dönemin öğretim
programları da göz önünde bulundurulmuştur. Baymur’un çalışmasında sözlü ifade
nasıl geliştirilir, öğretmen öğrenciyle nasıl konuşmalıdır, imla ve tahrir
çalışmaları nasıl düzeltilir gibi alanla ilgili birçok tavsiyede bulunulmuştur.Türkçe
öğretim programları, Türkçe öğretiminin amaçları ve ilkeleri hakkında bilgiler verilmiştir.
Ediskun ve Dürder’in çalışmasında ise kendi kendini yetiştirme metodu
açıklanmıştır. Dilbilgisi, okuma, sözlü ve yazılı ifade müfredatları ele
alınarak çeşitli örnekler, planlar ve açıklamalar sunulmuştur. Değerlendirme
sonucunda Türkçe öğretiminin modern kavramlarının o dönemin söz varlığı içinde
sözcük veya sözcük grubu olarak yer aldığı görülmüştür. İncelenen çalışmalarda
yer alan artistik okuma, hareki plan, kendi kendini yetiştirme metodu, çocuğa
görelik, drama, planlı yazma, resimden hareketle yazma, kendi kendini düzeltme,
ödev düzeltme, akran değerlendirmesi gibi birçok kavram ve yaklaşımın günümüz
eğitim anlayışından izler taşıdığı müşahede edilmiştir.

---

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretimi, Fuat Baymur, Haydar Ediskun, Baha Dürder

Kaynakça

• Baymur, F. (1948) Türkçe Öğretimi, 4. Baskı, İnkılap: İstanbul.
• Baha Dürder’in hayatı, http://www.biyografya.com/biyografi/92 Erişim Tarihi: 19.12.2017)
• Calp, M. (2010) Özel Eğitim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi, 4. Baskı, Nobel: Ankara.
• Cevizci, A. (2010) Eğitim Sözlüğü, 1.Baskı, Say: İstanbul.
• Çevik Ceran, D. (2015). Türkçe Öğretimi Adaylarının Yazma İle İlgili Kavramları Anlama düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. International Journal of Language Academy, 3, 149-166. (20.12.2017 tarihinde http://ijla.net/Makaleler/ adresinden erişildi).
• Ediskun, H. ve Dürder, B. (1949) Türkçe Öğretimi, 1.Baskı, Remzi: İstanbul.
• Fuat Baymur ’un hayatı, http://www.oktayaras.com/fuat-baymur/tr/29024 (Erişim Tarihi: 19.12.2017)
• Haydar Ediskun ’un hayatı, http://www.filozof.net/Turkce/edebiyat/edebi-sahsiyetler Erişim Tarihi: 19.12.2017)
• Güzel, A. ve Karatay, H. (Ed.), (2014) Türkçe Öğretimi El Kitabı, 2. Baskı, Pegem: Ankara.
• Karasar, N. (2016) Bilimsel Araştırma Yöntemi, 32. Baskı, Nobel: Ankara.
• Kutlubay, H. (2015) 1928’den Günümüze Kadar Türkçe Öğretimi Programlarında Dil Bilgisi Öğretiminin Durumu, Pamukkale Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Özbay, M. (2014) Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri 1, 7.Baskı, Öncü: Ankara.
• Saban, A. ve Ersoy, A. (2016) Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, 1.Baskı, Anı: Ankara.
• Temizyürek, F. ve Balcı, A. (2006) Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları, 1.Basım, Nobel: Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 10. Baskı, Seçkin: Ankara.